I. Tổng Quan Về Sản Phẩm Dịch Vụ Thông Tin Tại ĐH Hải Phòng
Trong thế kỷ 21, thông tin đóng vai trò then chốt, là nguồn lực đặc biệt cho sự phát triển quốc gia. Đặc biệt trong môi trường giáo dục đại học (ĐH), nơi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thư viện đóng vai trò quan trọng trong việc lưu giữ và truyền tải thông tin. Thư viện các trường ĐH cần không ngừng đổi mới, hỗ trợ người học và người dạy tìm kiếm, khai thác thông tin, đáp ứng nhu cầu tin hình thành trong quá trình học tập và nghiên cứu. Theo Atkinson, thư viện là cốt lõi của các trường ĐH, phục vụ giảng dạy, nghiên cứu, sáng tạo tri thức và chuyển giao kiến thức. Để thực hiện vai trò này, thư viện cần sẵn sàng trợ giúp người học và người dạy trong việc tìm kiếm, khai thác thông tin, thỏa mãn nhu cầu tin hình thành trong quá trình học tập và nghiên cứu, là cầu nối giữa người dùng tin (NDT) với các nguồn lực thông tin, giữa NDT với nhau, đặc biệt là giữa người dạy và người học.
1.1. Khái Niệm Sản Phẩm Thông Tin và Dịch Vụ Thông Tin
Sản phẩm thông tin là các tài liệu, dữ liệu được thu thập, xử lý và cung cấp cho người dùng. Dịch vụ thông tin là các hoạt động hỗ trợ người dùng tiếp cận và sử dụng sản phẩm thông tin. Cả hai yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Trường Đại học Hải Phòng.
1.2. Vai Trò Của Thông Tin Thư Viện Tại Trường Đại Học Hải Phòng
Thông tin thư viện đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học. Nó cung cấp nguồn tài liệu đa dạng, phong phú, giúp sinh viên và giảng viên tiếp cận kiến thức mới nhất. Đồng thời, thư viện còn là nơi hỗ trợ kỹ năng tìm kiếm, đánh giá và sử dụng thông tin hiệu quả.
II. Thực Trạng Chất Lượng Sản Phẩm Dịch Vụ Thông Tin Tại ĐHHP
Hoạt động của Trung tâm TT - TV Trường Đại học Hải Phòng trong những năm qua đã góp phần đáng kể vào những thành tích chung của Nhà trường. Để có thể đáp ứng đầy đủ, tốt nhất các nhiệm vụ của Nhà trường, tập thể ban lãnh đạo và cán bộ cần xác định nhiệm vụ trọng tâm là chú trọng phát triển các sản phẩm và dịch vụ thông tin – thư viện (SP&DV TT - TV) vì SP&DV TT - TV chính là cầu nối giữa NDT với nguồn lực thông tin, là thước đo phản ánh hiệu quả hoạt động và trình độ phát triển của trung tâm. Chỉ có tạo lập được một hệ thống SP&DV TT - TV chất lượng, phát triển theo xu hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, thân thiện, phù hợp với nhu cầu và các điều kiện khai thác của NDT thì Trung tâm TT - TV mới đáp ứng đựơc yêu cầu của Trường Đại học Hải Phòng trong giai đoạn đổi mới đào tạo.
2.1. Đánh Giá Chất Lượng Sản Phẩm Thông Tin Hiện Có
Hiện tại, Trường Đại học Hải Phòng đang sở hữu một số sản phẩm thông tin như cơ sở dữ liệu, thư mục, website thư viện. Tuy nhiên, chất lượng của các sản phẩm này cần được đánh giá kỹ lưỡng về tính đầy đủ, chính xác, cập nhật và khả năng đáp ứng nhu cầu của người dùng. Cần có khảo sát để đánh giá mức độ hài lòng của người dùng đối với các sản phẩm này.
2.2. Phân Tích Chất Lượng Dịch Vụ Thông Tin Đang Cung Cấp
Các dịch vụ thông tin hiện có tại Trường Đại học Hải Phòng bao gồm dịch vụ mượn trả tài liệu, đọc tại chỗ, sao chụp, tra cứu Internet và đào tạo người dùng tin. Cần đánh giá chất lượng của các dịch vụ này dựa trên các tiêu chí như thời gian phục vụ, thái độ phục vụ, tính chuyên nghiệp và khả năng giải quyết vấn đề của nhân viên thư viện.
2.3. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Chất Lượng Dịch Vụ và Sản Phẩm
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông tin, bao gồm nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, trình độ chuyên môn của nhân viên, chính sách phát triển thư viện và sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường. Cần phân tích các yếu tố này để xác định điểm mạnh, điểm yếu và đưa ra giải pháp cải thiện.
III. Cách Nâng Cao Chất Lượng Sản Phẩm Thông Tin Tại ĐH Hải Phòng
Trong những năm gần đây, Trung tâm TT - TV trường đã có nhiều cố gắng tạo lập các SP&DV TT – TV nhằm đáp ứng nhu cầu của NDT đang ngày càng phát triển. Tuy nhiên các SP&DV TT – TV của trung tâm vẫn còn chưa phong phú, đa dạng về hình thức và nội dung, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu tin của người dùng tin (NDT). Điều đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt động phục vụ NDT của trung tâm nói riêng và chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học của Nhà trường nói chung.
3.1. Cập Nhật và Phát Triển Cơ Sở Dữ Liệu Chuyên Sâu
Cần đầu tư vào việc mua bản quyền các cơ sở dữ liệu khoa học uy tín, đồng thời xây dựng các cơ sở dữ liệu nội sinh, tập trung vào các lĩnh vực thế mạnh của Trường Đại học Hải Phòng. Đảm bảo cơ sở dữ liệu luôn được cập nhật thông tin mới nhất và có giao diện thân thiện, dễ sử dụng.
3.2. Xây Dựng Thư Mục Điện Tử và Nguồn Lực Thông Tin Mở
Phát triển thư mục điện tử, cho phép người dùng tìm kiếm tài liệu một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đồng thời, khuyến khích sử dụng nguồn lực thông tin mở (OER) để giảm chi phí và tăng khả năng tiếp cận thông tin cho sinh viên và giảng viên.
3.3. Tối Ưu Hóa Website Thư Viện và Ứng Dụng Di Động
Website thư viện cần được thiết kế lại để thân thiện với người dùng, dễ dàng tìm kiếm thông tin và truy cập các dịch vụ trực tuyến. Phát triển ứng dụng di động cho phép người dùng truy cập thư viện mọi lúc, mọi nơi.
IV. Giải Pháp Cải Tiến Chất Lượng Dịch Vụ Thông Tin Tại ĐHHP
Để Trường ĐHHP có thể tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao, phục vụ cho quá trình CNH - HĐH của thành phố, Vùng Duyên Hải Bắc Bộ cũng như của cả nước, điều quan trọng nhất đối với cán bộ, giáo viên và sinh viên trong toàn trường hiện nay là phải nắm bắt được thông tin, tài liệu phục vụ cho quá trình nghiên cứu, giảng dạy và học tập một cách nhanh chóng, kịp thời và chính xác.
4.1. Nâng Cao Kỹ Năng Cho Nhân Viên Thư Viện
Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho nhân viên thư viện, tập trung vào các kỹ năng như tư vấn thông tin, hướng dẫn sử dụng cơ sở dữ liệu, kỹ năng mềm và ngoại ngữ. Khuyến khích nhân viên tham gia các hội thảo, khóa học chuyên ngành để cập nhật kiến thức mới.
4.2. Đa Dạng Hóa Hình Thức Đào Tạo Người Dùng Tin
Tổ chức các buổi hướng dẫn sử dụng thư viện, các lớp học về kỹ năng tìm kiếm thông tin, các buổi workshop về nghiên cứu khoa học. Sử dụng các hình thức đào tạo trực tuyến (e-learning) để tăng tính linh hoạt và khả năng tiếp cận cho người dùng.
4.3. Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Vào Quản Lý Thư Viện
Sử dụng phần mềm quản lý thư viện hiện đại để tự động hóa các quy trình nghiệp vụ, giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả làm việc. Ứng dụng công nghệ RFID để quản lý tài sản và cải thiện dịch vụ mượn trả tài liệu.
V. Ứng Dụng Marketing Để Phát Triển Dịch Vụ Thông Tin Tại ĐHHP
Xuất phát từ những lí do trên, tôi chọn vấn đề: “Sản phẩm và dịch vụ thông tin – thư viện tại Trường Đại học Hải Phòng” làm đề tài luận văn thạc sĩ khoa học của mình với mong muốn nghiên cứu làm rõ thực trạng SP&DV TT - TV Trường ĐHHP, đề xuất các biện pháp hoàn thiện các SP&DV TT - TV, nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu tin cho NDT.
5.1. Xây Dựng Thương Hiệu Thư Viện Mạnh Mẽ
Xây dựng logo, slogan và bộ nhận diện thương hiệu cho thư viện. Tổ chức các sự kiện, hoạt động quảng bá để tăng cường nhận diện thương hiệu và thu hút người dùng.
5.2. Sử Dụng Mạng Xã Hội Để Tiếp Cận Người Dùng
Tạo các trang mạng xã hội (Facebook, Zalo, Instagram) để chia sẻ thông tin về thư viện, các sự kiện, tài liệu mới và các dịch vụ hữu ích. Tương tác với người dùng, trả lời câu hỏi và giải đáp thắc mắc.
5.3. Thu Thập Phản Hồi Từ Người Dùng Để Cải Thiện Dịch Vụ
Thực hiện khảo sát định kỳ để thu thập phản hồi từ người dùng về chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông tin. Sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để hiểu rõ nhu cầu và mong muốn của người dùng, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện phù hợp.
VI. Kết Luận Tầm Nhìn Phát Triển Dịch Vụ Thông Tin Tại ĐHHP
Tất cả các công trình đó đều nghiên cứu về SP&DV TT - TV đại học nói chung hoặc nghiên cứu về từng đơn vị cụ thể của các tác giả nói riêng. Mỗi một đơn vị cụ thể khác nhau thì có những SP&DV khác nhau và có những nét đặc thù riêng. Cho tới nay, liên quan đến Trung tâm thông tin - thư viện Trường Đại học Hải Phòng đã có các đề tài nghiên cứu của các tác giả như: Trần Thị Thu Hiền (2015), Nguồn lực thông tin tại Thư viện Trường Đại học Hải Phòng; Trịnh Thị Ngọc (2015), Tổ chức và hoạt động thư viện tại Trường Đại học Hải Phòng trong giai đoạn đổi mới giáo dục đại học; Nguyễn Thị Hoàng Yến (2016), Xử lý nội dung tài liệu tại thư viện Trường Đại học Hải Phòng; Đoàn Thị Xuyến (2018), Nghiên cứu nhu cầu tin của người dùng tin Trường Đại học Hải Phòng.
6.1. Tổng Kết Các Giải Pháp Đề Xuất
Các giải pháp đề xuất bao gồm nâng cao chất lượng sản phẩm thông tin, cải tiến dịch vụ thông tin, ứng dụng marketing và tăng cường hợp tác. Việc triển khai đồng bộ các giải pháp này sẽ giúp thư viện Trường Đại học Hải Phòng đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dùng và góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học.
6.2. Tầm Nhìn Phát Triển Thư Viện Trong Tương Lai
Thư viện Trường Đại học Hải Phòng cần hướng tới trở thành một trung tâm thông tin hiện đại, năng động, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc của cộng đồng. Thư viện cần tích cực tham gia vào quá trình chuyển đổi số của nhà trường và đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội học tập.
