Nghiên Cứu Một Số Đặc Điểm Của Bệnh Do Ấu Trùng Cysticercus Tenuicollis Gây Ra Ở Lợn Tại Huyện Võ Nhai, Tỉnh Thái Nguyên

• Tác giả: Nông Thị Dương
• Người hướng dẫn: ThS. Nguyễn Thu Trang
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Thú y
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Bệnh Cysticercus Tenuicollis Ở Lợn Tại Võ Nhai
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI NÓI ĐẦU
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH TỪ CÁC MỤC VIẾT TẮT
• 1. Phần 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục đích của đề tài
• 1.2. Mục tiêu của đề tài
• 1.3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 2. Phần 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 2.2. Đặc điểm của ấu trùng Cysticercus tenuicollis
• 2.3. Đặc điểm sinh học của sán dây ký sinh ở chó
• 2.3.1. Vị trí của sán dây chó trong hệ thống phân loại động vật học
• 2.4. Đặc điểm hình thái, cấu tạo của sán dây chó
• 2.5. Chu kỳ sinh học của sán dây chó
• 2.6. Đặc điểm dịch tễ bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis và sán dây Taenia hydatigena ở chó gây ra
• 2.6.1. Đặc điểm dịch tễ học bệnh Cysticercus tenuicollis
• 2.6.2. Đặc điểm dịch tễ học bệnh sán dây Taenia hydatigena
• 2.7. Đặc điểm bệnh lý và lâm sàng do ấu trùng Cysticercus tenuicollis
• 2.7.1. Đặc điểm gây bệnh của ấu trùng Cysticercus tenuicollis
• 2.7.2. Đặc điểm bệnh lý và lâm sàng của bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra
• 2.8. Chẩn đoán bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra và bệnh sán dây chó
• 2.8.1. Chẩn đoán bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra
• 2.8.2. Chẩn đoán bệnh do sán dây chó gây ra
• 2.9. Phòng và trị bệnh bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra
• 2.9.1. Phòng bệnh
• 2.10. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước
• 2.10.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 2.10.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
• 3. Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng nghiên cứu, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.2. Đối tượng nghiên cứu. Vật liệu trong nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.3.1. Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ở lợn nuôi tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 3.3.2. Tình hình nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 3.3.3. Nghiên cứu tương quan giữa tỷ lệ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn với tỷ lệ nhiễm sán dây Taenia hydatigena ở chó tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 3.3.4. Nghiên cứu triệu chứng, bệnh tích của bệnh ấu trùng Cysticercus tenuicollis
• 3.3.5. Đề xuất biện pháp phòng trị bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ở lợn
• 3.4. Bố trí thí nghiệm và phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Bố trí thu thập mẫu và phương pháp xác định tình hình nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn
• 3.4.1.1. Bố trí thu thập mẫu
• 3.4.1.2. Phương pháp xác định tình hình nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn
• 3.4.2. Phương pháp nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ở lợn
• 3.4.3. Bố trí điều tra và phương pháp xác định tình hình nhiễm sán dây ở chó
• 3.4.3.1. Thu thập mẫu ở một số xã để xác định tình hình nhiễm sán dây ở chó
• 3.4.3.2. Phương pháp xác định tình hình nhiễm sán dây ở chó
• 3.4.4. Phương pháp nghiên cứu tương quan giữa tỷ lệ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn với tỷ lệ nhiễm sán dây Taenia hydatigena ở chó
• 3.4.5. Phương pháp nghiên cứu bệnh học bệnh ấu trùng Cysticercus tenuicollis
• 3.4.6. Phương pháp đề xuất biện pháp phòng chống bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ở lợn tại các xã thuộc huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 3.4.7. Phương pháp xử lý số liệu
• 4. Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ở lợn tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 4.1.1. Tình hình nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 4.1.2. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn tại các địa phương
• 4.1.3. Tỷ lệ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn theo tuổi
• 4.1.4. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn theo tính biệt
• 4.1.5. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn theo tháng điều tra
• 4.2. Nghiên cứu tương quan giữa tỷ lệ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn với tỷ lệ nhiễm sán dây Taenia hydatigena ở chó tại các xã thuộc huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 4.2.1. Thành phần và sự phân bố các loài sán dây ký sinh ở chó tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 4.2.2. Tỷ lệ và cường độ nhiễm sán dây Taenia hydatigena ở chó tại các xã thuộc huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 4.2.3. Xác định tương quan giữa tỷ lệ nhiễm ấu trùng Cysticercus tenuicollis ở lợn và tỷ lệ nhiễm sán dây Taenia hydatigena ở chó
• 4.3. Nghiên cứu triệu chứng, bệnh tích bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ở lợn
• 4.3.1. Triệu chứng lâm sàng chủ yếu của lợn bị bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra
• 4.3.2. Tỷ lệ các khí quan có ấu trùng Cysticercus tenuicollis ký sinh và khối lượng của ấu trùng Cysticercus tenuicollis
• 4.3.3. Bệnh tích đại thể ở các khí quan có ấu trùng Cysticercus tenuicollis ký sinh ở lợn
• 4.4. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra trên lợn tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• 5. Phần 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Bệnh Cysticercus Tenuicollis Ở Lợn Võ Nhai

Chăn nuôi lợn đóng vai trò quan trọng trong nông nghiệp Việt Nam, từ quy mô hộ gia đình đến trang trại. Tuy nhiên, khí hậu nhiệt đới ẩm tạo điều kiện cho ký sinh trùng phát triển, gây bệnh cho vật nuôi. Bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra bởi sán dây Taenia hydatigena là một vấn đề phổ biến, đặc biệt ở những nơi có nhiều chó và kiểm soát giết mổ lỏng lẻo. Bệnh này ảnh hưởng đến nhiều loài gia súc, bao gồm cả lợn tại Võ Nhai, Thái Nguyên. Khi nhiễm bệnh, chức năng các cơ quan bị rối loạn, gây ra các triệu chứng như vàng da, chán ăn và sốt cao. Việc chẩn đoán bệnh gặp khó khăn do triệu chứng không điển hình và ấu trùng ký sinh trên bề mặt các cơ quan nội tạng.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Dịch Tễ Học Bệnh

Nghiên cứu dịch tễ học bệnh Cysticercus tenuicollis là rất quan trọng để hiểu rõ hơn về sự lây lan và ảnh hưởng của bệnh. Việc này giúp xây dựng các biện pháp phòng chống hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi. Nghiên cứu cũng góp phần hạn chế tỷ lệ nhiễm sán dây ở chó, từ đó bảo vệ sức khỏe của người và vật nuôi khác.

1.2. Mục Tiêu Và Phạm Vi Nghiên Cứu Tại Võ Nhai

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định đặc điểm dịch tễ bệnh Cysticercus tenuicollis ở lợn tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Đồng thời, đề xuất các biện pháp phòng chống bệnh phù hợp với điều kiện chăn nuôi địa phương. Nghiên cứu này cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng quy trình phòng chống bệnh hiệu quả, giảm thiểu tác động tiêu cực đến ngành chăn nuôi lợn.

II. Thách Thức Trong Kiểm Soát Bệnh Sán Lá Gan Ở Lợn

Việc kiểm soát bệnh sán lá gan ở lợn do Cysticercus tenuicollis gây ra gặp nhiều thách thức. Chó thường được nuôi thả rông, dễ nhiễm sán dây và phát tán mầm bệnh. Vệ sinh thú y trong giết mổ chưa được đảm bảo, tạo điều kiện cho bệnh lây lan. Tình trạng chó thải phân bừa bãi làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh cho vật nuôi. Do đó, cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe đàn lợn.

2.1. Ảnh Hưởng Của Tập Quán Chăn Nuôi Đến Tỷ Lệ Nhiễm Bệnh

Tập quán chăn nuôi thả rông và quản lý vệ sinh kém tạo điều kiện thuận lợi cho ấu trùng sán phát triển và lây lan. Việc tiếp xúc trực tiếp giữa lợn và chó nhiễm bệnh làm tăng nguy cơ nhiễm Cysticercus tenuicollis. Cần thay đổi tập quán chăn nuôi và nâng cao ý thức vệ sinh để giảm thiểu tỷ lệ nhiễm bệnh.

2.2. Vấn Đề Vệ Sinh Thú Y Trong Quá Trình Giết Mổ Lợn

Vệ sinh thú y trong quá trình giết mổ lợn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan của bệnh Cysticercus tenuicollis. Nếu quy trình giết mổ không đảm bảo vệ sinh, ấu trùng có thể lây nhiễm sang các sản phẩm thịt và gây nguy hiểm cho người tiêu dùng. Cần tăng cường kiểm tra và giám sát vệ sinh thú y trong quá trình giết mổ để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

2.3. Mối Liên Hệ Giữa Tình Hình Chăn Nuôi Chó Và Bệnh Ở Lợn

Tình hình chăn nuôi chó có ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ nhiễm Cysticercus tenuicollis ở lợn. Chó là vật chủ chính của sán dây Taenia hydatigena, và lợn nhiễm bệnh do ăn phải thức ăn hoặc nước uống bị ô nhiễm bởi phân chó chứa trứng sán. Cần kiểm soát chặt chẽ số lượng và tình trạng sức khỏe của chó nuôi để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh cho lợn.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Dịch Tễ Bệnh Cysticercus Tại Võ Nhai

Nghiên cứu dịch tễ bệnh Cysticercus tenuicollis tại Võ Nhai bao gồm việc thu thập mẫu bệnh phẩm từ lợn và chó để xác định tỷ lệ nhiễm bệnh. Các phương pháp xét nghiệm như mổ khám lợn và phân tích phân chó được sử dụng để phát hiện ấu trùng sán và trứng sán. Dữ liệu thu thập được phân tích thống kê để xác định các yếu tố nguy cơ và mối liên hệ giữa tỷ lệ nhiễm bệnh ở lợn và chó. Nghiên cứu cũng đánh giá triệu chứng lâm sàng và bệnh tích của bệnh ở lợn.

3.1. Thu Thập Mẫu Bệnh Phẩm Và Phân Tích Tại Phòng Thí Nghiệm

Việc thu thập mẫu bệnh phẩm từ lợn và chó là bước quan trọng trong nghiên cứu dịch tễ bệnh Cysticercus tenuicollis. Mẫu bệnh phẩm bao gồm gan, lách, màng treo ruột của lợn và phân chó. Các mẫu này được phân tích tại phòng thí nghiệm để xác định sự hiện diện của ấu trùng sán và trứng sán.

3.2. Phương Pháp Mổ Khám Lợn Để Xác Định Tỷ Lệ Nhiễm Bệnh

Mổ khám lợn là phương pháp trực tiếp để xác định tỷ lệ nhiễm Cysticercus tenuicollis. Quá trình mổ khám bao gồm kiểm tra các cơ quan nội tạng như gan, lách, màng treo ruột để tìm kiếm ấu trùng sán. Số lượng và vị trí của ấu trùng được ghi lại để đánh giá mức độ nhiễm bệnh.

3.3. Phân Tích Thống Kê Dữ Liệu Dịch Tễ Học Thu Thập Được

Dữ liệu dịch tễ học thu thập được từ quá trình mổ khám lợn và phân tích phân chó được phân tích thống kê để xác định các yếu tố nguy cơ và mối liên hệ giữa tỷ lệ nhiễm bệnh ở lợn và chó. Các yếu tố như tuổi, giới tính, phương thức chăn nuôi và điều kiện vệ sinh được xem xét để đánh giá ảnh hưởng của chúng đến tỷ lệ nhiễm bệnh.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tỷ Lệ Nhiễm Cysticercus Ở Lợn Võ Nhai

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhiễm Cysticercus tenuicollis ở lợn tại Võ Nhai khá cao, đặc biệt ở những vùng có mật độ chó nuôi lớn và điều kiện vệ sinh kém. Tỷ lệ nhiễm bệnh tăng theo tuổi của lợn, cho thấy thời gian tiếp xúc với mầm bệnh càng lâu thì nguy cơ nhiễm bệnh càng cao. Nghiên cứu cũng xác định mối tương quan giữa tỷ lệ nhiễm bệnh ở lợn và chó, cho thấy việc kiểm soát sán dây ở chó là rất quan trọng để giảm thiểu tỷ lệ nhiễm bệnh ở lợn.

4.1. Tỷ Lệ Nhiễm Bệnh Theo Địa Phương Và Yếu Tố Nguy Cơ

Tỷ lệ nhiễm Cysticercus tenuicollis khác nhau giữa các địa phương tại Võ Nhai, phụ thuộc vào mật độ chó nuôi, điều kiện vệ sinh và tập quán chăn nuôi. Những vùng có mật độ chó nuôi lớn và điều kiện vệ sinh kém thường có tỷ lệ nhiễm bệnh cao hơn.

4.2. Ảnh Hưởng Của Tuổi Lợn Đến Nguy Cơ Nhiễm Cysticercus

Tỷ lệ nhiễm Cysticercus tenuicollis tăng theo tuổi của lợn, cho thấy thời gian tiếp xúc với mầm bệnh càng lâu thì nguy cơ nhiễm bệnh càng cao. Lợn lớn tuổi thường có cơ hội tiếp xúc với phân chó chứa trứng sán nhiều hơn so với lợn nhỏ.

4.3. Mối Tương Quan Giữa Nhiễm Bệnh Ở Lợn Và Chó Nuôi

Nghiên cứu xác định mối tương quan giữa tỷ lệ nhiễm Cysticercus tenuicollis ở lợn và tỷ lệ nhiễm sán dây Taenia hydatigena ở chó. Điều này cho thấy việc kiểm soát sán dây ở chó là rất quan trọng để giảm thiểu tỷ lệ nhiễm bệnh ở lợn. Các biện pháp như tẩy giun định kỳ cho chó và quản lý phân chó cần được thực hiện để ngăn chặn sự lây lan của bệnh.

V. Biện Pháp Phòng Chống Bệnh Cysticercus Tenuicollis Hiệu Quả

Để phòng chống bệnh Cysticercus tenuicollis hiệu quả, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp như kiểm soát sán dây ở chó, cải thiện vệ sinh chăn nuôi, và kiểm soát giết mổ. Tẩy giun định kỳ cho chó, quản lý phân chó, vệ sinh chuồng trại, và kiểm tra thú y trước và sau giết mổ là những biện pháp quan trọng để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh. Cần nâng cao nhận thức của người chăn nuôi về bệnh và các biện pháp phòng chống để đạt hiệu quả cao nhất.

5.1. Kiểm Soát Sán Dây Ở Chó Bằng Thuốc Tẩy Giun Định Kỳ

Kiểm soát sán dây ở chó là biện pháp quan trọng nhất để phòng chống bệnh Cysticercus tenuicollis ở lợn. Việc tẩy giun định kỳ cho chó bằng các loại thuốc tẩy giun có hiệu quả giúp loại bỏ sán dây trưởng thành và giảm thiểu nguy cơ phát tán trứng sán ra môi trường.

5.2. Cải Thiện Vệ Sinh Chăn Nuôi Và Quản Lý Phân Chó

Cải thiện vệ sinh chăn nuôi và quản lý phân chó là biện pháp quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh Cysticercus tenuicollis. Vệ sinh chuồng trại thường xuyên, thu gom và xử lý phân chó đúng cách giúp giảm thiểu nguy cơ lợn tiếp xúc với trứng sán.

5.3. Kiểm Tra Thú Y Trước Và Sau Giết Mổ Để Phát Hiện Bệnh

Kiểm tra thú y trước và sau giết mổ là biện pháp quan trọng để phát hiện và loại bỏ những con lợn bị nhiễm Cysticercus tenuicollis. Việc này giúp ngăn chặn ấu trùng sán xâm nhập vào chuỗi thực phẩm và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

VI. Kết Luận Và Hướng Nghiên Cứu Về Bệnh Cysticercus Ở Lợn

Nghiên cứu về bệnh Cysticercus tenuicollis ở lợn tại Võ Nhai đã cung cấp những thông tin quan trọng về dịch tễ học, yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng chống bệnh. Kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học để xây dựng các chương trình phòng chống bệnh hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi. Cần tiếp tục nghiên cứu về bệnh để tìm ra những biện pháp phòng chống mới và hiệu quả hơn.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu Về Dịch Tễ Học Bệnh

Nghiên cứu đã xác định tỷ lệ nhiễm Cysticercus tenuicollis ở lợn tại Võ Nhai, các yếu tố nguy cơ và mối tương quan giữa tỷ lệ nhiễm bệnh ở lợn và chó. Kết quả này cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chương trình phòng chống bệnh hiệu quả.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Bệnh Cysticercus

Cần tiếp tục nghiên cứu về bệnh Cysticercus tenuicollis để tìm ra những biện pháp phòng chống mới và hiệu quả hơn. Các hướng nghiên cứu có thể bao gồm: nghiên cứu về cơ chế lây nhiễm bệnh, phát triển các phương pháp chẩn đoán bệnh nhanh chóng và chính xác, và đánh giá hiệu quả của các biện pháp phòng chống bệnh hiện có.