Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh Cách mạng khoa học công nghệ và toàn cầu hóa, chất lượng nguồn nhân lực đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, trong lĩnh vực giáo dục và y tế, đội ngũ viên chức hành chính (VCHC) giữ vai trò quan trọng trong việc vận hành hiệu quả các hoạt động của tổ chức. Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch (ĐHYKPNT) là một trong những cơ sở đào tạo y tế hàng đầu tại Việt Nam, với sứ mạng đào tạo nguồn nhân lực y tế chất lượng cao, nghiên cứu khoa học và phục vụ cộng đồng. Tuy nhiên, thực trạng chất lượng VCHC tại trường còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác tham mưu và phục vụ sự phát triển của nhà trường.

Mục tiêu nghiên cứu là nâng cao chất lượng viên chức hành chính tại Trường ĐHYKPNT trong giai đoạn 2025-2030, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại các phòng, khoa, trung tâm, phòng khám đa khoa thuộc Trường ĐHYKPNT, với dữ liệu thu thập trong năm 2024 và định hướng đến năm 2030. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp luận cứ khoa học để đổi mới quản lý, nâng cao năng lực đội ngũ VCHC, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong khối ngành sức khỏe.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về chất lượng nguồn nhân lực, quản lý công và quản lý hành chính công. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết chất lượng theo Juran và Crosby: Chất lượng được hiểu là sự phù hợp với nhu cầu và các yêu cầu đặc thù, bao gồm các đặc tính khách quan và chủ quan của viên chức hành chính.
  • Mô hình đánh giá chất lượng viên chức theo Nghị định số 90/2020/NĐ-CP: Bao gồm các tiêu chí về chính trị tư tưởng, đạo đức, tác phong, ý thức tổ chức kỷ luật và kết quả thực hiện nhiệm vụ.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: viên chức hành chính, chất lượng viên chức hành chính, kỹ năng chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, thể lực và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng viên chức.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập qua khảo sát thực trạng chất lượng viên chức hành chính tại Trường ĐHYKPNT trong tháng 5-6/2024. Mẫu khảo sát gồm 86 viên chức hành chính và 15 lãnh đạo các đơn vị, được chọn theo phương pháp thuận tiện. Bảng câu hỏi dựa trên tiêu chí đánh giá chất lượng viên chức theo Nghị định số 90/2020/NĐ-CP và Luật viên chức 2010, tập trung vào 4 nhóm tiêu chí: kỹ năng chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, đạo đức tác phong, sức khỏe thể lực.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 25 với các phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và đánh giá mức độ hài lòng. Ngoài ra, phương pháp lịch sử được áp dụng để xem xét sự phát triển và thay đổi chất lượng viên chức hành chính theo thời gian, trong bối cảnh chính sách và tổ chức của nhà trường.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu đội ngũ viên chức hành chính: Tổng số viên chức hành chính là 339 người, trong đó 146 người làm việc tại các phòng, khoa, trung tâm. Tỷ lệ nữ chiếm 45.2%, nam chiếm 54.8%. Về trình độ, 64% có bằng đại học, 36% có trình độ sau đại học. Độ tuổi chủ yếu từ 30 đến 50, với thời gian công tác trung bình 12 năm.

  2. Năng lực chuyên môn và nghiệp vụ: 59.3% viên chức tự đánh giá trình độ chuyên môn đạt mức tốt, trong khi 66.7% lãnh đạo đánh giá tương tự. 84.9% viên chức cho rằng công việc được phân công phù hợp với chuyên môn. Mức độ áp dụng công nghệ thông tin đạt 100% từ trung bình trở lên. Tuy nhiên, kỹ năng sử dụng ngoại ngữ chỉ đạt mức trung bình ở 73.4% viên chức, cho thấy còn hạn chế.

  3. Kỹ năng mềm và phẩm chất đạo đức: 79.2% viên chức tự đánh giá khả năng tham mưu tốt đến rất tốt, 70.9% đánh giá kỹ năng sáng tạo ở mức tốt trở lên. Kỹ năng làm việc nhóm và giao tiếp được đánh giá cao với trên 87% viên chức tự nhận ở mức tốt đến rất tốt. Tinh thần trách nhiệm được đánh giá tốt với 96.5% viên chức tự nhận mức tốt đến rất tốt.

  4. Sức khỏe thể chất và tinh thần: 87.3% viên chức đánh giá sức khỏe đáp ứng yêu cầu công việc ở mức tốt đến rất tốt. Tuy nhiên, các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, béo phì, đái tháo đường có xu hướng gia tăng do lối sống tĩnh tại. Hoạt động chăm sóc sức khỏe tại phòng khám đa khoa của trường được đánh giá hiệu quả ở mức 41.9% viên chức và 60% lãnh đạo.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy đội ngũ viên chức hành chính tại Trường ĐHYKPNT có trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ tương đối đáp ứng yêu cầu công việc, đặc biệt trong việc áp dụng công nghệ thông tin và kỹ năng giao tiếp. Tuy nhiên, kỹ năng ngoại ngữ và quản lý thời gian còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và khả năng hội nhập quốc tế.

Sự khác biệt trong đánh giá giữa viên chức và lãnh đạo về trình độ chuyên môn và kỹ năng sáng tạo phản ánh sự phân hóa trong nhận thức và kỳ vọng. Điều này cho thấy cần có các chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp để nâng cao năng lực toàn diện cho viên chức.

Sức khỏe thể chất của viên chức nhìn chung tốt, nhưng các bệnh mạn tính liên quan đến lối sống cần được quan tâm hơn. Hoạt động chăm sóc sức khỏe tại trường cần được cải thiện để đáp ứng nhu cầu toàn diện và liên tục của viên chức.

Các yếu tố môi trường làm việc như cơ sở vật chất, cảnh quan và an toàn được đánh giá hài lòng trên 80%, tạo điều kiện thuận lợi cho viên chức phát huy năng lực. Tuy nhiên, sự hài lòng chưa đồng đều, cần tiếp tục cải thiện để duy trì môi trường làm việc tích cực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ phân bố nhân sự theo độ tuổi, trình độ, giới tính; biểu đồ đánh giá kỹ năng và sức khỏe; bảng xếp loại chất lượng viên chức qua các năm để minh họa xu hướng và điểm mạnh, điểm yếu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và kỹ năng: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng ngoại ngữ, quản lý thời gian và kỹ năng mềm cho viên chức hành chính. Mục tiêu đạt 90% viên chức được đào tạo trong giai đoạn 2025-2027. Chủ thể thực hiện: Ban Tổ chức cán bộ phối hợp với các đơn vị đào tạo.

  2. Đổi mới phương thức tuyển dụng và phân công công việc: Áp dụng quy trình tuyển dụng minh bạch, công khai, ưu tiên tuyển chọn nhân sự có năng lực phù hợp. Phân công công việc dựa trên năng lực và chuyên môn để tăng hiệu quả công tác. Thời gian thực hiện từ 2025, đánh giá định kỳ hàng năm. Chủ thể: Ban Giám hiệu và phòng Tổ chức cán bộ.

  3. Cải thiện chế độ đãi ngộ và chính sách khen thưởng: Xây dựng chính sách tiền lương, phụ cấp linh hoạt, gắn với hiệu quả công việc và năng lực cá nhân. Tăng cường khen thưởng, tạo động lực phấn đấu cho viên chức. Thực hiện từ 2025-2026. Chủ thể: Ban Giám hiệu, phòng Tài chính Kế toán.

  4. Nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe viên chức: Mở rộng và nâng cấp dịch vụ y tế tại phòng khám đa khoa trường, áp dụng mô hình chăm sóc sức khỏe toàn diện, liên tục theo nguyên lý bác sĩ gia đình. Mục tiêu nâng tỷ lệ hài lòng lên trên 70% trong giai đoạn 2025-2028. Chủ thể: Phòng Y tế, Ban Giám hiệu.

  5. Xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, thân thiện: Cải thiện cơ sở vật chất, cảnh quan, đảm bảo an toàn lao động và tạo không gian làm việc tích cực. Tăng cường các hoạt động phong trào, giao lưu để nâng cao tinh thần đoàn kết. Thực hiện liên tục từ 2025. Chủ thể: Ban Giám hiệu, phòng Hành chính Quản trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các trường đại học khối ngành sức khỏe: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách phát triển đội ngũ viên chức hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và đào tạo.

  2. Phòng Tổ chức cán bộ và quản lý nhân sự: Áp dụng các giải pháp đổi mới tuyển dụng, đào tạo và đánh giá viên chức hành chính, cải thiện chất lượng nguồn nhân lực.

  3. Viên chức hành chính trong các cơ sở giáo dục và y tế: Hiểu rõ các tiêu chí đánh giá chất lượng, từ đó tự nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ và phẩm chất đạo đức.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công, quản lý giáo dục, quản lý y tế: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần nâng cao chất lượng viên chức hành chính tại các trường đại học y khoa?
    Viên chức hành chính đóng vai trò then chốt trong quản lý, tham mưu và vận hành các hoạt động của trường. Nâng cao chất lượng giúp tăng hiệu quả công việc, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

  2. Các tiêu chí chính để đánh giá chất lượng viên chức hành chính là gì?
    Bao gồm trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, tác phong làm việc, sức khỏe thể lực và kết quả thực hiện nhiệm vụ theo quy định của Nghị định số 90/2020/NĐ-CP.

  3. Phương pháp khảo sát chất lượng viên chức hành chính được thực hiện như thế nào?
    Khảo sát sử dụng bảng câu hỏi dựa trên tiêu chí pháp luật, thu thập ý kiến từ viên chức và lãnh đạo, phân tích bằng phần mềm SPSS để đánh giá các nhóm tiêu chí về năng lực và phẩm chất.

  4. Những hạn chế chính của viên chức hành chính hiện nay là gì?
    Kỹ năng ngoại ngữ và quản lý thời gian còn yếu, một số viên chức chưa được phân công công việc phù hợp, và hoạt động chăm sóc sức khỏe chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu.

  5. Giải pháp nào hiệu quả nhất để nâng cao chất lượng viên chức hành chính?
    Tăng cường đào tạo, đổi mới tuyển dụng, cải thiện chế độ đãi ngộ, nâng cao chăm sóc sức khỏe và xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp là các giải pháp đồng bộ và hiệu quả.

Kết luận

  • Viên chức hành chính tại Trường ĐHYKPNT có trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ tương đối đáp ứng yêu cầu công việc, nhưng còn tồn tại hạn chế về kỹ năng ngoại ngữ và quản lý thời gian.
  • Đội ngũ viên chức có độ tuổi chủ yếu từ 30-50, cân bằng giới tính, với thời gian công tác trung bình 12 năm, tạo nền tảng ổn định nhưng cần chú ý phát triển nguồn nhân lực trẻ.
  • Sức khỏe viên chức nhìn chung tốt, tuy nhiên cần quan tâm đến các bệnh mạn tính liên quan đến lối sống tĩnh tại.
  • Môi trường làm việc và cơ sở vật chất được đánh giá hài lòng, tạo điều kiện thuận lợi cho nâng cao chất lượng công tác.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ về đào tạo, tuyển dụng, đãi ngộ, chăm sóc sức khỏe và môi trường làm việc nhằm nâng cao chất lượng viên chức hành chính giai đoạn 2025-2030.

Next steps: Triển khai các chương trình đào tạo nâng cao kỹ năng, cải tiến quy trình tuyển dụng và đánh giá, đồng thời nâng cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe viên chức.

Call to action: Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp đề xuất, góp phần xây dựng đội ngũ viên chức hành chính chuyên nghiệp, năng động, đáp ứng yêu cầu phát triển của Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch.