I. Tổng Quan Ung Thư Đại Trực Tràng Dinh Dưỡng Nhận Thức 55
Ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là một trong những bệnh ung thư đường tiêu hóa phổ biến nhất trên toàn cầu. Theo ước tính năm 2020, UTĐTT xếp thứ 3 về tỷ lệ mắc và thứ 2 về tỷ lệ tử vong trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, năm 2020, UTĐTT xếp thứ 5 về tỷ lệ mắc, chiếm 9% tổng số ca ung thư. Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân UTĐTT. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhận thức về dinh dưỡng của bệnh nhân UTĐTT còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và phục hồi. Việc nâng cao nhận thức dinh dưỡng cho bệnh nhân là một nhiệm vụ cấp thiết, đặc biệt tại các cơ sở y tế như Bệnh viện Bãi Cháy. Theo các nghiên cứu khảo sát, mỗi năm nước ta có khoảng 122.690 NB chết vì ung thư, trong đó 80% bị sụt cân, 30% chết vì suy kiệt trước khi qua đời do khối u.
1.1. Ung Thư Đại Trực Tràng Định Nghĩa Tầm Quan Trọng
Ung thư đại trực tràng là bệnh lý ác tính xuất phát từ đường lược đến manh tràng, một trong những ung thư thường gặp của đường tiêu hóa. Bệnh gây ra những thay đổi trong quá trình hấp thu dinh dưỡng, làm cơ thể không đáp ứng đủ lượng calo và protein cần thiết. Hệ thống miễn dịch cũng bị ảnh hưởng xấu, khiến tình trạng nhiễm trùng có thể diễn tiến nặng hơn.
1.2. Tại Sao Nhận Thức Dinh Dưỡng Lại Quan Trọng
Dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong điều trị UTĐTT, giúp cơ thể duy trì hoạt động và chống chọi với bệnh tật. Ăn uống sai cách có thể khiến bệnh nhân không đủ năng lượng, hệ miễn dịch suy giảm, bệnh trở nặng và khó hồi phục. Tỷ lệ bệnh nhân có nhu cầu được tư vấn dinh dưỡng chiếm 96,1%.
II. Thực Trạng Nhận Thức Dinh Dưỡng Tại Bệnh Viện Bãi Cháy 58
Tại khoa Ung Bướu 1 (UB1) của Bệnh viện Bãi Cháy, năm 2023 đã điều trị khoảng 3848 lượt bệnh nhân, trong đó có khoảng 1903 lượt bệnh nhân mắc ung thư đại trực tràng, chiếm 50% tổng số lượt bệnh nhân vào viện. Tuy nhiên, khảo sát nhanh 30 bệnh nhân UTĐTT cho thấy chỉ có 66% bệnh nhân nhận thức đúng về tầm quan trọng của dinh dưỡng trong điều trị. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc, hiệu quả điều trị và giảm các biến chứng cho bệnh nhân. Để nâng cao chất lượng chăm sóc, nâng cao hiệu quả và giảm các biến chứng trong quá trình điều trị, cải thiện chất lượng sống cho NB UTĐTT chúng tôi thực hiện đề án với mục tiêu: “Nâng cao nhận thức về chế độ dinh dưỡng của người bệnh ung thư đại trực tràng tại khoa Ung bướu 1”.
2.1. Số Lượng Bệnh Nhân Ung Thư Đại Trực Tràng
Năm 2023, khoa UB1 tiếp nhận 220 ca bệnh ung thư đại trực tràng, trong đó có 160 ca cần phẫu thuật. Mặc dù các báo cáo cho thấy hiệu quả của các hoạt động tư vấn và truyền thông giáo dục sức khỏe trong năm qua đạt 80%, nhưng khi khảo sát nhanh 30 bệnh nhân ung thư đại trực tràng tại khoa, chỉ có 66% người bệnh nhận thức đúng được tầm quan trọng của dinh dưỡng.
2.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Nhận Thức Dinh Dưỡng
Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến nhận thức dinh dưỡng của bệnh nhân, bao gồm thiếu thông tin, thông tin sai lệch, hiểu biết hạn chế từ tư vấn, tuổi tác cao, sức khỏe giảm sút và điều kiện kinh tế khó khăn. Những yếu tố trên đã ảnh hưởng lớn đến việc duy trì sức khỏe và nâng cao hiệu quả điều trị của người bệnh ung thư đại trực tràng. Thiếu tìm hiểu thông tin, hiểu biết hạn chế t việc tư vấn, độ tuổi cao và sức khỏe giảm sút: Những bệnh nhân lớn tuổi thường gặp kh khăn trong việc tiếp thu kiến thức mới. h khăn tài chính khiến một số người bệnh kh ng thể thực hiện chế độ dinh dưỡng theo khu ến cáo.
III. Cách Nâng Cao Nhận Thức Dinh Dưỡng Hướng Dẫn Chi Tiết 59
Để nâng cao nhận thức dinh dưỡng cho bệnh nhân UTĐTT, cần có một chiến lược toàn diện bao gồm nhiều phương pháp tiếp cận khác nhau. Cần có những buổi tư vấn trực tiếp, giáo dục sức khỏe, cung cấp tài liệu tham khảo, sử dụng các kênh truyền thông hiệu quả và sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia y tế. Tư vấn dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn các bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Người nhà và cộng đồng có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bệnh nhân tuân thủ chế độ dinh dưỡng hợp lý.
3.1. Tư Vấn Dinh Dưỡng Cá Nhân Hóa Chuyên Sâu
Tổ chức các buổi tư vấn dinh dưỡng cá nhân hóa, giúp bệnh nhân hiểu rõ về tình trạng dinh dưỡng của bản thân và xây dựng kế hoạch ăn uống phù hợp. Tư vấn dinh dưỡng nên được thực hiện bởi các chuyên gia dinh dưỡng có kinh nghiệm trong lĩnh vực ung thư.
3.2. Giáo Dục Sức Khỏe Thông Qua Tài Liệu Kênh Truyền Thông
Phát triển các tài liệu giáo dục sức khỏe dễ hiểu, cung cấp thông tin về chế độ ăn uống lành mạnh, thực phẩm nên và không nên dùng, và các mẹo để kiểm soát tác dụng phụ của điều trị. Sử dụng các kênh truyền thông như tờ rơi, áp phích, video, và mạng xã hội để lan tỏa thông tin.
3.3. Vai Trò Của Điều Dưỡng Trong Tư Vấn Dinh Dưỡng
Điều dưỡng đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong quá trình chăm sóc toàn diện cho người bệnh, đặc biệt là trong việc tư vấn về dinh dưỡng. Đánh giá tình trạng dinh dưỡng của người bệnh: Điều dưỡng thực hiện đánh giá ban đầu và liên tục về tình trạng dinh dưỡng của người bệnh, bao gồm cân nặng, chỉ số BMI, mức độ tiêu thụ thực ph m, và các triệu chứng liên quan đến dinh dưỡng. Việc nà giúp xác đ nh nhu cầu dinh dưỡng cụ thể và theo dõi sự cải thiện.
IV. Chế Độ Dinh Dưỡng Cho Bệnh Nhân Ung Thư Đại Trực Tràng 57
Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư đại trực tràng cần đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, protein, vitamin và khoáng chất để duy trì sức khỏe, hỗ trợ điều trị và giảm tác dụng phụ. Bên cạnh đó, cũng cần lưu ý các thực phẩm nên và không nên dùng để tránh làm bệnh tình trở nặng. Quan trọng nhất, chế độ ăn uống phải được cá nhân hóa dựa trên tình trạng bệnh, phương pháp điều trị và khả năng dung nạp của bệnh nhân. Sau đâ là những nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản mà NB cần biết:
4.1. Thực Phẩm Nên Dùng Hạn Chế Khi Bị Ung Thư
Bệnh nhân nên ưu tiên các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh. Hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ và các chất kích thích như rượu bia. Tăng cường bổ sung thực phẩm chứa nhiều omega-3: á hồi, cá thu, cá m i, hàu, cải xanh, rau súp lơ, quả c ch , hạt chia, dầu oliu…
4.2. Những Thực Phẩm Cần Tránh Để Hạn Chế Bệnh Ung Thư
Tránh các loại thực phẩm chứa nhiều acid béo như: các m n nướng, rán, qua , th t hun kh i. Các thực ph m chế biến c ng nghiệp, đ ng g i sẵn: đồ hộp, th t nguội, xúc xích. ác loại th t đỏ: Sử dụng <100g/ngà và <300g/tuần. Hạn chế uống nước chè ban đêm
4.3. Chú Ý Quan Trọng Về Chế Độ Ăn Uống
Chia nhiều bữa ăn trong ngà : 6-8 bữa/ngà , kh ng ăn quá no, không để quá đ i, ăn chậm nhai kỹ, ăn đúng giờ - Ăn chín uống s i, chế biến đơn giản, kh ng nh n ăn và ăn theo chế độ thực dưỡng vì điều nà sẽ khiến NB gầ m n, su kiệt, ảnh hưởng xấu tới quá trình điều tr . - Tăng cường tập thể dục hàng ngà : 15-30 phút/ngà tù điều kiện sức khỏe và lựa chọn m n tập phù hợp. Cung cấp đủ nước trong ngày: bao gồm cả nước uống, canh, sữa, nước hoa quả. (40ml/kg/ngày; 35ml/kg/ngày với người cao tuổi) - Ngủ nghỉ điều độ
V. Nghiên Cứu Thực Tế Nâng Cao Nhận Thức Tại Bệnh Viện Bãi Cháy 56
Nghiên cứu thực tế tại Bệnh viện Bãi Cháy có thể giúp đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp nâng cao nhận thức dinh dưỡng cho bệnh nhân UTĐTT. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp bằng chứng khoa học để điều chỉnh và tối ưu hóa chiến lược chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân. Phương pháp nghiên cứu, thời gian và đ a điểm nghiên cứu, thiết kế nghiên cứu.
5.1. Phương Pháp Nghiên Cứu Đã Được Thực Hiện
Nghiên cứu can thiệp kh ng đối chứng, so sánh trước sau Cỡ mẫu: Toàn bộ NB tham gia khảo sát. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện, lấy toàn bộ NB đủ tiêu chu n lựa chọn trong khoảng thời gian t tháng 03/2024 đến tháng 09/2024.
5.2. Thời Gian Địa Điểm Nghiên Cứu Được Diễn Ra
Thời gian nghiên cứu: T tháng 03/2024 đến tháng 09/2024. Đ a điểm nghiên cứu: Khoa UB1, Bệnh viện Bãi há
VI. Kết Luận Tương Lai Của Nhận Thức Dinh Dưỡng Cho Bệnh Nhân 58
Việc nâng cao nhận thức dinh dưỡng cho bệnh nhân UTĐTT là một quá trình liên tục và cần có sự chung tay của tất cả các bên liên quan, từ bệnh nhân, gia đình, đội ngũ y tế đến cộng đồng. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp tiếp cận mới để giúp bệnh nhân UTĐTT có được kiến thức và kỹ năng cần thiết để tự chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng của mình. Tăng cường hợp tác giữa các cơ sở y tế để chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực trong lĩnh vực dinh dưỡng ung thư.
6.1. Cần Làm Gì Để Duy Trì Nhận Thức
Để duy trì và phát triển những kết quả đã đạt được, cần tiếp tục đầu tư vào các chương trình giáo dục dinh dưỡng, cung cấp tài liệu tham khảo và tăng cường sự tương tác giữa bệnh nhân và các chuyên gia y tế. Tăng cường hợp tác giữa các cơ sở y tế để chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực trong lĩnh vực dinh dưỡng ung thư.
6.2. Nghiên Cứu Phát Triển Trong Tương Lai
Tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp tiếp cận mới để giúp bệnh nhân UTĐTT có được kiến thức và kỹ năng cần thiết để tự chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng của mình. Tăng cường hợp tác giữa các cơ sở y tế để chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực trong lĩnh vực dinh dưỡng ung thư.
