Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, việc nâng cao hiệu quả hoạt động máy móc thiết bị trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp sản xuất. Tại Việt Nam, công ty SCG Trading Việt Nam, một thành viên của tập đoàn SCG Thái Lan, đang vận hành 4 nhà máy đóng bành giấy tái chế với công suất tăng từ 11.500 tấn năm 2010 lên 13.000 tấn năm 2012. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động máy móc tại các nhà máy này còn thấp, chủ yếu do phương pháp bảo trì truyền thống như bảo trì sửa chữa và bảo trì phòng ngừa định kỳ chưa phát huy hiệu quả tối ưu. Tỷ lệ chi phí bảo trì sửa chữa chiếm tới gần 78% trong năm 2012, cho thấy tính thụ động trong công tác bảo trì.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác bảo trì và hiệu quả hoạt động máy móc thiết bị tại nhà máy đóng bành giấy của SCG Trading Việt Nam, đồng thời đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thông qua áp dụng phương pháp bảo trì hiệu suất toàn diện (TPM). Nghiên cứu tập trung trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2013, tại các nhà máy đóng bành giấy thuộc công ty. Việc áp dụng TPM được kỳ vọng sẽ cải thiện chỉ số hiệu suất thiết bị toàn bộ (OEE), giảm tổn thất và nâng cao năng suất sản xuất, góp phần tăng lợi nhuận và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết bảo trì và lý thuyết bảo trì hiệu suất toàn diện (TPM). Bảo trì được định nghĩa là tập hợp các hoạt động nhằm duy trì hoặc phục hồi thiết bị ở trạng thái có thể thực hiện chức năng yêu cầu. TPM là phương pháp quản lý bảo trì toàn diện, kết hợp sự tham gia của toàn bộ nhân viên nhằm tối đa hóa hiệu suất thiết bị.

Ba khái niệm trọng tâm trong nghiên cứu gồm:

  • Bảo trì tự quản (Autonomous Maintenance): Nhân viên vận hành tham gia trực tiếp vào các hoạt động bảo trì cơ bản để ngăn ngừa sự xuống cấp thiết bị.
  • Cải tiến có trọng điểm (Focused Improvement): Tập trung loại bỏ các tổn thất đặc trưng nhằm nâng cao hiệu suất thiết bị.
  • Chỉ số hiệu suất thiết bị toàn bộ (OEE): Đo lường tổng thể hiệu quả hoạt động máy móc dựa trên ba yếu tố: khả năng sẵn sàng, hiệu suất thực hiện và chất lượng sản phẩm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hệ thống và khảo sát. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo nội bộ công ty, tài liệu khoa học và khảo sát trực tiếp 20 nhân viên tại các nhà máy đóng bành giấy, bao gồm giám sát sản xuất, nhân viên vận hành và bảo trì. Cỡ mẫu khảo sát được lựa chọn nhằm phản ánh đa dạng các vị trí liên quan đến hoạt động bảo trì.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp định lượng với các chỉ số OEE, tỷ lệ chi phí bảo trì, và nhận thức nhân viên về bảo trì và TPM. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2010-2013, với số liệu chi tiết về công suất, chi phí bảo trì và hiệu quả hoạt động máy móc.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả hoạt động máy móc thấp: Chỉ số OEE tại nhà máy đóng bành giấy của SCG Trading Việt Nam thấp hơn nhiều so với chuẩn quốc tế (khoảng 60% so với 85% chuẩn thế giới). Tỷ lệ bảo trì sửa chữa chiếm tới 78% trong năm 2012, giảm nhẹ xuống còn 61% trong 8 tháng đầu năm 2013, cho thấy công tác bảo trì còn thụ động.

  2. Nguyên nhân hư hỏng chủ yếu do phụ tùng: Khoảng 40% nguyên nhân hư hỏng máy móc liên quan đến phụ tùng chưa được phát hiện kịp thời, dẫn đến dừng máy đột ngột và chi phí sửa chữa tăng cao.

  3. Nhận thức nhân viên về bảo trì và TPM còn hạn chế: Chỉ 65% nhân viên đồng ý máy móc đang hoạt động trong điều kiện tốt, trong đó nhân viên vận hành có mức đồng ý thấp nhất (58%). Kiến thức về TPM còn hạn chế, chỉ có giám sát sản xuất biết về TPM qua đào tạo đại học, nhân viên vận hành và bảo trì chưa được đào tạo bài bản.

  4. Chỉ số OEE cải thiện sau áp dụng TPM tại các công ty khác: Các nghiên cứu quốc tế cho thấy sau khi áp dụng TPM, chỉ số OEE tăng từ khoảng 50% lên trên 70% trong vòng 1 tháng, hoặc từ 85% lên trên 90% tại các nhà máy được quản lý tốt.

Thảo luận kết quả

Hiệu quả hoạt động máy móc thấp tại SCG Trading Việt Nam chủ yếu do phương pháp bảo trì truyền thống chưa đáp ứng được yêu cầu vận hành hiện đại. Tỷ lệ bảo trì sửa chữa cao phản ánh tính thụ động, gây lãng phí thời gian và chi phí. Nguyên nhân phụ tùng chưa được kiểm soát tốt làm tăng nguy cơ hư hỏng đột ngột, ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất.

Nhận thức hạn chế của nhân viên về TPM và vai trò của bảo trì tự quản làm giảm hiệu quả phối hợp giữa các bộ phận vận hành và bảo trì. Điều này phù hợp với các nghiên cứu tại Trung Quốc và Anh, chỉ ra rằng thiếu sự cam kết từ lãnh đạo và văn hóa doanh nghiệp chưa hỗ trợ là rào cản lớn trong triển khai TPM.

Việc áp dụng TPM, đặc biệt là các nội dung như bảo trì tự quản, cải tiến có trọng điểm và đào tạo nhân viên, được chứng minh là giải pháp hiệu quả để nâng cao OEE và giảm tổn thất. Các biểu đồ so sánh OEE trước và sau áp dụng TPM tại các công ty khác minh họa rõ ràng sự cải thiện đáng kể về hiệu suất thiết bị.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo: Ban lãnh đạo công ty cần thể hiện sự cam kết rõ ràng về việc triển khai TPM, đảm bảo nguồn lực nhân sự và tài chính đầy đủ trong vòng 6 tháng tới.

  2. Triển khai chương trình đào tạo TPM toàn diện: Tổ chức các khóa đào tạo bài bản cho toàn bộ nhân viên, đặc biệt là nhân viên vận hành và bảo trì, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hiện bảo trì tự quản trong 3-6 tháng đầu.

  3. Áp dụng bảo trì tự quản và cải tiến có trọng điểm: Thiết lập các nhóm TPM nhỏ tại từng bộ phận để thực hiện bảo trì tự quản, đồng thời triển khai các dự án cải tiến trọng điểm nhằm loại bỏ các tổn thất đặc trưng trong vòng 12 tháng.

  4. Xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu bảo trì: Phát triển cơ sở dữ liệu về tình trạng thiết bị, lịch sử sửa chữa và các hư hỏng thường gặp để hỗ trợ lập kế hoạch bảo trì có kế hoạch và tiên đoán, dự kiến hoàn thành trong 9 tháng.

  5. Thúc đẩy văn hóa hợp tác và đổi mới: Xây dựng văn hóa doanh nghiệp hỗ trợ sự thay đổi, khuyến khích sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong hoạt động bảo trì và cải tiến liên tục, với các hoạt động truyền thông và khen thưởng định kỳ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý sản xuất và bảo trì: Giúp hiểu rõ về phương pháp TPM và cách áp dụng để nâng cao hiệu quả máy móc, giảm chi phí bảo trì và tăng năng suất.

  2. Nhân viên vận hành và bảo trì: Nâng cao nhận thức về vai trò của mình trong bảo trì tự quản và cải tiến thiết bị, từ đó nâng cao kỹ năng và trách nhiệm công việc.

  3. Chuyên gia tư vấn quản lý sản xuất: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về TPM, làm tài liệu tham khảo để tư vấn triển khai TPM tại các doanh nghiệp sản xuất.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị Kinh doanh, Kỹ thuật sản xuất: Tài liệu học tập và nghiên cứu về bảo trì hiệu suất toàn diện, phương pháp đo lường hiệu quả thiết bị và các bài học kinh nghiệm triển khai TPM.

Câu hỏi thường gặp

  1. TPM là gì và tại sao cần áp dụng tại nhà máy?
    TPM (Total Productive Maintenance) là phương pháp bảo trì toàn diện nhằm tối đa hóa hiệu suất thiết bị thông qua sự tham gia của toàn bộ nhân viên. Áp dụng TPM giúp giảm thời gian dừng máy, tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.

  2. Chỉ số OEE đo lường những yếu tố nào?
    OEE bao gồm ba yếu tố: khả năng sẵn sàng (Availability), hiệu suất thực hiện (Performance Efficiency) và chất lượng sản phẩm (Quality). Đây là chỉ số tổng hợp phản ánh hiệu quả hoạt động máy móc.

  3. Những khó khăn thường gặp khi triển khai TPM là gì?
    Khó khăn phổ biến gồm thiếu cam kết từ lãnh đạo, văn hóa doanh nghiệp chưa hỗ trợ, thiếu nguồn lực tài chính và nhân sự, cũng như sự chống đối thay đổi từ nhân viên.

  4. Bảo trì tự quản có vai trò như thế nào trong TPM?
    Bảo trì tự quản giúp nhân viên vận hành thực hiện các công việc bảo trì cơ bản, phát hiện sớm và ngăn ngừa hư hỏng, từ đó giảm chi phí và tăng hiệu quả hoạt động thiết bị.

  5. Làm thế nào để nâng cao nhận thức nhân viên về TPM?
    Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu, truyền thông nội bộ về lợi ích TPM, xây dựng văn hóa hợp tác và khen thưởng các cá nhân, nhóm thực hiện tốt TPM.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng bảo trì và hiệu quả hoạt động máy móc tại nhà máy đóng bành giấy SCG Trading Việt Nam, chỉ ra hiệu quả thấp với OEE khoảng 60% và tỷ lệ bảo trì sửa chữa cao.
  • Phương pháp bảo trì hiệu suất toàn diện (TPM) được xác định là giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả máy móc thông qua sự tham gia của toàn bộ nhân viên và cải tiến liên tục.
  • Kết quả khảo sát cho thấy nhận thức về TPM còn hạn chế, đặc biệt ở nhân viên vận hành và bảo trì, cần có chương trình đào tạo bài bản.
  • Các bài học kinh nghiệm từ các nghiên cứu quốc tế nhấn mạnh vai trò của cam kết lãnh đạo, văn hóa doanh nghiệp và nguồn lực trong triển khai TPM thành công.
  • Đề xuất kế hoạch triển khai TPM bao gồm cam kết lãnh đạo, đào tạo, bảo trì tự quản, cải tiến trọng điểm và quản lý dữ liệu bảo trì, với timeline cụ thể trong vòng 12 tháng.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo SCG Trading Việt Nam cần khởi động chương trình đào tạo TPM và xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết để nâng cao hiệu quả hoạt động máy móc, góp phần tăng năng suất và lợi nhuận doanh nghiệp.