I. Cơ sở đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải
Phần này tập trung vào việc xác định khả năng tiếp nhận nước thải của nguồn nước, dựa trên các tiêu chí khoa học và thực tiễn. Cơ sở khoa học được xây dựng từ các nghiên cứu về sự lan truyền, pha loãng, và phân hủy chất ô nhiễm trong nguồn nước. Các yếu tố như mục đích sử dụng nước, tiêu chuẩn chất lượng nước mặt, và đặc điểm nguồn nước tiếp nhận được xem xét kỹ lưỡng. Phần này cũng đề cập đến tác động môi trường của việc xả thải và các yếu tố khí tượng, thủy văn ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận.
1.1 Khái niệm khả năng tiếp nhận nước thải
Khả năng tiếp nhận nước thải được định nghĩa là khả năng của nguồn nước có thể tiếp nhận lượng nước thải mà không làm chất lượng nước vượt quá giới hạn cho phép. Khái niệm này gắn liền với sức chịu tải của môi trường và khả năng tự làm sạch của nguồn nước. Các tiêu chuẩn như TCVN 5942-1995 được sử dụng để đánh giá mức độ ô nhiễm cho phép.
1.2 Sự xáo trộn và biến đổi của nước thải trong sông
Khi nước thải được xả vào sông, quá trình xáo trộn vật lý và khoáng hóa chất bẩn hữu cơ xảy ra. Sự xáo trộn phụ thuộc vào độ rộng và độ sâu của sông, cũng như lưu lượng nước thải. Các mô hình toán học được sử dụng để tính toán khoảng cách xáo trộn và nồng độ chất ô nhiễm sau khi hòa trộn.
II. Phương pháp đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải
Phần này trình bày các phương pháp được sử dụng để đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải, bao gồm các mô hình toán học và công cụ phân tích. Các phương pháp này được áp dụng trong các điều kiện xáo trộn hoàn toàn và không hoàn toàn. Các yêu cầu về số liệu, tài liệu, và tiêu chuẩn cần thiết cũng được đề cập chi tiết.
2.1 Đánh giá trong điều kiện xáo trộn hoàn toàn
Trong điều kiện xáo trộn hoàn toàn, nước thải hòa trộn đều với nước sông. Các mô hình toán học như MIKE 11 được sử dụng để tính toán sự lan truyền và khuếch tán chất ô nhiễm. Các yêu cầu về số liệu thủy văn và chất lượng nước được đưa vào mô hình để đảm bảo độ chính xác.
2.2 Đánh giá trong điều kiện xáo trộn không hoàn toàn
Trong điều kiện xáo trộn không hoàn toàn, nước thải chỉ lan truyền trên một phần mặt cắt ngang sông. Các công thức tính toán hệ số Chezy và khoảng cách xáo trộn được sử dụng để đánh giá khả năng tiếp nhận. Các yếu tố như lưu lượng nước thải và đặc điểm dòng chảy của sông được xem xét kỹ lưỡng.
III. Áp dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu
Phần này trình bày kết quả áp dụng các phương pháp đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải trên các đoạn sông cụ thể như sông Cầu và sông Thương. Các kết quả tính toán và mô phỏng được so sánh với tiêu chuẩn chất lượng nước để đưa ra các đề xuất về cấp phép xả thải và quản lý nước thải.
3.1 Đánh giá khả năng tiếp nhận cho sông Cầu
Kết quả nghiên cứu cho thấy sông Cầu có khả năng tiếp nhận nước thải từ Khu công nghiệp Gang thép Thái Nguyên trong điều kiện xáo trộn hoàn toàn. Các mô hình toán học được sử dụng để tính toán tải lượng ô nhiễm và khoảng cách xáo trộn, đảm bảo chất lượng nước không vượt quá giới hạn cho phép.
3.2 Đánh giá khả năng tiếp nhận cho sông Thương
Nghiên cứu trên sông Thương tập trung vào việc đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải từ Nhà máy Phân đạm Hà Bắc. Mô hình MIKE 11 được sử dụng để mô phỏng sự lan truyền chất ô nhiễm và đề xuất các phương án xả thải phù hợp, giảm thiểu tác động đến môi trường.
