Tổng quan nghiên cứu
Gãy đầu dưới xương quay là một trong những loại gãy xương phổ biến nhất trong lĩnh vực chấn thương chỉnh hình, chiếm khoảng 26% các trường hợp gãy xương chi trên và 50% các gãy xương cẳng tay nói chung. Tổn thương này xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến nhất ở nhóm tuổi từ 50 đến 60, với nguyên nhân chủ yếu là tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt và lao động. Ở người cao tuổi, đặc biệt là phụ nữ, gãy đầu dưới xương quay thường liên quan đến tình trạng loãng xương, làm tăng nguy cơ gãy gấp đôi so với nam giới cùng độ tuổi. Xương quay đóng vai trò quan trọng trong các vận động của cổ tay và bàn tay như cầm, nắm, sấp, ngửa, do đó gãy đầu dưới xương quay nếu không được điều trị đúng cách sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức trong năm 2023 với mục tiêu mô tả kết quả chăm sóc điều dưỡng ngoại trú cho người bệnh gãy đầu dưới xương quay điều trị bảo tồn và phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 185 bệnh nhân trên 18 tuổi, được điều trị bảo tồn bằng bó bột, với dữ liệu thu thập từ tháng 4 đến tháng 8 năm 2023. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc điều dưỡng, cải thiện hiệu quả điều trị và phục hồi chức năng cho người bệnh, đồng thời góp phần xây dựng các quy trình chăm sóc phù hợp tại các cơ sở y tế.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các học thuyết điều dưỡng nổi bật nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh gãy đầu dưới xương quay. Học thuyết Florence Nightingale nhấn mạnh vai trò của môi trường trong chăm sóc sức khỏe, bao gồm vệ sinh cá nhân, dinh dưỡng và môi trường xung quanh người bệnh. Học thuyết Peplau tập trung vào mối quan hệ giữa điều dưỡng và người bệnh, với mục tiêu giúp người bệnh đạt được khả năng tự chăm sóc thông qua hướng dẫn và tư vấn. Học thuyết Henderson đề cao việc hỗ trợ người bệnh đạt được tính độc lập trong các hoạt động cơ bản, trong khi học thuyết Orem nhấn mạnh việc hướng dẫn người bệnh tự chăm sóc để nâng cao năng lực cá nhân. Ngoài ra, học thuyết Betty Newman và Maslow cũng được áp dụng để đánh giá nhu cầu cơ bản và quản lý hệ thống khách hàng trong chăm sóc toàn diện.
Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: chăm sóc tâm lý, chăm sóc giảm đau, vệ sinh da, theo dõi tuần hoàn chi, hướng dẫn tư thế giảm đau, hướng dẫn tập phục hồi chức năng (PHCN), tư vấn dinh dưỡng, tuân thủ dùng thuốc và tái khám đúng hẹn. Mô hình nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa đặc điểm nhân khẩu học, đặc điểm lâm sàng, các hoạt động chăm sóc điều dưỡng và kết quả chăm sóc người bệnh.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả tiến cứu được thực hiện tại Khoa Khám xương và Điều trị ngoại trú, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức từ tháng 4 đến tháng 8 năm 2023. Cỡ mẫu thuận tiện gồm 185 bệnh nhân gãy đầu dưới xương quay được điều trị bảo tồn bằng bó bột, trên 18 tuổi, gãy kín ít di lệch, đồng ý tham gia nghiên cứu. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng nhằm thu thập dữ liệu từ bệnh nhân đến khám và điều trị tại khoa.
Dữ liệu được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp kết hợp với việc ghi chép thông tin từ hồ sơ bệnh án và phim chụp X-quang. Bộ câu hỏi nghiên cứu được xây dựng dựa trên hướng dẫn chăm sóc người bệnh của Bộ Y tế, đã được kiểm định độ tin cậy với hệ số Cronbach’s Alpha là 0,792. Các biến số nghiên cứu bao gồm đặc điểm nhân khẩu học, đặc điểm lâm sàng, các hoạt động chăm sóc điều dưỡng và các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc.
Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 22 với các phương pháp thống kê mô tả, kiểm định χ2 cho dữ liệu định tính và ANOVA hoặc kiểm định phi tham số cho dữ liệu định lượng. Quy trình thu thập dữ liệu được chuẩn hóa, các điều tra viên được tập huấn nhằm giảm thiểu sai số và đảm bảo tính khách quan, trung thực của thông tin. Nghiên cứu đã được Hội đồng đạo đức và khoa học của Trường Đại học Thăng Long và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức phê duyệt.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Đặc điểm nhân khẩu học: Trong 185 bệnh nhân, nữ chiếm 59,5%, nam chiếm 40,5%. Độ tuổi trung bình là 52,72 ± 16,13 tuổi, trong đó nhóm tuổi 31-59 chiếm 51,9%, nhóm trên 60 tuổi chiếm 38,4%. Trình độ học vấn phổ thông chiếm 58,9%, đại học và sau đại học chiếm 14,6%. Về nghề nghiệp, hưu trí chiếm 24,3%, công nhân 23,8%, nông dân 22,7%, công chức 17,3%.
Nguyên nhân và kiểu gãy: Tai nạn sinh hoạt chiếm 50,3%, tai nạn lao động 26,5%, tai nạn giao thông 21,6%. Bên tay tổn thương trái chiếm 57,8%, phải 37,3%. Kiểu gãy gập chiếm 57,8%, kiểu duỗi 21,6%, không lệch 1,6%.
Thời gian đến viện và bó bột: 42,7% bệnh nhân đến viện trong vòng 12 giờ sau chấn thương, 48,1% từ 12-72 giờ, 9,2% trên 72 giờ. Thời gian từ khi vào khoa đến bó bột chủ yếu dưới 12 giờ (chiếm đa số).
Kết quả chăm sóc điều dưỡng: Tỷ lệ chăm sóc tốt đạt trên 80% tổng điểm, với các hoạt động chăm sóc tâm lý, giảm đau, vệ sinh da, theo dõi tuần hoàn chi, hướng dẫn tư thế giảm đau và tập PHCN được thực hiện đầy đủ. Mức độ hài lòng của người bệnh về công tác chăm sóc đạt trên 85%.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm bệnh nhân nữ và người cao tuổi chiếm tỷ lệ cao, phù hợp với đặc điểm dịch tễ của gãy đầu dưới xương quay do loãng xương và nguy cơ ngã cao hơn. Tỷ lệ tai nạn sinh hoạt là nguyên nhân chính phản ánh thực tế tại địa phương, tương đồng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế. Thời gian đến viện và bó bột nhanh góp phần giảm thiểu biến chứng và tăng hiệu quả điều trị bảo tồn.
Hoạt động chăm sóc điều dưỡng được thực hiện tốt, đặc biệt là chăm sóc giảm đau và hướng dẫn tập PHCN, giúp cải thiện chức năng vận động và giảm đau cho người bệnh. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này cho thấy sự tiến bộ trong quy trình chăm sóc ngoại trú tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Việc theo dõi tuần hoàn chi và vệ sinh da được chú trọng giúp phòng ngừa biến chứng do bó bột như chèn ép mạch, cứng khớp.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tuổi, giới tính, nguyên nhân tai nạn, kiểu gãy và biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thực hiện các hoạt động chăm sóc điều dưỡng. Bảng phân tích mối liên quan giữa đặc điểm bệnh nhân và kết quả chăm sóc giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng, từ đó đề xuất các biện pháp cải thiện.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường đào tạo chuyên môn cho điều dưỡng: Tổ chức các khóa tập huấn nâng cao kỹ năng chăm sóc giảm đau, theo dõi tuần hoàn chi và hướng dẫn tập PHCN nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, mục tiêu đạt tỷ lệ chăm sóc tốt trên 90% trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc Bệnh viện phối hợp Khoa Điều dưỡng thực hiện.
Xây dựng quy trình chăm sóc chuẩn hóa: Phát triển và áp dụng quy trình chăm sóc ngoại trú cho người bệnh gãy đầu dưới xương quay điều trị bảo tồn, bao gồm các bước chăm sóc tâm lý, vệ sinh da, tư vấn dinh dưỡng và tái khám, nhằm giảm thiểu biến chứng và tăng sự hài lòng của người bệnh, hoàn thành trong 6 tháng tới.
Tăng cường tư vấn và giáo dục người bệnh: Đẩy mạnh hoạt động tư vấn tuân thủ dùng thuốc, chế độ dinh dưỡng và tái khám đúng hẹn thông qua tài liệu hướng dẫn và các buổi tư vấn trực tiếp, nhằm nâng cao nhận thức và tự chăm sóc của người bệnh, mục tiêu tăng tỷ lệ tuân thủ trên 85% trong 1 năm.
Phát triển hệ thống theo dõi và đánh giá kết quả chăm sóc: Áp dụng phần mềm quản lý dữ liệu bệnh nhân và kết quả chăm sóc để theo dõi tiến trình phục hồi và phát hiện sớm các biến chứng, giúp điều chỉnh kịp thời kế hoạch chăm sóc, triển khai trong vòng 9 tháng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Điều dưỡng viên và nhân viên y tế: Nghiên cứu cung cấp kiến thức chuyên sâu về chăm sóc ngoại trú cho người bệnh gãy đầu dưới xương quay, giúp nâng cao kỹ năng thực hành và quản lý chăm sóc bệnh nhân.
Bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình: Tham khảo để hiểu rõ hơn về vai trò và hiệu quả của chăm sóc điều dưỡng trong điều trị bảo tồn, hỗ trợ phối hợp điều trị toàn diện.
Nhà quản lý y tế và lãnh đạo bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy trình chăm sóc và đào tạo nhân lực nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.
Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành điều dưỡng, y học: Là tài liệu tham khảo quý giá cho việc học tập, nghiên cứu và phát triển các đề tài liên quan đến chăm sóc người bệnh gãy xương.
Câu hỏi thường gặp
Điều trị bảo tồn gãy đầu dưới xương quay là gì?
Điều trị bảo tồn là phương pháp nắn chỉnh kín và bất động bằng bó bột, áp dụng cho các trường hợp gãy kín, ít di lệch, nhằm giữ ổ gãy đúng vị trí để xương lành tự nhiên mà không cần phẫu thuật.Tại sao chăm sóc điều dưỡng lại quan trọng trong điều trị bảo tồn?
Chăm sóc điều dưỡng giúp giảm đau, phòng ngừa biến chứng do bó bột, hướng dẫn tập phục hồi chức năng và tư vấn dinh dưỡng, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống người bệnh.Những yếu tố nào ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc người bệnh?
Đặc điểm nhân khẩu học như tuổi, giới, trình độ học vấn, thời gian đến viện, mức độ di lệch gãy xương và sự tuân thủ hướng dẫn chăm sóc đều ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc và phục hồi.Làm thế nào để người bệnh tự theo dõi chèn ép bột tại nhà?
Người bệnh được hướng dẫn kiểm tra màu sắc, nhiệt độ, cảm giác các đầu ngón tay, phát hiện sưng phù hoặc đau tăng bất thường để kịp thời đến cơ sở y tế xử lý.Thời gian phục hồi chức năng sau gãy đầu dưới xương quay là bao lâu?
Thời gian phục hồi chức năng thường kéo dài từ 2 đến 3 tháng, bao gồm giai đoạn bất động và tập luyện vật lý trị liệu để phục hồi vận động và sức mạnh cổ tay, bàn tay.
Kết luận
- Gãy đầu dưới xương quay là tổn thương phổ biến, ảnh hưởng lớn đến chức năng vận động và chất lượng cuộc sống người bệnh.
- Nghiên cứu đã mô tả chi tiết đặc điểm nhân khẩu học, lâm sàng và kết quả chăm sóc điều dưỡng ngoại trú tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức năm 2023.
- Chăm sóc điều dưỡng được thực hiện tốt với tỷ lệ hài lòng cao, đặc biệt trong các hoạt động giảm đau, vệ sinh da và hướng dẫn tập phục hồi chức năng.
- Các yếu tố như tuổi, thời gian đến viện, mức độ di lệch gãy xương và tuân thủ hướng dẫn chăm sóc ảnh hưởng đến kết quả điều trị và phục hồi.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc điều dưỡng, tăng cường đào tạo, xây dựng quy trình chuẩn và phát triển hệ thống theo dõi kết quả nhằm cải thiện hiệu quả điều trị bảo tồn gãy đầu dưới xương quay.
Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất và mở rộng nghiên cứu để đánh giá hiệu quả lâu dài, đồng thời khuyến khích các cơ sở y tế áp dụng mô hình chăm sóc toàn diện này nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và sức khỏe cộng đồng.