Nghiên cứu ảnh hưởng của nitrite, CO2 và nhiệt độ đến sinh lý và tăng trưởng cá basa pangasius bocourti

LỜI CẢM TẠ

LỜI CAM KẾT

1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Nội dung nghiên cứu

1.4. Ý nghĩa của luận án

1.5. Điểm mới của luận án

2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

2.1. Sơ lược về cá basa (Pangasius bocourti)

2.2. Tình hình biến đổi khí hậu hiện nay

2.3. Nguồn gốc và ảnh hưởng của các yếu tố nitrite, CO2 và nhiệt độ lên sinh lý động vật thủy sản

2.4. Các nghiên cứu về CO2 trên động vật thủy sản

2.5. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến các chỉ tiêu sinh lý, miễn dịch và tăng trưởng của động vật thủy sản

2.6. Ảnh hưởng kết hợp của nitrite/CO2/nhiệt độ lên sinh lý của động vật thủy sản

3. CHƯƠNG 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu

3.2. Hoá chất, vật tư và thiết bị nghiên cứu

3.3. Đối tượng nghiên cứu

3.4. Phương pháp bố trí thí nghiệm

3.5. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu nghiên cứu

3.6. Phương pháp xử lí số liệu

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ - THẢO LUẬN

4.1. Ảnh hưởng của nitrite và nhiệt độ lên một số chỉ tiêu sinh lý và tăng trưởng của cá basa

4.2. Ảnh hưởng của nitrite và CO2 lên một số chỉ tiêu sinh lý và tăng trưởng của cá basa

4.3. Ảnh hưởng của nitrite lên hoạt tính của enzyme metHb reductase và tiêu hao oxy (MO2) của cá basa

4.3.1. Ảnh hưởng của nitrite đến hoạt tính của enzyme metHb reductase trên cá basa ở nhiệt độ khác nhau

4.3.2. Ảnh hưởng của nitrite lên tiêu hao oxy (MO2) của cá basa

4.4. Khảo sát các yếu tố môi trường trong ao ương cá basa

4.4.1. Kết quả khảo sát

4.5. Thảo luận chung

5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

5.1. Kết luận

5.2. Kiến nghị

PHỤ LỤC

A. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu sinh lý

A.1. Phương pháp định lượng hồng cầu

A.2. Phương pháp định lượng bạch cầu

A.3. Phương pháp đo Hemoglobin

A.4. Phân tích glucose

A.5. Phương pháp đo Hematocrit (tỷ lệ huyết sắc tố %)

A.6. Phương pháp đo Methemoglobin (%)

A.7. Phương pháp phân tích mô học mẫu mang cá

B. Nghiên cứu ảnh hưởng của nitrite và nhiệt độ lên một số chỉ tiêu sinh lý và tăng trưởng của cá basa

B1. Giá trị LC50-96 giờ của nitrite ở nhiệt độ 27oC và 33oC

B2. Ảnh hưởng của nitrite lên một số chỉ tiêu sinh lý của cá basa ở các mức nhiệt độ khác nhau

C. Ảnh hưởng của nitrite và CO2 lên một số chỉ tiêu sinh lý và tăng trưởng của cá basa

C.1. Ảnh hưởng của CO2 lên các chỉ tiêu sinh lý cá basa

C.2. Ảnh hưởng của CO2 lên tăng trưởng cá basa

D. Tiêu hao oxy của cá khi tiếp xúc với nitrite

E. Một số hình ảnh trong quá trình nghiên cứu

ABSTRACT

DANH SÁCH BẢNG

DANH SÁCH HÌNH

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

I. Ảnh hưởng của nitrite và nhiệt độ lên sinh lý và tăng trưởng của cá basa

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nitrite có tác động tiêu cực đến sinh lý và tăng trưởng của cá basa (Pangasius bocourti). Giá trị LC50-96 giờ của nitrite giảm khi nhiệt độ tăng từ 27°C lên 33°C, cho thấy sự nhạy cảm của cá với nitrite ở nhiệt độ cao. Các chỉ tiêu huyết học như số lượng hồng cầu, nồng độ hemoglobin và tỷ lệ hematocrit giảm sau 24 giờ tiếp xúc với nitrite. Tuy nhiên, các chỉ tiêu này phục hồi hoàn toàn sau 7 ngày. Tỷ lệ methemoglobin, glucose, nồng độ nitrite và nitrate trong huyết tương tăng cao sau 48 giờ tiếp xúc và không phục hồi sau 14 ngày. Điều này cho thấy nitrite ảnh hưởng đến khả năng điều hòa a-xít và ba-zơ của cá, đặc biệt là ở nhiệt độ cao. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng nitrite làm giảm hoạt tính các enzyme tiêu hóa và chỉ tiêu miễn dịch, dẫn đến tăng hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) của cá. Kết quả cho thấy cá basa có khả năng điều hòa enzyme metHb reductase khi tiếp xúc với nitrite cao, cho thấy khả năng thích nghi của loài này với môi trường sống.

1.1. Tác động của nitrite đến các chỉ tiêu sinh lý

Nghiên cứu cho thấy rằng nitrite có ảnh hưởng rõ rệt đến các chỉ tiêu sinh lý của cá basa. Số lượng hồng cầu và nồng độ hemoglobin giảm đáng kể khi cá tiếp xúc với nitrite ở nồng độ 0,22 mM và 0,44 mM. Tỷ lệ hematocrit cũng giảm, cho thấy sự suy giảm khả năng vận chuyển oxy của máu. Sự gia tăng tỷ lệ methemoglobin cho thấy cá đang gặp khó khăn trong việc duy trì trạng thái sinh lý bình thường. Các chỉ tiêu này phục hồi sau một thời gian, tuy nhiên, sự phục hồi không hoàn toàn cho thấy tác động lâu dài của nitrite đến sức khỏe của cá. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát nồng độ nitrite trong môi trường nuôi cá để đảm bảo sức khỏe và tăng trưởng của cá basa.

II. Ảnh hưởng của CO2 đến sinh lý và tăng trưởng của cá basa

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng CO2 có tác động tiêu cực đến sinh lý và tăng trưởng của cá basa. Khi nồng độ CO2 tăng lên, các chỉ tiêu sinh lý như pH máu và nồng độ bicarbonate giảm, trong khi pCO2 tăng. Điều này cho thấy sự thay đổi trong khả năng điều hòa a-xít và ba-zơ của cá. Tỷ lệ sống của cá giảm ở nồng độ CO2 cao nhất (21 mmHg), cho thấy rằng CO2 có thể gây ra stress cho cá. Hơn nữa, CO2 làm giảm các chỉ số tăng trưởng và tăng FCR của cá sau 60 ngày nuôi. Kết quả cho thấy rằng việc kiểm soát nồng độ CO2 trong môi trường nuôi là rất quan trọng để duy trì sức khỏe và tăng trưởng của cá basa.

2.1. Tác động của CO2 đến các chỉ tiêu sinh lý

Khi cá basa tiếp xúc với CO2 ở nồng độ cao, các chỉ tiêu sinh lý như pHe và nồng độ ion trong huyết tương bị ảnh hưởng nghiêm trọng. pHe giảm và nồng độ bicarbonate cũng giảm, cho thấy sự suy giảm khả năng điều hòa a-xít và ba-zơ của cá. Các chỉ tiêu sinh lý như bạch cầu, tỷ lệ metHb và tỷ lệ hematocrit cũng bị ảnh hưởng và không phục hồi sau 168 giờ tiếp xúc với nồng độ CO2 cao. Điều này cho thấy rằng CO2 có thể gây ra những thay đổi sinh lý nghiêm trọng cho cá basa, ảnh hưởng đến khả năng sống sót và phát triển của chúng trong môi trường nuôi.

III. Tác động kết hợp của nitrite và CO2

Khi cá basa tiếp xúc với sự kết hợp giữa nitrite và CO2, quá trình điều hòa a-xít và ba-zơ của cá bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nghiên cứu cho thấy rằng sự kết hợp này làm tăng tỷ lệ metHb và nồng độ nitrite trong huyết tương, trong khi nồng độ nitrate tăng cao hơn so với khi tiếp xúc với nitrite đơn. Điều này cho thấy rằng sự kết hợp giữa nitrite và CO2 có thể làm tăng mức độ stress cho cá, ảnh hưởng đến sức khỏe và tăng trưởng của chúng. Sự thay đổi cấu trúc mô học của các lá mang cũng được ghi nhận, cho thấy tác động tiêu cực của sự kết hợp này đến khả năng hô hấp của cá. Kết quả này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát cả hai yếu tố này trong môi trường nuôi cá.

3.1. Tác động kết hợp đến cấu trúc mô học

Nghiên cứu cho thấy rằng sự kết hợp giữa nitrite và CO2 dẫn đến sự thay đổi cấu trúc mô học của các lá mang cá. Sự kết dính của các lá mang thứ cấp và sự tăng sinh của tế bào biểu mô và tế bào nhầy được ghi nhận. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến khả năng hô hấp của cá basa, làm giảm khả năng hấp thụ oxy và tăng nguy cơ mắc bệnh. Điều này cho thấy rằng việc kiểm soát nồng độ nitrite và CO2 trong môi trường nuôi là rất quan trọng để duy trì sức khỏe và tăng trưởng của cá basa.

Ảnh hưởng của nitrite, CO2 và nhiệt độ đến sinh lý và tăng trưởng của cá basa pangasius bocourti