Khóa luận tốt nghiệp: Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh dị dạng động tĩnh mạch não AVM vỡ trên máy chụp CT tại Bệnh viện Bạch Mai

• Tác giả: Hồ Thị Hồng
• Người hướng dẫn: TS. BS Trần Anh Tuấn
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Y đa khoa
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và hình ảnh dị dạng động tĩnh mạch não AVM vỡ trên CT tại Bệnh viện Bạch Mai (2019-2020)
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu
• 1.1.1. Trên thế giới
• 1.1.2. Trong nước
• 1.2. Nhắc lại giải phẫu - chức năng chính của hệ thống mạch máu não
• 1.2.1. Hệ động mạch
• 1.2.1.1. Động mạch cảnh trong
• 1.2.1.2. Động mạch não trước
• 1.2.1.3. Động mạch não giữa
• 1.2.1.4. Hệ mạch đốt sống - nền
• 1.2.1.4.1. Động mạch đốt sống
• 1.2.1.4.2. Động mạch nền
• 1.2.1.4.3. Động mạch não sau
• 1.2.1.5. Vòng động mạch não
• 1.2.2. Hệ tĩnh mạch
• 1.2.2.1. Các xoang màng cứng
• 1.2.2.2. Các tĩnh mạch sâu tầng trên lều
• 1.2.2.3. Các tĩnh mạch nông trên lều
• 1.2.2.4. Các tĩnh mạch dưới lều
• 1.3. Phân loại dị dạng mạch máu não
• 1.3.1. Bất thường quá trình phát triển tĩnh mạch
• 1.3.2. Giãn mao mạch
• 1.3.3. Dị dạng thể hang
• 1.3.4. Dị dạng động - tĩnh mạch não (arterio-venous malformation)
• 1.4. Đại cương bệnh học dị dạng động - tĩnh mạch não
• 1.4.1. Định nghĩa
• 1.4.2. Giải phẫu bệnh
• 1.4.2.1. Về đại thể
• 1.4.2.2. Về vi thể
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.6. Thiết kế nghiên cứu
• 2.7. Mẫu nghiên cứu. Các biến số, chỉ số nghiên cứu
• 2.8. Kỹ thuật và công cụ thu thập thông tin
• 2.9. Quản lý và phân tích số liệu
• 2.10. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.11. Sơ đồ thiết kế nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.1. Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi
• 3.1.2. Phân bố bệnh nhân theo giới
• 3.2. Triệu chứng lâm sàng
• 3.2.1. Đặc điểm của DDĐTMN vỡ trên cắt lớp vi tính đa dãy
• 3.2.2. Vị trí ổ DDĐTMN vỡ theo giải phẫu
• 3.2.3. Vị trí ổ dị dạng vỡ theo vùng chức năng trên phim chụp CLVT
• 3.2.4. Kích thước ổ DDĐTMN vỡ trên phim CLVT
• 3.2.5. Đặc điểm động mạch nuôi của ổ DDĐTMN vỡ trên CLVT
• 3.2.6. Đặc điểm phân bố tĩnh mạch dẫn lưu của DDĐTMN vỡ trên CLVT
• 3.2.7. Phình mạch đi kèm với DDĐTMN vỡ trên CLVT phân loại theo vị trí phình
• 3.2.8. Đặc điểm chảy máu do DDĐTMN vỡ trên CLVT đa dãy
• 3.2.9. Phân loại dị dạng động - tĩnh mạch não theo Spetzler-Martin trên phim chụp CLVT
• 3.3. Một số đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.3.1. Đặc điểm phân bố theo nhóm tuổi
• 3.3.2. Đặc điểm phân bố theo giới
• 3.3.3. Triệu chứng lâm sàng
• 3.4. Đặc điểm của dị dạng động - tĩnh mạch não vỡ trên phim chụp cắt lớp vi tính
• 3.4.1. Đặc điểm ổ DDĐTMN trên phim CLVT trước tiêm
• 3.4.2. Vị trí ổ dị dạng
• 3.4.3. Kích thước của ổ dị dạng
• 3.4.4. Đặc điểm động mạch nuôi
• 3.4.5. Đặc điểm tĩnh mạch dẫn lưu ổ dị dạng
• 3.4.6. Mức độ chảy máu do vỡ ổ DDĐTMN trên CLVT đa dãy
• 3.4.7. Phân loại DDĐTMN trên CLVT theo Spetzler-Martin
• 3.4.8. Đặc điểm lâm sàng của DDĐTMN vỡ
• 3.4.9. Đặc điểm hình ảnh của DDĐTMN vỡ trên chụp CLVT
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu và mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm lâm sàng và hình ảnh CT của dị dạng động tĩnh mạch não (AVM) vỡ tại Bệnh viện Bạch Mai từ năm 2019 đến 2020. Mục tiêu chính là mô tả các đặc điểm lâm sàng và hình ảnh của AVM vỡ, sử dụng kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính đa dãy (CT). Nghiên cứu nhằm cung cấp thông tin chi tiết về chẩn đoán hình ảnh và hỗ trợ điều trị AVM hiệu quả.

1.1. Bối cảnh và tầm quan trọng

Dị dạng động tĩnh mạch não (AVM) là bệnh lý mạch máu não nguy hiểm, có thể dẫn đến xuất huyết não. Tỷ lệ vỡ AVM chiếm hơn 50% các trường hợp được phát hiện. Nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò của hình ảnh CT trong chẩn đoán và đánh giá AVM vỡ, đặc biệt tại Bệnh viện Bạch Mai, một cơ sở y tế hàng đầu tại Việt Nam.

1.2. Mục tiêu cụ thể

Nghiên cứu đặt ra hai mục tiêu chính: (1) Mô tả đặc điểm lâm sàng của AVM vỡ, bao gồm các triệu chứng và dấu hiệu nhập viện. (2) Phân tích hình ảnh CT của AVM vỡ, bao gồm vị trí, kích thước, và các đặc điểm mạch máu liên quan.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi cứu, phân tích dữ liệu từ bệnh nhân AVM vỡ được chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai từ năm 2019 đến 2020. Các tiêu chuẩn lựa chọn bao gồm bệnh nhân có chẩn đoán xác định AVM vỡ qua hình ảnh CT và chụp mạch não (DSA). Dữ liệu được thu thập và phân tích bằng phần mềm thống kê.

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là bệnh nhân AVM vỡ, tuổi từ 18 trở lên, được chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai. Các tiêu chuẩn loại trừ bao gồm bệnh nhân có bệnh lý mạch máu não khác hoặc không đủ dữ liệu hình ảnh.

2.2. Kỹ thuật và công cụ

Nghiên cứu sử dụng chụp cắt lớp vi tính đa dãy (CT) với thuốc cản quang để đánh giá hình ảnh AVM vỡ. Các thông số như vị trí, kích thước, động mạch nuôi, và tĩnh mạch dẫn lưu được ghi nhận và phân tích.

III. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy đặc điểm lâm sàng của AVM vỡ chủ yếu là xuất huyết não, đau đầu, và các triệu chứng thần kinh khu trú. Hình ảnh CT phát hiện AVM vỡ ở các vị trí như thùy thái dương, thùy đỉnh, và hố sau. Kích thước AVM dao động từ nhỏ đến lớn, với các động mạch nuôi và tĩnh mạch dẫn lưu đa dạng.

3.1. Đặc điểm lâm sàng

Các triệu chứng lâm sàng phổ biến bao gồm đau đầu đột ngột, yếu liệt nửa người, và rối loạn ý thức. Bệnh nhân AVM vỡ thường nhập viện trong tình trạng cấp cứu, với tỷ lệ xuất huyết não cao.

3.2. Đặc điểm hình ảnh CT

Hình ảnh CT cho thấy AVM vỡ thường nằm ở vùng vỏ não, với kích thước trung bình từ 2-5 cm. Các động mạch nuôi chủ yếu xuất phát từ hệ thống động mạch não giữa, và tĩnh mạch dẫn lưu đổ về xoang tĩnh mạch dọc trên.

IV. Thảo luận và kết luận

Nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của hình ảnh CT trong chẩn đoán và đánh giá dị dạng động tĩnh mạch não (AVM) vỡ. Các đặc điểm lâm sàng và hình ảnh được mô tả chi tiết giúp hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh và điều trị AVM hiệu quả. Nghiên cứu cũng gợi ý sử dụng CT đa dãy như một công cụ thay thế cho chụp mạch não (DSA) trong một số trường hợp.

4.1. Ý nghĩa thực tiễn

Kết quả nghiên cứu có giá trị trong việc cải thiện chẩn đoán hình ảnh và điều trị AVM tại các cơ sở y tế. Hình ảnh CT đa dãy cung cấp thông tin chi tiết về vị trí, kích thước, và đặc điểm mạch máu của AVM, hỗ trợ quyết định điều trị phù hợp.

4.2. Hạn chế và hướng phát triển

Nghiên cứu có một số hạn chế như số lượng mẫu nhỏ và thời gian nghiên cứu ngắn. Cần mở rộng nghiên cứu với số lượng bệnh nhân lớn hơn và thời gian dài hơn để khẳng định kết quả. Hướng phát triển tương lai bao gồm ứng dụng AI trong phân tích hình ảnh CT để nâng cao độ chính xác chẩn đoán.