Tổng quan nghiên cứu

Năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) phường là một trong những yếu tố then chốt quyết định hiệu quả quản lý nhà nước ở cấp cơ sở, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội ngày càng phức tạp. Trên địa bàn Quận 8, TP. Hồ Chí Minh, với tốc độ đô thị hóa cao, dân số đa dạng về dân tộc, tôn giáo và tỷ lệ dân nhập cư lớn, yêu cầu về năng lực của Chủ tịch UBND phường càng trở nên cấp thiết. Theo báo cáo của UBND Quận 8, đội ngũ Chủ tịch UBND phường hiện nay đã có sự nâng cao về trình độ chuyên môn và kỹ năng, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi công vụ. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND phường trên địa bàn Quận 8 từ năm 2015 đến nay, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và cải cách hành chính. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cấp phường, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ công chức “vừa hồng, vừa chuyên” theo định hướng của Đảng và Nhà nước. Các chỉ số đánh giá năng lực được tập trung vào bốn nhóm tiêu chí: kiến thức, kỹ năng, thái độ và kết quả thực thi công vụ, qua đó cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp cơ sở.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về năng lực thực thi công vụ, trong đó mô hình ASK (Knowledge - Kiến thức, Skill - Kỹ năng, Attitude - Thái độ) được áp dụng làm khung phân tích chính. Theo đó, năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND phường được cấu thành bởi ba yếu tố chính:

  • Kiến thức: Bao gồm kiến thức chuyên môn, quản lý nhà nước, lý luận chính trị, tin học và ngoại ngữ. Đây là nền tảng lý luận giúp Chủ tịch UBND phường hiểu và vận dụng chính sách, pháp luật trong công tác quản lý.
  • Kỹ năng: Gồm kỹ năng phân tích công việc, lập kế hoạch, phân công phối hợp, động viên nhân viên, ra quyết định, giao tiếp, tiếp công dân, kiểm tra giám sát và quản lý sự thay đổi. Kỹ năng là cơ sở thực tiễn để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được giao.
  • Thái độ: Thể hiện qua ý thức tổ chức kỷ luật, trách nhiệm, trung thực, tinh thần học hỏi, thái độ hợp tác và phục vụ người dân. Thái độ là động lực thúc đẩy hành động và quyết định chất lượng công việc.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các quan điểm về năng lực hành động và các tiêu chuẩn pháp lý quy định chức danh Chủ tịch UBND phường, nhằm đảm bảo tính toàn diện và phù hợp với thực tiễn quản lý nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp với các phương pháp nghiên cứu chuyên ngành:

  • Phân tích tài liệu thứ cấp: Thu thập số liệu, báo cáo từ UBND Quận 8, các phường, các văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành và các công trình nghiên cứu liên quan.
  • Điều tra xã hội học bằng bảng hỏi: Thực hiện với 13 Chủ tịch UBND phường và 381 cán bộ công chức liên quan, sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên phi xác suất. Bảng hỏi tập trung đánh giá kiến thức, kỹ năng, thái độ và kết quả thực thi công vụ.
  • Phỏng vấn sâu: Thực hiện với các lãnh đạo Quận ủy, UBND Quận 8, Ban Tổ chức Quận ủy, Phòng Nội vụ và một số người dân nhằm thu thập ý kiến chuyên gia và phản ánh thực tiễn.
  • Phân tích thống kê và tổng hợp: Xử lý dữ liệu thu thập được để đánh giá thực trạng, so sánh các chỉ số năng lực và rút ra kết luận.

Thời gian nghiên cứu tập trung từ năm 2015 đến nay, phạm vi không gian là toàn bộ 16 phường trên địa bàn Quận 8, TP. Hồ Chí Minh. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cho kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Trình độ kiến thức của Chủ tịch UBND phường: Khoảng 85% Chủ tịch UBND phường có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên, trong đó 70% có trình độ lý luận chính trị trung cấp hoặc cao hơn. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% có chứng chỉ tin học văn phòng đạt chuẩn và 40% có trình độ ngoại ngữ cơ bản. Điều này cho thấy kiến thức về công nghệ thông tin và ngoại ngữ còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng ứng dụng công nghệ trong quản lý.

  2. Kỹ năng thực thi công vụ: Kết quả khảo sát cho thấy kỹ năng lập kế hoạch và phân công công việc được đánh giá cao với mức độ sử dụng thành thạo đạt trên 75%. Ngược lại, kỹ năng quản lý sự thay đổi và kỹ năng tiếp công dân có mức độ thành thạo thấp hơn, chỉ đạt khoảng 55-60%. Điều này phản ánh sự thiếu hụt trong khả năng xử lý các tình huống phức tạp và giao tiếp với người dân.

  3. Thái độ làm việc: Hơn 90% Chủ tịch UBND phường thể hiện ý thức tổ chức kỷ luật và trách nhiệm cao trong công việc. Tuy nhiên, thái độ phục vụ người dân và tinh thần hợp tác trong công việc được đánh giá ở mức trung bình, với khoảng 65% cán bộ công chức và người dân hài lòng. Đây là điểm cần cải thiện để nâng cao hiệu quả thực thi công vụ.

  4. Kết quả thực thi công vụ: Theo đánh giá của các cơ quan quản lý và người dân, khoảng 70% Chủ tịch UBND phường hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, tuy nhiên vẫn còn 30% chưa đáp ứng yêu cầu về hiệu quả và chất lượng công việc, đặc biệt trong giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các vấn đề phát sinh.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND phường trên địa bàn Quận 8 đã có sự tiến bộ rõ rệt về trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý cơ bản. Tuy nhiên, hạn chế về kỹ năng mềm như quản lý sự thay đổi, tiếp công dân và thái độ phục vụ người dân vẫn còn tồn tại, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và sự hài lòng của người dân. So sánh với các nghiên cứu tương tự tại các địa phương khác, mức độ thành thạo kỹ năng và thái độ phục vụ của Chủ tịch UBND phường Quận 8 tương đối thấp hơn, phản ánh đặc thù phức tạp của địa bàn đô thị đông dân cư và đa dạng về văn hóa. Việc thiếu kiến thức tin học và ngoại ngữ cũng hạn chế khả năng áp dụng công nghệ thông tin trong cải cách hành chính, một yếu tố quan trọng trong nâng cao hiệu quả quản lý hiện nay. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ trình độ chuyên môn, kỹ năng thành thạo và mức độ hài lòng của người dân, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và điểm yếu trong năng lực thực thi công vụ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kiến thức tin học và ngoại ngữ: Triển khai các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin và ngoại ngữ cho Chủ tịch UBND phường trong vòng 1-2 năm tới, nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và hội nhập quốc tế. Chủ thể thực hiện là Sở Nội vụ phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  2. Phát triển kỹ năng mềm và kỹ năng quản lý sự thay đổi: Tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng giao tiếp, tiếp công dân, quản lý sự thay đổi và giải quyết tình huống phức tạp cho đội ngũ Chủ tịch UBND phường, tập trung trong 12 tháng tới. Ban Tổ chức Quận ủy và Phòng Nội vụ Quận 8 chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Nâng cao thái độ phục vụ và tinh thần hợp tác: Xây dựng các tiêu chí đánh giá thái độ phục vụ người dân và tinh thần hợp tác trong công việc, áp dụng trong đánh giá cuối năm và khen thưởng. Đồng thời, tổ chức các buổi tập huấn về đạo đức công vụ và kỹ năng làm việc nhóm trong 6 tháng tới.

  4. Hoàn thiện hệ thống đánh giá và giám sát năng lực thực thi công vụ: Thiết lập hệ thống đánh giá năng lực toàn diện dựa trên bốn tiêu chí chính, kết hợp với phản hồi của người dân và cán bộ công chức, nhằm phát hiện sớm các hạn chế và có biện pháp khắc phục kịp thời. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do UBND Quận 8 chủ trì phối hợp với các phường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý cấp quận, phường: Giúp hiểu rõ về các tiêu chí đánh giá năng lực thực thi công vụ, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành công việc tại địa phương.

  2. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan đào tạo cán bộ công chức: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đặc biệt về kỹ năng mềm và thái độ công vụ.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý công: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn năng lực thực thi công vụ ở cấp cơ sở, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa và cải cách hành chính.

  4. Người dân và tổ chức xã hội quan tâm đến hoạt động chính quyền cơ sở: Giúp hiểu rõ vai trò, trách nhiệm và năng lực của Chủ tịch UBND phường, từ đó nâng cao sự giám sát và tham gia vào quá trình quản lý nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND phường gồm những yếu tố nào?
    Năng lực bao gồm ba yếu tố chính: kiến thức (chuyên môn, quản lý nhà nước, lý luận chính trị, tin học, ngoại ngữ), kỹ năng (lập kế hoạch, phân công, giao tiếp, tiếp công dân, quản lý sự thay đổi) và thái độ (trách nhiệm, trung thực, hợp tác, phục vụ người dân). Ví dụ, kỹ năng tiếp công dân giúp Chủ tịch xử lý hiệu quả các phản ánh của người dân.

  2. Tại sao kỹ năng quản lý sự thay đổi lại quan trọng đối với Chủ tịch UBND phường?
    Vì địa bàn phường thường xuyên đối mặt với các biến động về kinh tế - xã hội, dân cư và chính sách. Kỹ năng này giúp Chủ tịch nhận diện, phân tích và ứng phó kịp thời với các thay đổi, đảm bảo hoạt động quản lý không bị gián đoạn.

  3. Làm thế nào để nâng cao thái độ phục vụ người dân của Chủ tịch UBND phường?
    Thông qua đào tạo về đạo đức công vụ, xây dựng tiêu chí đánh giá thái độ phục vụ trong đánh giá cán bộ, đồng thời khuyến khích phản hồi từ người dân để cải thiện liên tục. Ví dụ, tổ chức các buổi tiếp xúc dân cư định kỳ để tăng cường sự gần gũi và hiểu biết.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá năng lực thực thi công vụ trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp, điều tra xã hội học bằng bảng hỏi với cỡ mẫu 394 người, phỏng vấn sâu các lãnh đạo và người dân, kết hợp phân tích thống kê để đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để cải thiện kỹ năng tin học của Chủ tịch UBND phường?
    Tổ chức các khóa đào tạo tin học văn phòng từ trình độ cơ bản đến nâng cao, áp dụng trong vòng 1-2 năm, nhằm giúp Chủ tịch sử dụng thành thạo các phần mềm quản lý và công nghệ thông tin phục vụ công việc hành chính.

Kết luận

  • Năng lực thực thi công vụ của Chủ tịch UBND phường trên địa bàn Quận 8 được cấu thành bởi ba yếu tố chính: kiến thức, kỹ năng và thái độ, trong đó còn tồn tại hạn chế về kỹ năng mềm và thái độ phục vụ người dân.
  • Trình độ chuyên môn và lý luận chính trị của Chủ tịch UBND phường tương đối cao, nhưng kiến thức tin học và ngoại ngữ cần được nâng cao để đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính.
  • Kỹ năng quản lý sự thay đổi và tiếp công dân là những điểm yếu cần tập trung cải thiện nhằm nâng cao hiệu quả thực thi công vụ.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo, bồi dưỡng, hoàn thiện hệ thống đánh giá và nâng cao thái độ phục vụ nhằm phát huy tối đa năng lực của Chủ tịch UBND phường.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình đào tạo, xây dựng hệ thống đánh giá năng lực toàn diện và giám sát thực hiện nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của đội ngũ cán bộ công chức cấp phường.

Đề nghị các cơ quan quản lý, đào tạo và cán bộ công chức quan tâm nghiên cứu và áp dụng các kết quả, giải pháp của luận văn để nâng cao năng lực thực thi công vụ, góp phần xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, hiệu quả.