Nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI cho vùng đất không chủ động nước tại Thái Nguyên

• Tác giả: Nguyễn Thị Thu Hà
• Người hướng dẫn: PSG. Hoàng Văn Phụ
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Trồng trọt
• Đề tài: Nghiên Cứu Áp Dụng Hệ Thống Thâm Canh Lúa Cải Tiến SRI Tại Thái Nguyên Cho Vùng Đất Không Chủ Động Nước
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Mục đích nghiên cứu
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Phạm vi nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.2. Những nghiên cứu về bộ rễ và phương thức bón phân cho cây lúa
• 1.3. Những nghiên cứu về mật độ, tuổi mạ và số dảnh cấy
• 1.4. Tình hình nghiên cứu và ứng dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI ở Việt Nam
• 1.5. Tình hình nghiên cứu và ứng dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI trên thế giới
• 1.5.1. Tình hình nghiên cứu ở Trung Quốc
• 1.5.2. Tình hình nghiên cứu ở Thái Lan
• 1.5.3. Tình hình nghiên cứu ở Campuchia
• 1.5.4. Tình hình nghiên cứu ở Iran
• 1.5.5. Tình hình nghiên cứu tại một số nước khác
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Địa điểm và thời gian tiến hành nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp bố trí thí nghiệm
• 2.6. Điều kiện thí nghiệm
• 2.7. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi
• 2.8. Phương pháp sử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Điều kiện thời tiết khí hậu tại Tỉnh Thái Nguyên
• 3.2. Kết quả thử nghiệm kỹ thuật thâm canh lúa cải tiến SRI trên vùng đất không chủ động nước tại Thái Nguyên trong vụ mùa 2009
• 3.2.1. Thời gian sinh trưởng
• 3.2.2. Một số chỉ tiêu sinh trưởng của giống lúa khang dân 18
• 3.2.3. Một số chỉ tiêu về bộ rễ
• 3.2.4. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến số rễ
• 3.2.5. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến chiều dài rễ
• 3.2.6. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến đường kính rễ
• 3.2.7. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến trọng lượng khô của rễ ở tầng đất 0 – 5 cm
• 3.2.8. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến trọng lượng khô của rễ ở tầng đất 6 – 10 cm
• 3.2.9. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến trọng lượng khô của rễ ở tầng đất 11 – 20 cm
• 3.2.10. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến khả năng tích lũy vật chất khô của thân lá
• 3.2.11. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến bệnh khô vằn
• 3.2.12. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất thực thu
• 3.3. Kết quả thử nghiệm kỹ thuật thâm canh lúa SRI trên đất không chủ động nước tại Thái Nguyên trong vụ xuân 2010
• 3.3.1. Thời gian sinh trưởng
• 3.3.2. Một số chỉ tiêu sinh trưởng của giống lúa khang dân 18
• 3.3.3. Một số chỉ tiêu về bộ rễ
• 3.3.4. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến số rễ
• 3.3.5. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến chiều dài rễ
• 3.3.6. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến đường kính rễ
• 3.3.7. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến trọng lượng khô của rễ ở tầng đất 0 – 5 cm
• 3.3.8. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến trọng lượng khô của rễ ở tầng đất 6 – 10 cm
• 3.3.9. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến trọng lượng khô của rễ ở tầng đất 11 – 20 cm
• 3.3.10. Ảnh hưởng của kỹ thuật thâm canh lúa SRI đến khả năng tích lũy vật chất khô của thân lá
• 3.3.11. Khả năng chống chịu
• 3.3.12. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI

Hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI (System of Rice Intensification) là một phương pháp canh tác lúa tiên tiến, được phát triển bởi Fr. Henri de Laulanié tại Madagascar từ những năm 1980. Phương pháp này tập trung vào việc tối ưu hóa các yếu tố canh tác như tuổi mạ, mật độ cấy, và quản lý nước để tăng năng suất lúa. Cải tiến SRI đã được áp dụng rộng rãi tại hơn 30 quốc gia, bao gồm Việt Nam, và mang lại hiệu quả kinh tế và môi trường đáng kể. Tại Thái Nguyên, việc áp dụng SRI trên vùng đất không chủ động nước đang là một thách thức lớn do điều kiện khí hậu và đất đai không thuận lợi.

1.1. Nguyên tắc cơ bản của SRI

Nguyên tắc cơ bản của SRI bao gồm cấy mạ non (8-15 ngày tuổi), cấy thưa (1 dảnh/khóm), và quản lý nước hiệu quả. Phương pháp này giúp tăng cường sự phát triển của bộ rễ, cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng, và giảm thiểu sử dụng nước. Kỹ thuật thâm canh này cũng khuyến khích sử dụng phân hữu cơ để cải tạo đất và tăng độ phì nhiêu.

1.2. Lợi ích của SRI

Lợi ích của SRI bao gồm giảm chi phí sản xuất, tiết kiệm nước, và tăng năng suất lúa. Tại Thái Nguyên, việc áp dụng SRI có thể giúp cải thiện năng suất lúa trên vùng đất không chủ động nước, đồng thời góp phần vào nông nghiệp bền vững và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

II. Thực trạng sản xuất lúa tại Thái Nguyên

Thái Nguyên là một tỉnh thuộc vùng núi và trung du phía Bắc, với diện tích đất trồng lúa nước chiếm khoảng 16,92%. Tuy nhiên, sản xuất lúa tại đây gặp nhiều khó khăn do điều kiện đất đai và khí hậu không thuận lợi. Vùng đất không chủ động nước chiếm khoảng 11.000 ha, nơi mà sản xuất lúa phụ thuộc hoàn toàn vào nước mưa. Điều này dẫn đến năng suất lúa không ổn định và hiệu quả kinh tế thấp.

2.1. Khó khăn trong sản xuất lúa

Khó khăn trong sản xuất lúa tại Thái Nguyên bao gồm lượng mưa không đều, đất đai bạc màu, và thiếu nguồn nước tưới. Những yếu tố này làm cho việc canh tác lúa trở nên khó khăn, đặc biệt là trên vùng đất không chủ động nước. Kỹ thuật canh tác lúa truyền thống không còn phù hợp, đòi hỏi phải có những phương pháp mới như cải tiến SRI.

2.2. Cơ hội từ SRI

Việc áp dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI tại Thái Nguyên có thể mang lại cơ hội lớn trong việc cải thiện năng suất lúa và ổn định sản xuất. Phương pháp này giúp tối ưu hóa việc sử dụng nước và phân bón, đồng thời tăng cường khả năng chống chịu của cây lúa trước các điều kiện bất lợi.

III. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng SRI tại Thái Nguyên

Nghiên cứu về việc áp dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI tại Thái Nguyên đã được thực hiện trong các vụ mùa 2009 và 2010. Kết quả cho thấy, kỹ thuật thâm canh này có tác động tích cực đến sinh trưởng và năng suất lúa trên vùng đất không chủ động nước. Cụ thể, các chỉ tiêu về bộ rễ, chiều dài rễ, và trọng lượng khô của rễ đều được cải thiện đáng kể.

3.1. Ảnh hưởng đến sinh trưởng và năng suất

Ảnh hưởng của SRI đến sinh trưởng và năng suất lúa được thể hiện qua việc tăng số rễ, chiều dài rễ, và trọng lượng khô của rễ. Điều này giúp cây lúa hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn và tăng khả năng chống chịu trước các điều kiện bất lợi. Năng suất lúa trong các thử nghiệm đã tăng lên đáng kể so với phương pháp canh tác truyền thống.

3.2. Khuyến nghị cho sản xuất

Dựa trên kết quả nghiên cứu, các khuyến nghị được đưa ra bao gồm việc áp dụng kỹ thuật thâm canh SRI trên diện rộng tại Thái Nguyên, đặc biệt là trên vùng đất không chủ động nước. Cần có các chính sách hỗ trợ và đào tạo cho nông dân Thái Nguyên để họ có thể áp dụng hiệu quả phương pháp này.