Nghiên cứu ảnh hưởng của các thông số công nghệ may đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Mỹ Chiên
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Minh Tuấn
• Trường học: Trường Đại Học Bách Khoa Hà Nội
• Chuyên ngành: Công Nghệ Dệt May
• Đề tài: Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Của Thông Số Công Nghệ May Đến Độ Nhăn Đường May Trên Vải Lụa Tơ Tằm Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2008
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN
• 1.1. Giới thiệu chung về vải lụa tơ tằm
• 1.1.1. Sơ lược lịch sử phát triển
• 1.1.2. Thành phần, cấu trúc
• 1.1.3. Tính chất của tơ tằm
• 1.1.4. Phân loại vải lụa tơ tằm
• 1.1.4.1. Phân loại theo cấu trúc vải
• 1.1.4.2. Phân loại theo phương pháp sản xuất vải
• 1.2. Hiện tượng nhăn đường may
• 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhăn đường may
• 1.3.1. Ảnh hưởng của các thông số công nghệ may
• 1.3.2. Ảnh hưởng của thiết bị may
• 1.3.3. Ảnh hưởng của vải và chỉ
• 1.3.4. Ảnh hưởng của các yếu tố khác
• 1.4. Kết luận chương 1 và hướng nghiên cứu của luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Thí nghiệm bằng phương án quay bậc hai của Box và Hunter
• 2.3.2. Xác định độ nhăn đường may
• 2.3.2.1. Thiết bị thí nghiệm
• 2.3.2.2. Thiết lập giá trị các thông số mắc máy
• 2.3.2.3. Trình tự thí nghiệm
• 2.3.2.4. Xử lý kết quả thực nghiệm
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 3.1. Ảnh hưởng của 3 thông số công nghệ: mật độ mũi may, sức căng chỉ kim, lực nén chân vịt tới nhăn đường may
• 3.2. So sánh ảnh hưởng của 3 thông số công nghệ may: mật độ mũi may, sức căng chỉ kim, lực nén chân vịt tới độ nhăn đường may của vải 1, 2 và 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Vải Lụa Tơ Tằm Việt Nam Lịch Sử Đặc Tính

Vải lụa tơ tằm Việt Nam từ lâu đã nổi tiếng với vẻ đẹp và sự sang trọng. Để hiểu rõ ảnh hưởng của các thông số công nghệ may đến độ nhăn đường may, cần nắm vững nguồn gốc, thành phần và tính chất của loại vải này. Lịch sử nghề dệt lụa ở Việt Nam gắn liền với truyền thuyết về công chúa Hoàng Phủ Thiều Hoa, người đã dạy dân làng trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa. Ngày nay, vải lụa tơ tằm vẫn là một trong những sản phẩm dệt may chủ lực của Việt Nam, mang lại giá trị kinh tế cao. Thành phần chính của sợi tơ tằm bao gồm fibroin (70-80%) và sericin (20-30%), cùng một số tạp chất khác. Cấu trúc và thành phần này quyết định nhiều đến tính chất của vải lụa. Vải lụa tơ tằm có nhiều ứng dụng trong may mặc.

1.1. Lịch Sử Phát Triển Nghề Dệt Lụa Tơ Tằm Việt Nam

Nghề dệt lụa tơ tằm tại Việt Nam có một lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ thời Hùng Vương thứ VI với công chúa Hoàng Phủ Thiều Hoa. Truyền thuyết kể rằng, công chúa đã dạy dân làng trồng dâu nuôi tằm tại vùng Cổ Đô, Vân Sa. Nhờ vậy, nghề dệt lụa dần phát triển và trở thành một phần quan trọng của văn hóa Việt Nam. Lụa tơ tằm không chỉ là một sản phẩm thủ công truyền thống mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và khéo léo của người Việt. Lụa được ứng dụng trong nhiều loại trang phục khác nhau.

1.2. Thành Phần Hóa Học Cấu Trúc Sợi Tơ Tằm Tự Nhiên

Sợi tơ tằm được cấu tạo chủ yếu từ hai protein chính: fibroin và sericin. Fibroin chiếm 70-80% thành phần, là protein chính tạo nên sự bền chắc của sợi tơ. Sericin, chiếm 20-30%, là một lớp keo bao bọc bên ngoài fibroin, giúp kết dính các sợi tơ lại với nhau. Ngoài ra, sợi tơ tằm còn chứa một lượng nhỏ các tạp chất khác như chất béo, sáp và khoáng chất. Cấu trúc của sợi tơ tằm có ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và độ nhăn của vải.

II. Ảnh Hưởng Của Thông Số May Thách Thức Độ Nhăn Đường May

Trong quá trình may mặc, độ nhăn đường may là một vấn đề nan giải, đặc biệt đối với vải lụa tơ tằm. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này rất đa dạng, bao gồm cả thông số công nghệ may, thiết bị may, và đặc tính của vải lụa. Việc kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng đến độ nhăn là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Nghiên cứu này tập trung vào phân tích ảnh hưởng của mật độ mũi may, lực căng chỉ, và áp lực chân vịt đến độ nhăn của đường may trên vải lụa tơ tằm Việt Nam. Các thông số may ảnh hưởng lớn đến chất lượng đường may.

2.1. Các Yếu Tố Chính Gây Ra Nhăn Đường May Trên Vải Lụa

Nhăn đường may là một khuyết tật phổ biến trong ngành may mặc, đặc biệt khi làm việc với các loại vải mỏng manh như lụa tơ tằm. Có nhiều yếu tố góp phần vào hiện tượng này, bao gồm: độ co rút của vải, sự không tương thích giữa vải và chỉ may, thiết lập thông số máy may không phù hợp, và kỹ thuật may không chính xác. Việc xác định và kiểm soát các yếu tố này là rất quan trọng để giảm thiểu độ nhăn và nâng cao chất lượng sản phẩm may mặc. Một số thiết bị may không phù hợp cũng là yếu tố gây nhăn.

2.2. Tầm Quan Trọng Của Việc Kiểm Soát Độ Nhăn Trong Sản Xuất

Việc kiểm soát độ nhăn đường may có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và tính thẩm mỹ của sản phẩm may mặc. Đường may bị nhăn không chỉ làm giảm giá trị sản phẩm mà còn ảnh hưởng đến độ bền và sự thoải mái khi sử dụng. Đối với các sản phẩm vải lụa tơ tằm cao cấp, việc kiểm soát độ nhăn càng trở nên quan trọng hơn, bởi vì sự hoàn hảo trong từng chi tiết là yếu tố quyết định đến sự hài lòng của khách hàng và uy tín của thương hiệu. Cần lựa chọn chỉ may và kim may phù hợp.

III. Cách Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Phương Pháp Thiết Bị Thí Nghiệm

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp thực nghiệm để đánh giá ảnh hưởng của thông số công nghệ may đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm. Phương pháp quay bậc hai của Box và Hunter được áp dụng để thiết kế thí nghiệm, cho phép đánh giá đồng thời ảnh hưởng của nhiều yếu tố và tương tác giữa chúng. Các thiết bị may và thiết bị đo lường được lựa chọn cẩn thận để đảm bảo độ chính xác và tin cậy của kết quả. Quá trình thí nghiệm được thực hiện một cách bài bản và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật. Việc lựa chọn phương pháp xử lý chống nhăn cũng được xem xét.

3.1. Thí Nghiệm Với Phương Án Quay Bậc Hai Của Box Hunter

Phương án quay bậc hai của Box và Hunter là một phương pháp thống kê được sử dụng rộng rãi trong thiết kế thí nghiệm. Phương pháp này cho phép các nhà nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của nhiều yếu tố đồng thời và xác định các tương tác giữa chúng. Trong nghiên cứu này, phương pháp Box-Hunter được sử dụng để xác định ảnh hưởng của mật độ mũi may, lực căng chỉ kim, và lực nén chân vịt đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm. Phân tích thống kê độ nhăn là quan trọng.

3.2. Quy Trình Chuẩn Bị Mẫu Vải Và Thiết Lập Thông Số Máy May

Để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả thí nghiệm, quy trình chuẩn bị mẫu vải và thiết lập thông số máy may được thực hiện một cách cẩn thận và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật. Mẫu vải được cắt theo kích thước quy định và được xử lý để loại bỏ các nếp nhăn ban đầu. Thông số máy may, bao gồm mật độ mũi may, lực căng chỉ kim, và lực nén chân vịt, được thiết lập theo các mức khác nhau theo thiết kế thí nghiệm. Việc điều chỉnh tốc độ may cũng quan trọng.

3.3. Tiêu Chuẩn Đánh Giá Độ Nhăn Đường May Khách Quan

Việc đánh giá độ nhăn đường may cần được thực hiện một cách khách quan và chính xác để đảm bảo tính tin cậy của kết quả nghiên cứu. Các tiêu chuẩn đánh giá độ nhăn có thể bao gồm việc sử dụng hình ảnh mẫu để so sánh, sử dụng các thiết bị đo lường chuyên dụng, hoặc sử dụng hệ thống đánh giá bằng điểm số. Trong nghiên cứu này, một hệ thống đánh giá bằng điểm số dựa trên tiêu chuẩn SS (Seam Smoothness) có thể được sử dụng để đánh giá độ nhăn của đường may.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Của Thông Số Đến Độ Nhăn Vải

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng thông số công nghệ may có ảnh hưởng đáng kể đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm. Mật độ mũi may, lực căng chỉ, và áp lực chân vịt đều có tác động riêng biệt và tương tác lẫn nhau. Việc điều chỉnh các thông số này một cách hợp lý có thể giúp giảm thiểu độ nhăn và cải thiện chất lượng đường may. Nghiên cứu cũng so sánh ảnh hưởng của các thông số này trên các loại vải lụa khác nhau. Cần xem xét kỹ độ co rút vải lụa.

4.1. Phân Tích Ảnh Hưởng Của Mật Độ Mũi May Lên Độ Nhăn

Mật độ mũi may là một trong những thông số quan trọng nhất ảnh hưởng đến độ nhăn đường may. Khi mật độ mũi may quá cao, vải có thể bị dồn lại và tạo thành nếp nhăn. Ngược lại, khi mật độ mũi may quá thấp, đường may có thể bị lỏng lẻo và không đủ chắc chắn. Nghiên cứu này phân tích ảnh hưởng của các mức mật độ mũi may khác nhau đến độ nhăn trên vải lụa tơ tằm. Cần chú ý đến độ bền đường may.

4.2. Tác Động Của Lực Căng Chỉ Kim Đến Chất Lượng Đường May

Lực căng chỉ kim có vai trò quan trọng trong việc tạo ra một đường may đều và đẹp. Nếu lực căng chỉ quá cao, vải có thể bị kéo căng và tạo thành nếp nhăn. Nếu lực căng chỉ quá thấp, đường may có thể bị lỏng lẻo và dễ bị tuột. Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng của lực căng chỉ kim đến độ nhăn và các đặc tính khác của đường may trên vải lụa tơ tằm. Cần kiểm tra độ trượt đường may.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cải Thiện Quy Trình May Vải Lụa

Kết quả nghiên cứu này có thể được ứng dụng trong thực tiễn để cải thiện quy trình may vải lụa tơ tằm. Việc lựa chọn thông số công nghệ may phù hợp, dựa trên kết quả phân tích và đánh giá, sẽ giúp giảm thiểu độ nhăn đường may và nâng cao chất lượng sản phẩm. Nghiên cứu cũng có thể cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà sản xuất vải lụa và các nhà thiết kế thời trang. Cần lựa chọn công nghệ may tiên tiến.

5.1. Hướng Dẫn Lựa Chọn Thông Số May Tối Ưu Cho Vải Lụa

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có thể đưa ra hướng dẫn chi tiết về cách lựa chọn thông số may tối ưu cho vải lụa tơ tằm. Hướng dẫn này sẽ bao gồm các khuyến nghị về mật độ mũi may, lực căng chỉ kim, và áp lực chân vịt, cũng như các yếu tố khác như loại chỉ may, loại kim may, và tốc độ may. Việc tuân thủ hướng dẫn này sẽ giúp giảm thiểu độ nhăn và cải thiện chất lượng sản phẩm may mặc. Cần tham khảo các tiêu chuẩn đánh giá độ nhăn.

5.2. Đề Xuất Các Phương Pháp Xử Lý Chống Nhăn Cho Vải Lụa

Ngoài việc điều chỉnh thông số may, có thể áp dụng các phương pháp xử lý chống nhăn để cải thiện chất lượng của vải lụa tơ tằm. Các phương pháp này có thể bao gồm xử lý hóa học, xử lý nhiệt, hoặc sử dụng các loại phụ gia đặc biệt. Việc kết hợp giữa điều chỉnh thông số may và áp dụng phương pháp xử lý chống nhăn sẽ mang lại hiệu quả tối ưu trong việc giảm thiểu độ nhăn và nâng cao giá trị của sản phẩm may mặc.

VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Của Vải Lụa Việt

Nghiên cứu này đã cung cấp những hiểu biết sâu sắc về ảnh hưởng của thông số công nghệ may đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện quy trình may và nâng cao chất lượng sản phẩm. Hướng nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc khám phá các yếu tố khác ảnh hưởng đến độ nhăn, cũng như phát triển các phương pháp xử lý chống nhăn hiệu quả hơn. Nghiên cứu góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành dệt may Việt Nam. Cần có mô hình hóa ảnh hưởng của thông số may.

6.1. Tổng Kết Kết Quả Nghiên Cứu Bài Học Kinh Nghiệm

Nghiên cứu đã thành công trong việc xác định ảnh hưởng của thông số công nghệ may đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm. Kết quả cho thấy rằng mật độ mũi may, lực căng chỉ kim, và áp lực chân vịt đều có tác động đáng kể đến độ nhăn. Bài học kinh nghiệm rút ra là cần phải điều chỉnh các thông số này một cách cẩn thận và phù hợp với từng loại vải lụa để đạt được chất lượng đường may tốt nhất.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Vải Lụa Tơ Tằm

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu về các yếu tố khác ảnh hưởng đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm, chẳng hạn như ảnh hưởng của loại chỉ may, loại kim may, và kỹ thuật may. Ngoài ra, cần phát triển các phương pháp xử lý chống nhăn hiệu quả hơn và thân thiện với môi trường hơn. Các nghiên cứu sâu hơn về độ bền đường may và độ trượt đường may cũng rất cần thiết để nâng cao chất lượng sản phẩm may mặc từ vải lụa tơ tằm. Cần đầu tư vào thiết bị may hiện đại.

Tổng quan nghiên cứu

Ngành dệt may Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, thu hút lực lượng lao động lớn và đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu hàng năm. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, nâng cao chất lượng sản phẩm dệt may trở thành mục tiêu chiến lược nhằm chiếm lĩnh thị trường. Một trong những vấn đề kỹ thuật nổi bật ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm là hiện tượng nhăn đường may, đặc biệt phổ biến trên các loại vải mỏng, nhẹ như vải lụa tơ tằm – một loại vải cao cấp có giá trị kinh tế và văn hóa lớn tại Việt Nam.

Hiện tượng nhăn đường may không chỉ làm giảm tính thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến độ bền và sự hài lòng của người tiêu dùng. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do lựa chọn thông số công nghệ may chưa phù hợp, bao gồm mật độ mũi may, sức căng chỉ kim và lực nén chân vịt. Nghiên cứu này tập trung khảo sát ảnh hưởng của ba thông số công nghệ may này đến độ nhăn đường may trên ba loại vải lụa tơ tằm phổ biến tại Việt Nam, với khối lượng vải lần lượt là 41,8g/m2, 45,3g/m2 và 49,4g/m2.

Phạm vi nghiên cứu được thực hiện trên các mẫu vải do công ty dệt lụa Toàn Thịnh sản xuất, áp dụng đường may mũi thoi 301 theo hai hướng sợi dọc và ngang. Mục tiêu chính là xây dựng các phương trình hồi quy mô tả mối quan hệ giữa các thông số công nghệ may và độ nhăn đường may, từ đó đề xuất các giải pháp tối ưu nhằm giảm thiểu nhăn đường may, nâng cao chất lượng sản phẩm dệt may từ vải lụa tơ tằm Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc cải tiến quy trình sản xuất, góp phần phát triển ngành dệt may cao cấp của Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về đặc tính vật liệu dệt may, cơ học vải và công nghệ may, tập trung vào ba khái niệm chính:

• Đặc tính cơ lý của tơ tằm: Tơ tằm có cấu trúc phân tử đặc biệt với thành phần chính là fibroin (70-80%) và sericin (20-30%), có độ bền tương đối cao (5g/Den), độ giãn 17-25% ở trạng thái khô và 30% ở trạng thái ướt. Tính chất này ảnh hưởng đến khả năng biến dạng và phục hồi của vải khi may.

• Hiện tượng nhăn đường may (seam pucker): Là sự xuất hiện các nếp nhăn, gợn sóng trên bề mặt vải sau khi may, do sự biến dạng không đồng đều giữa các lớp vải hoặc do các thông số công nghệ may không phù hợp. Nhăn đường may ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng ngoại quan sản phẩm.

• Ảnh hưởng của các thông số công nghệ may: Bao gồm mật độ mũi may, sức căng chỉ kim và lực nén chân vịt. Mật độ mũi may ảnh hưởng đến lượng chỉ dự trữ và mức độ ép chặt cấu trúc vải; sức căng chỉ kim điều chỉnh lực kéo chỉ trong quá trình may; lực nén chân vịt ảnh hưởng đến sự dịch chuyển và ma sát giữa các lớp vải.

Mô hình toán học hồi quy bậc hai của Box và Hunter được áp dụng để phân tích mối quan hệ giữa các thông số công nghệ và độ nhăn đường may, cho phép đánh giá tương tác giữa các yếu tố và dự đoán kết quả trong phạm vi biến đổi của các thông số.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Ba loại vải lụa tơ tằm có khối lượng 41,8g/m2, 45,3g/m2 và 49,4g/m2, cùng kiểu dệt vân điểm, thành phần 100% tơ tằm, được sản xuất bởi công ty dệt lụa Toàn Thịnh. Chỉ may sử dụng là loại Coast Epic 60D/2, có lõi polyester filament, được xử lý hồ đặc biệt.

• Phương pháp phân tích: Thiết kế thí nghiệm theo phương án quay bậc hai của Box và Hunter với ba yếu tố độc lập: mật độ mũi may (4-6 mũi/cm), sức căng chỉ kim (80-120 cN), lực nén chân vịt (15-35 N). Đường may mũi thoi 301 được thực hiện trên từng loại vải theo hai hướng sợi dọc và ngang.

• Quy trình thực nghiệm: Các mẫu vải được may với các tổ hợp thông số khác nhau theo ma trận thí nghiệm, sau đó đánh giá độ nhăn đường may bằng hệ thống cấp độ SS. Kết quả được xử lý bằng phần mềm tính toán hồi quy để xây dựng phương trình mô tả ảnh hưởng của các thông số.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Mỗi tổ hợp thí nghiệm được thực hiện nhiều lần để đảm bảo tính lặp lại và độ tin cậy của kết quả. Việc lựa chọn phương pháp phân tích hồi quy bậc hai giúp khai thác tối đa thông tin từ số liệu thực nghiệm, đồng thời đánh giá được các hiệu ứng tương tác giữa các yếu tố.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong năm 2008, bao gồm giai đoạn chuẩn bị mẫu, thực hiện thí nghiệm, xử lý số liệu và phân tích kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của mật độ mũi may: Khi mật độ mũi may tăng từ 4 đến 6 mũi/cm, độ nhăn đường may trên vải 1 (41,8g/m2) tăng lên khoảng 15-20% do sự ép chặt cấu trúc vải tăng, gây ra sóng nhăn rõ rệt. Tuy nhiên, mật độ mũi may thấp (4 mũi/cm) lại làm tăng nhăn do sức căng chỉ không được phân bố đều.

2. Ảnh hưởng của sức căng chỉ kim: Sức căng chỉ kim tăng từ 80 cN lên 120 cN làm độ nhăn đường may tăng trung bình 18% trên cả ba loại vải, do lực kéo chỉ lớn gây co rút vải tại đường may. Ở mức sức căng thấp, đường may có xu hướng phẳng hơn nhưng có thể giảm độ bền mối may.

3. Ảnh hưởng của lực nén chân vịt: Lực nén chân vịt trong khoảng 15-35 N ảnh hưởng đến sự dịch chuyển lớp vải, lực nén quá lớn (35 N) làm tăng độ nhăn lên đến 22% do lớp vải bị ép chặt và dịch chuyển không đồng đều. Lực nén chân vịt tối ưu được xác định khoảng 25 N để cân bằng giữa độ bền và độ nhăn.

4. So sánh ảnh hưởng trên ba loại vải: Vải có khối lượng lớn hơn (vải 3, 49,4g/m2) có độ nhăn thấp hơn khoảng 10-12% so với vải nhẹ nhất (vải 1), do độ dày và độ cứng uốn cao hơn giúp hạn chế biến dạng. Hướng sợi ngang cho kết quả nhăn thấp hơn 8-10% so với hướng sợi dọc.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự tương tác phức tạp giữa các thông số công nghệ may ảnh hưởng trực tiếp đến độ nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm. Mật độ mũi may cao làm tăng nhăn do ép chặt cấu trúc vải, trong khi sức căng chỉ kim cao làm tăng nhăn do co rút chỉ. Lực nén chân vịt quá lớn gây dịch chuyển không đồng đều giữa các lớp vải, làm xuất hiện nhăn.

So với các nghiên cứu trên vải tổng hợp hoặc cotton, vải lụa tơ tằm có đặc tính mềm mại, dễ dạt và độ ma sát cao giữa các lớp vải, nên nhăn đường may dễ xuất hiện hơn. Việc lựa chọn thông số công nghệ phù hợp là yếu tố then chốt để giảm nhăn, đồng thời đảm bảo độ bền và tính thẩm mỹ của sản phẩm.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tương tác giữa các cặp thông số (mật độ mũi may - sức căng chỉ kim, sức căng chỉ kim - lực nén chân vịt, mật độ mũi may - lực nén chân vịt) với cấp độ nhăn SS, giúp trực quan hóa mức độ ảnh hưởng và tối ưu hóa quy trình may.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Điều chỉnh mật độ mũi may: Khuyến nghị sử dụng mật độ mũi may trong khoảng 4,5-5,5 mũi/cm để cân bằng giữa độ bền và giảm nhăn đường may. Chủ thể thực hiện: bộ phận kỹ thuật sản xuất, thời gian áp dụng: ngay sau khi hoàn thành nghiên cứu.

2. Kiểm soát sức căng chỉ kim: Đặt sức căng chỉ kim ở mức 85-100 cN để giảm thiểu nhăn do co rút chỉ mà vẫn đảm bảo mũi may chắc chắn. Chủ thể thực hiện: kỹ thuật viên máy may, thời gian áp dụng: trong vòng 3 tháng.

3. Tối ưu lực nén chân vịt: Điều chỉnh lực nén chân vịt khoảng 20-25 N để đảm bảo dịch chuyển vải đồng đều, hạn chế nhăn do dịch chuyển không đồng nhất. Chủ thể thực hiện: bộ phận bảo trì máy may, thời gian áp dụng: 1 tháng.

4. Lựa chọn hướng may phù hợp: Ưu tiên may theo hướng sợi ngang hoặc nghiêng góc 15-20 độ so với sợi dọc để giảm nhăn đường may. Chủ thể thực hiện: bộ phận thiết kế sản phẩm, thời gian áp dụng: kế hoạch sản xuất tiếp theo.

5. Đào tạo kỹ thuật viên: Tổ chức các khóa đào tạo về kiểm soát thông số công nghệ may và nhận biết nguyên nhân nhăn đường may nhằm nâng cao tay nghề và ý thức chất lượng. Chủ thể thực hiện: phòng nhân sự và đào tạo, thời gian áp dụng: 6 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà sản xuất dệt may cao cấp: Giúp cải tiến quy trình may, giảm nhăn đường may trên sản phẩm lụa tơ tằm, nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

2. Kỹ sư công nghệ may: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về ảnh hưởng của thông số công nghệ đến chất lượng đường may, hỗ trợ thiết kế quy trình sản xuất tối ưu.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành công nghệ dệt may: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu thực nghiệm và ứng dụng mô hình hồi quy trong lĩnh vực may mặc.

4. Các nhà quản lý chất lượng trong ngành dệt may: Hỗ trợ xây dựng tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng đường may, giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi do nhăn đường may.

Câu hỏi thường gặp

1. Nhăn đường may là gì và tại sao nó quan trọng?
   Nhăn đường may là các nếp gấp, gợn sóng xuất hiện trên bề mặt vải sau khi may, ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và chất lượng sản phẩm. Ví dụ, trên vải lụa tơ tằm, nhăn đường may làm giảm giá trị sản phẩm cao cấp.

2. Ba thông số công nghệ may nào ảnh hưởng nhiều nhất đến nhăn đường may?
   Mật độ mũi may, sức căng chỉ kim và lực nén chân vịt là ba yếu tố chính ảnh hưởng đến độ nhăn đường may, do tác động trực tiếp lên cấu trúc vải và lực kéo chỉ.

3. Làm thế nào để giảm nhăn đường may trên vải lụa tơ tằm?
   Điều chỉnh mật độ mũi may vừa phải (khoảng 4,5-5,5 mũi/cm), giảm sức căng chỉ kim và lực nén chân vịt về mức tối ưu, đồng thời lựa chọn hướng may phù hợp giúp giảm nhăn hiệu quả.

4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để phân tích ảnh hưởng các thông số?
   Phương án quay bậc hai của Box và Hunter được sử dụng để thiết kế thí nghiệm và xây dựng mô hình hồi quy, giúp đánh giá tương tác giữa các yếu tố và dự đoán độ nhăn.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các loại vải khác không?
   Mặc dù tập trung vào vải lụa tơ tằm, phương pháp và kết quả nghiên cứu có thể tham khảo để điều chỉnh thông số công nghệ may trên các loại vải mỏng, nhẹ có đặc tính tương tự nhằm giảm nhăn đường may.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định rõ ảnh hưởng của mật độ mũi may, sức căng chỉ kim và lực nén chân vịt đến độ nhăn đường may trên ba loại vải lụa tơ tằm Việt Nam với các khối lượng khác nhau.
• Mối quan hệ hồi quy bậc hai được xây dựng giúp dự đoán và tối ưu hóa các thông số công nghệ may nhằm giảm nhăn đường may.
• Kết quả cho thấy vải có khối lượng lớn hơn và may theo hướng sợi ngang có độ nhăn thấp hơn đáng kể.
• Đề xuất các giải pháp điều chỉnh thông số công nghệ và hướng may phù hợp để nâng cao chất lượng sản phẩm may từ vải lụa tơ tằm.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai áp dụng các giải pháp trong sản xuất thực tế và mở rộng nghiên cứu sang các loại vải khác nhằm hoàn thiện quy trình công nghệ may.

Hành động khuyến nghị: Các doanh nghiệp và kỹ sư công nghệ may nên áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến quy trình may, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm dệt may cao cấp tại Việt Nam.