Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế thị trường hiện nay, các ngân hàng thương mại nhà nước đóng vai trò then chốt trong việc phát triển kinh tế Việt Nam. Theo báo cáo của ngành, tỷ lệ huy động vốn của hệ thống ngân hàng trong năm 2021 chỉ tăng khoảng 4,6%, thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng tín dụng, gây áp lực lên thanh khoản và hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. Luận văn tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong hoạt động huy động vốn của chi nhánh Agribank khu vực phía Bắc tỉnh Yên Bái trong giai đoạn 2021-2022. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng, xác định các nhân tố tác động chính và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tại chi nhánh này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn, dựa trên khảo sát 186 khách hàng có quan hệ gửi tiền tại chi nhánh. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp chi nhánh Agribank nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần ổn định tài chính và phát triển bền vững trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hoạt động ngân hàng thương mại, tập trung vào các khái niệm chính như:

  • Huy động vốn ngân hàng: Là hoạt động thu hút các nguồn vốn từ dân cư, tổ chức kinh tế dưới các hình thức tiền gửi, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi...
  • Năng lực cạnh tranh trong huy động vốn: Đánh giá khả năng thu hút và giữ chân khách hàng gửi tiền thông qua các yếu tố như uy tín, dịch vụ, lãi suất, cơ sở vật chất.
  • Các yếu tố ảnh hưởng nội bộ: Bao gồm độ tin cậy (reliability), khả năng đáp ứng (responsiveness), năng lực dịch vụ (service capacity), mức độ đồng cảm (empathy level), và cơ sở vật chất (physical facilities).
  • Các yếu tố ảnh hưởng bên ngoài: Môi trường pháp lý, kinh tế - xã hội, tâm lý và thói quen khách hàng.
  • Mô hình phân tích nhân tố khám phá (EFA)phân tích hồi quy đa biến (OLS) được sử dụng để xác định và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến năng lực cạnh tranh trong huy động vốn.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính gồm:

  • Báo cáo kết quả kinh doanh thực tế của chi nhánh Agribank khu vực phía Bắc Yên Bái trong năm 2021-2022.
  • Khảo sát trực tuyến với 186 khách hàng có quan hệ gửi tiền tại chi nhánh, sử dụng bảng câu hỏi Likert 5 điểm gồm 43 câu hỏi liên quan đến các yếu tố nội bộ và bên ngoài.
  • Phỏng vấn chuyên gia gồm một giảng viên Đại học Kinh tế Quốc dân và một quản lý chi nhánh Agribank tại địa phương.

Phương pháp phân tích dữ liệu:

  • Sử dụng phần mềm SPSS để thực hiện phân tích thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và hồi quy đa biến.
  • Cỡ mẫu 186 khách hàng được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đảm bảo tính đại diện cho nhóm khách hàng gửi tiền tại chi nhánh.
  • Thời gian nghiên cứu tập trung trong giai đoạn 2021-2022, phù hợp với dữ liệu thực tế và bối cảnh kinh tế địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn sử dụng dịch vụ huy động vốn:
    Kết quả phân tích cho thấy có 4 yếu tố nội bộ ảnh hưởng đáng kể gồm: mức độ đồng cảm (empathy level) là quan trọng nhất với điểm trung bình 4,35; tiếp theo là cơ sở vật chất (4,12), độ tin cậy (3,98) và khả năng đáp ứng (3,85).

  2. Ảnh hưởng của môi trường pháp lý và kinh tế xã hội:
    Phần lớn khách hàng đánh giá môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động huy động vốn với tỷ lệ trên 70% cho các mức "Tốt" và "Rất tốt". Tuy nhiên, yếu tố kinh tế xã hội và tâm lý khách hàng có mức độ ảnh hưởng thấp hơn, phản ánh sự nhạy cảm của khách hàng với biến động kinh tế và thói quen tiêu dùng.

  3. Hiệu quả hoạt động huy động vốn của chi nhánh:
    Tổng vốn huy động năm 2021 đạt 4.267,5 tỷ đồng, tăng 17,4% so với đầu năm, vượt 111,1% kế hoạch năm. Năm 2022, vốn huy động tiếp tục tăng lên 4.762 tỷ đồng, đạt 102,5% kế hoạch, tuy nhiên thị phần vốn huy động tại địa phương giảm nhẹ còn 17,8%.

  4. Hạn chế trong hoạt động huy động vốn:
    Lãi suất huy động thấp hơn so với các ngân hàng cạnh tranh, cơ sở vật chất và công nghệ chưa đáp ứng nhu cầu khách hàng hiện đại, cùng với sự cạnh tranh gay gắt từ các tổ chức tín dụng khác là những nguyên nhân chính làm giảm sức hấp dẫn của chi nhánh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân mức độ đồng cảm được đánh giá cao nhất là do nhân viên chi nhánh có thái độ phục vụ thân thiện, chuyên nghiệp, tạo sự tin tưởng và gắn bó với khách hàng. Cơ sở vật chất và công nghệ hiện đại giúp nâng cao trải nghiệm giao dịch, tuy nhiên chi nhánh vẫn cần đầu tư thêm để bắt kịp xu hướng số hóa. Độ tin cậy và khả năng đáp ứng phản ánh uy tín và năng lực xử lý nhanh các yêu cầu của khách hàng, là yếu tố then chốt trong cạnh tranh huy động vốn. So sánh với các nghiên cứu trong ngành, kết quả phù hợp với xu hướng tập trung vào yếu tố con người và dịch vụ trong lĩnh vực ngân hàng. Biểu đồ phân phối điểm đánh giá các yếu tố có thể minh họa rõ ràng sự ưu tiên của khách hàng, giúp chi nhánh định hướng cải tiến. Mặc dù môi trường pháp lý thuận lợi, nhưng tác động của yếu tố kinh tế xã hội và tâm lý khách hàng còn hạn chế, cho thấy cần có các chiến lược truyền thông và giáo dục tài chính để nâng cao nhận thức và thói quen gửi tiền tại ngân hàng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng: Đào tạo nhân viên về kỹ năng giao tiếp, tư vấn tài chính và xử lý tình huống nhằm tăng mức độ đồng cảm và sự hài lòng của khách hàng. Mục tiêu tăng điểm đánh giá mức độ đồng cảm lên 4,5 trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban nhân sự và phòng dịch vụ khách hàng.

  2. Đầu tư cải thiện cơ sở vật chất và công nghệ: Nâng cấp hệ thống ATM, phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử, cải thiện không gian giao dịch để tạo trải nghiệm thuận tiện, hiện đại. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng sử dụng dịch vụ trực tuyến lên 30% trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban công nghệ thông tin và quản lý chi nhánh.

  3. Điều chỉnh chính sách lãi suất cạnh tranh: Xây dựng các gói lãi suất linh hoạt, ưu đãi cho khách hàng gửi tiền dài hạn và khách hàng lớn nhằm thu hút và giữ chân khách hàng. Mục tiêu tăng trưởng vốn huy động 10% so với năm trước. Chủ thể thực hiện: Ban kế hoạch tài chính và phòng kinh doanh.

  4. Mở rộng mạng lưới chi nhánh và kênh giao dịch: Phát triển thêm các điểm giao dịch tại các khu vực tiềm năng, đồng thời tăng cường kênh giao dịch trực tuyến để tiếp cận khách hàng mới. Mục tiêu tăng số lượng khách hàng gửi tiền thêm 15% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban phát triển mạng lưới và marketing.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý chi nhánh Agribank: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển huy động vốn phù hợp với đặc thù địa phương, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Các chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ngân hàng và tài chính: Tham khảo phương pháp nghiên cứu và kết quả phân tích để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về huy động vốn và cạnh tranh ngân hàng.

  3. Sinh viên và học viên cao học ngành Tài chính - Ngân hàng: Học tập cách áp dụng lý thuyết vào thực tiễn, phương pháp khảo sát và phân tích dữ liệu trong nghiên cứu khoa học.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tín dụng khác: Tham khảo để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến huy động vốn tại ngân hàng nhà nước, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và điều chỉnh phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến năng lực cạnh tranh trong huy động vốn tại chi nhánh Agribank?
    Mức độ đồng cảm của nhân viên ngân hàng được đánh giá là yếu tố quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng và quyết định gửi tiền của khách hàng.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng?
    Nghiên cứu sử dụng khảo sát khách hàng với bảng câu hỏi Likert 5 điểm, phân tích Cronbach’s Alpha để kiểm định độ tin cậy, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và hồi quy đa biến (OLS) để đánh giá mức độ ảnh hưởng.

  3. Tại sao môi trường pháp lý được đánh giá là thuận lợi nhưng vẫn có hạn chế trong huy động vốn?
    Môi trường pháp lý tạo điều kiện cho hoạt động ngân hàng, nhưng các yếu tố như lãi suất cạnh tranh, công nghệ và dịch vụ khách hàng mới quyết định sự hấp dẫn và giữ chân khách hàng.

  4. Chi nhánh Agribank có những hạn chế gì trong hoạt động huy động vốn?
    Lãi suất huy động thấp hơn các đối thủ, cơ sở vật chất chưa hiện đại, công nghệ chưa đáp ứng nhu cầu khách hàng hiện đại và cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng khác.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả huy động vốn?
    Tăng cường đào tạo nhân viên, nâng cấp cơ sở vật chất và công nghệ, điều chỉnh chính sách lãi suất linh hoạt, mở rộng mạng lưới chi nhánh và kênh giao dịch trực tuyến.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định 4 yếu tố nội bộ chính ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong huy động vốn gồm: mức độ đồng cảm, cơ sở vật chất, độ tin cậy và khả năng đáp ứng.
  • Môi trường pháp lý thuận lợi nhưng các yếu tố kinh tế xã hội và tâm lý khách hàng có ảnh hưởng hạn chế.
  • Hoạt động huy động vốn của chi nhánh Agribank khu vực phía Bắc Yên Bái tăng trưởng ổn định trong giai đoạn 2021-2022 nhưng vẫn còn nhiều thách thức.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, cải thiện cơ sở vật chất, điều chỉnh chính sách lãi suất và mở rộng mạng lưới giao dịch.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và nghiên cứu mở rộng phạm vi sang các chi nhánh khác.

Kêu gọi hành động: Các nhà quản lý và chuyên gia ngân hàng nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời tiếp tục nghiên cứu sâu hơn nhằm phát triển bền vững hoạt động huy động vốn trong bối cảnh kinh tế hiện nay.