Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật canh tác sắn bền vững vùng trung du Nghệ An

• Tác giả: Phạm Thị Thu Hà
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Viết Hưng
• Trường học: Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Khoa học Cây trồng
• Đề tài: Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác sắn bền vững tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới và Việt Nam
• 1.2. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới
• 1.3. Tình hình sản xuất sắn ở Việt Nam
• 1.4. Tình hình sản xuất sắn ở Nghệ An
• 1.5. Yêu cầu sinh thái của cây sắn
• 1.6. Kết quả nghiên cứu chọn tạo giống sắn trên thế giới và Việt Nam
• 1.6.1. Kết quả nghiên cứu chọn tạo giống sắn trên thế giới
• 1.6.2. Kết quả nghiên cứu chọn tạo giống sắn ở Việt Nam
• 1.7. Kết quả nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác sắn
• 1.7.1. Kết quả nghiên cứu về thời vụ trồng sắn
• 1.7.2. Kết quả nghiên cứu về cây trồng xen
• 1.7.3. Kết quả nghiên cứu về mật độ trồng sắn
• 1.7.4. Kết quả nghiên cứu về phân bón trồng sắn
• 1.8. Một số nhận xét rút ra từ tổng quan
• 2. CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Vật liệu nghiên cứu
• 2.2. Nội dung, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu và các chỉ tiêu theo dõi
• 2.3.1. Phương pháp điều tra, đánh giá một số đặc điểm các vùng trồng sắn chính của tỉnh Nghệ An
• 2.3.2. Phương pháp nghiên cứu xác định giống sắn phù hợp cho vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 2.3.3. Phương pháp nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác sắn bền vững cho giống sắn 13Sa05 tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Điều tra, đánh giá một số đặc điểm các vùng trồng sắn chính của tỉnh Nghệ An
• 3.1.1. Đặc điểm khí hậu của các vùng trồng sắn chính tỉnh Nghệ An
• 3.1.2. Đặc điểm đất đai của các vùng trồng sắn tỉnh Nghệ An
• 3.1.3. Phân vùng sản xuất sắn tại Nghệ An
• 3.1.4. Thực trạng kỹ thuật canh tác sắn tại các vùng sinh thái tỉnh Nghệ An
• 3.1.5. Đánh giá hiệu quả của sản xuất sắn tại Nghệ An
• 3.1.6. Các kênh tiêu thụ sản phẩm củ sắn tươi tại Nghệ An
• 3.1.7. Những thuận lợi và hạn chế trong sản xuất sắn tại Nghệ An
• 3.2. Kết quả tuyển chọn giống sắn thích hợp cho vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 3.2.1. Một số đặc điểm hình thái của các giống sắn thí nghiệm
• 3.2.2. Tỷ lệ, thời gian mọc mầm và sức sinh trưởng của các giống sắn
• 3.2.3. Chiều cao cây của các giống sắn thí nghiệm
• 3.2.4. Tình hình một số loại sâu bệnh hại và khả năng chống chịu với điều kiện ngoại cảnh của các giống thí nghiệm
• 3.2.5. Các yếu tố cấu thành năng suất sắn của các giống sắn thí nghiệm
• 3.2.6. Năng suất củ tươi của các giống sắn thí nghiệm
• 3.2.7. Hàm lượng tinh bột và năng suất tinh bột của các giống sắn thí nghiệm
• 3.2.8. Năng suất sinh vật học và hệ số thu hoạch của các giống sắn thí nghiệm
• 3.2.9. Đánh giá chất lượng củ khi luộc của các giống sắn thí nghiệm
• 3.3. Kết quả nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác sắn bền vững cho giống sắn 13Sa05 tại Vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 3.3.1. Kết quả nghiên cứu xác định thời vụ trồng và cây trồng xen cho giống sắn 13Sa05 tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 3.3.2. Kết quả chẩn đoán hiện trạng dinh dưỡng đất, lá sắn và xây dựng tổ hợp công thức phân bón thích hợp cho giống sắn 13Sa05
• 3.3.2.1. Hiện trạng các chất dinh dưỡng thiết yếu trong đất, lá của giống sắn 13Sa05 tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 3.3.2.2. Mối quan hệ giữa các chất dinh dưỡng thiết yếu trong đất, lá với năng suất củ tươi của giống sắn 13Sa05 tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 3.3.2.3. Xây dựng các công thức phân bón thí nghiệm cho giống sắn 13Sa05 tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• 3.3.3. Ảnh hưởng của mật độ và phân bón đến một số chỉ tiêu chính của giống sắn 13Sa05 tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN
• Phụ lục 2: Dữ liệu thời tiết
• Phụ lục 3: Lý lịch các giống sắn tham gia thí nghiệm
• Phụ lục 4: 20 đặc điểm hình thái đặc trưng mô tả các giống sắn
• Phụ lục 5: Mẫu phiếu điều tra
• Phụ lục 6: Kết quả phân tích mẫu đất và mẫu lá, năng suất củ tươi giống sắn 13Sa05
• Phụ lục 7: Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính mô hình đa biến
• Phụ lục 8: Kết quả xử lý số liệu

I. Tính cấp thiết của nghiên cứu

Nghiên cứu về canh tác sắn tại Nghệ An có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh cây sắn là một trong những cây trồng chủ lực, đóng góp vào nền kinh tế nông nghiệp. Theo thống kê, sắn không chỉ là nguồn thực phẩm mà còn là nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp. Tại Nghệ An, diện tích trồng sắn chiếm tỷ lệ lớn trong tổng diện tích cây trồng, tuy nhiên năng suất vẫn chưa đạt tiềm năng tối ưu. Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác bền vững là cần thiết để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Đặc biệt, nghiên cứu này sẽ giúp xác định các giống sắn phù hợp với điều kiện sinh thái của vùng Trung du, từ đó cải thiện hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

1.1. Tình hình sản xuất sắn tại Nghệ An

Sản xuất sắn tại Nghệ An đang đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, sâu bệnh hại và kỹ thuật canh tác chưa đồng bộ. Mặc dù có nhiều lợi thế về đất đai và khí hậu, nhưng năng suất sắn tại đây vẫn thấp hơn so với tiềm năng. Việc áp dụng các kỹ thuật canh tác hiện đại và bền vững sẽ giúp cải thiện tình hình này. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc lựa chọn giống sắn phù hợp và áp dụng các biện pháp canh tác hợp lý có thể nâng cao năng suất lên đến 60-70 tấn/ha, từ đó góp phần vào sự phát triển kinh tế địa phương.

II. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá và xác định các biện pháp kỹ thuật canh tác sắn bền vững tại vùng Trung du tỉnh Nghệ An. Nghiên cứu sẽ tập trung vào việc tuyển chọn giống sắn có năng suất cao, hàm lượng tinh bột tốt và thích hợp với điều kiện sinh thái của vùng. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng sẽ xác định các phương pháp canh tác như thời vụ trồng, cây trồng xen và mật độ trồng hợp lý. Những kết quả này không chỉ có giá trị khoa học mà còn mang lại lợi ích thực tiễn cho người nông dân trong việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm sắn.

2.1. Tuyển chọn giống sắn

Việc tuyển chọn giống sắn là một trong những yếu tố quyết định đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Nghiên cứu đã xác định giống sắn 13Sa05 là giống có tiềm năng cao, đạt năng suất từ 48,24 đến 52,14 tấn/ha và hàm lượng tinh bột từ 28,78 đến 28,98%. Giống này không chỉ phù hợp với điều kiện khí hậu và đất đai của Nghệ An mà còn có khả năng chống chịu tốt với sâu bệnh. Việc phát triển giống sắn này sẽ góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất sắn tại địa phương.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp những dữ liệu mới về kỹ thuật canh tác sắn, từ đó giúp cải thiện quy trình sản xuất. Các biện pháp kỹ thuật được đề xuất sẽ giúp nông dân nâng cao năng suất, giảm thiểu rủi ro do biến đổi khí hậu và sâu bệnh. Hơn nữa, việc áp dụng các phương pháp canh tác bền vững sẽ góp phần bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp bền vững tại Nghệ An.

3.1. Đóng góp cho phát triển nông nghiệp

Kết quả nghiên cứu sẽ hỗ trợ cho các chính sách phát triển nông nghiệp tại Nghệ An, đặc biệt trong việc xây dựng các mô hình sản xuất sắn bền vững. Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác mới sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của sản phẩm sắn trên thị trường. Đồng thời, nghiên cứu cũng sẽ tạo điều kiện cho việc phát triển các sản phẩm chế biến từ sắn, từ đó nâng cao giá trị kinh tế cho người nông dân và địa phương.