Nghiên Cứu Mối Quan Hệ Giữa Rủi Ro và Khả Năng Sinh Lời tại Các Ngân Hàng Thương Mại Việt Nam

• Tác giả: Lê Minh Đức
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thu Thủy
• Trường học: Trường Đại Học Ngoại Thương
• Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
• Đề tài: Mối Quan Hệ Giữa Rủi Ro Và Khả Năng Sinh Lời Của Các Ngân Hàng Thương Mại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
• TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 0.6. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu
• 0.7. Kết cấu của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO VÀ KHẢ NĂNG SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Cơ sở lý luận về rủi ro ngân hàng
• 1.2. Khái niệm về rủi ro ngân hàng
• 1.3. Phân loại rủi ro ngân hàng
• 1.3.1. Rủi ro tín dụng
• 1.3.2. Rủi ro thanh khoản
• 1.3.3. Rủi ro lãi suất
• 1.3.4. Rủi ro hoạt động
• 1.3.5. Rủi ro khác
• 1.4. Cơ sở lý luận về khả năng sinh lời của ngân hàng
• 1.5. Khái niệm về khả năng sinh lời của ngân hàng
• 1.6. Các chỉ tiêu đo lường khả năng sinh lời của ngân hàng
• 1.7. Mối quan hệ giữa rủi ro và khả năng sinh lời tại ngân hàng thương mại
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ RỦI RO VÀ KHẢ NĂNG SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2006-2018
• 2.1. Thực trạng tình hình tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng giai đoạn 2006-2018
• 2.2. Thực trạng tình hình nợ xấu của các ngân hàng giai đoạn 2006-2018
• 2.3. Thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng giai đoạn 2006-2018
• 2.4. Tình hình lợi nhuận sau thuế của các ngân hàng thương mại
• 2.5. Thực trạng tổng tài sản của các ngân hàng thương mại
• 2.6. Thực trạng vốn chủ sở hữu của các ngân hàng thương mại
• 2.7. Tình hình khả năng sinh lời ròng của các ngân hàng thương mại
• 2.8. Thực trạng mối quan hệ giữa rủi ro và tỷ suất khả năng sinh lời ngân hàng thương mại
• 2.9. Thực trạng mối quan hệ giữa rủi ro tín dụng và tỷ suất khả năng sinh lời ngân hàng thương mại
• 2.10. Thực trạng mối quan hệ giữa rủi ro thanh khoản và tỷ suất khả năng sinh lời ngân hàng thương mại
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu lựa chọn và đo lường biến
• 3.2. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 3.3. Mẫu nghiên cứu
• 3.4. Nguồn dữ liệu nghiên cứu
• 3.5. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.6. Mô hình nghiên cứu
• 3.7. Biến phụ thuộc
• 3.8. Biến đo lường rủi ro
• 3.8.1. Tỷ lệ nợ xấu/Tổng dư nợ (NPLR)
• 3.8.2. Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng/Tổng dư nợ (LLPR)
• 3.8.3. Biến rủi ro thanh khoản (LIQ)
• 3.9. Các biến kiểm soát trong mô hình
• 3.9.1. Biến tỷ lệ dư nợ cho vay/Tổng tài sản (LTA)
• 3.9.2. Biến cấu trúc vốn (ETA)
• 3.9.3. Biến tỷ lệ chi phí hoạt động/Thu nhập hoạt động (CTI)
• 3.9.4. Biến tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM)
• 3.9.5. Biến quy mô ngân hàng (SIZE)
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Mô tả dữ liệu nghiên cứu
• 4.2. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm
• 4.3. Phân tích tương quan giữa các biến trong mô hình
• 4.4. Lựa chọn phương pháp hồi quy bội phù hợp
• 4.4.1. ROA phụ thuộc biến NPLR
• 4.4.2. ROE phụ thuộc biến NPLR
• 4.4.3. ROA phụ thuộc biến LLPR
• 4.4.4. ROE phụ thuộc biến LLPR
• 4.5. Kiểm định giả thuyết về phân phối chuẩn
• 4.6. Phân tích kết quả thực nghiệm
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• 5.1. Kết luận chung đề tài nghiên cứu
• 5.2. Đề xuất một số giải pháp và hàm ý chính sách
• 5.2.1. Kiểm soát rủi ro tín dụng
• 5.2.2. Cơ cấu lại nguồn vốn của ngân hàng
• 5.2.3. Tăng cường nắm giữ nhiều tài sản có tính thanh khoản cao
• 5.2.4. Tăng cường khả năng quản lý và kiểm soát chi phí hoạt động
• 5.3. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu
• 5.4. Hạn chế của đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.4.1. Hạn chế của đề tài
• 5.4.2. Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 01: Bộ dữ liệu
• Phụ lục 02: Kết quả kiểm định lựa chọn phương pháp hồi quy bội phù hợp
• Phụ lục 03: Kết quả hồi quy mô hình

I. Rủi ro Ngân hàng Thương mại và Khả năng Sinh lời

Phần này khảo sát rủi ro ngân hàng thương mại, đặc biệt là mối liên hệ với khả năng sinh lời ngân hàng. Ngân hàng thương mại đối mặt nhiều rủi ro như rủi ro tín dụng, rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro hoạt động, và rủi ro pháp lý. Rủi ro tín dụng, theo Luật Các tổ chức tín dụng 47/2010/QH12 và Thông tư 02/2013/TT-NHNN, là tổn thất khả năng xảy ra do khách hàng không hoàn trả nợ. Đây là rủi ro lớn nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận ngân hàng. Khả năng sinh lời ngân hàng được đo bằng các chỉ số như ROA và ROE. Mối quan hệ giữa rủi ro và khả năng sinh lời phức tạp, cần phân tích kỹ lưỡng.

1.1 Phân loại và Đánh giá Rủi ro Ngân hàng

Luận văn phân tích các loại rủi ro ngân hàng thương mại Việt Nam. Rủi ro tín dụng là trọng tâm, do hoạt động cho vay chiếm ưu thế. Rủi ro thanh khoản liên quan đến khả năng đáp ứng nghĩa vụ thanh toán. Rủi ro lãi suất ảnh hưởng đến lợi nhuận do biến động lãi suất. Rủi ro hoạt động từ hoạt động nội bộ. Rủi ro pháp lý từ vi phạm pháp luật. Quản lý rủi ro ngân hàng là yếu tố then chốt. Các tiêu chuẩn Basel II và Basel III cung cấp khung quản lý rủi ro quốc tế. Việt Nam cần áp dụng linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tế. Tỷ lệ an toàn vốn (CAR) là chỉ số quan trọng phản ánh khả năng hấp thụ rủi ro của ngân hàng. Tài sản có rủi ro cần được quản lý chặt chẽ. Phân tích tài chính ngân hàng giúp đánh giá toàn diện rủi ro và hiệu quả hoạt động. Nghiên cứu cần phân tích mối quan hệ giữa các loại rủi ro, ví dụ tác động của rủi ro tín dụng lên rủi ro thanh khoản.

1.2 Khả năng Sinh lời và Các Chỉ tiêu Đánh giá

Luận văn tập trung vào khả năng sinh lời ngân hàng thương mại. ROA (Return on Assets) và ROE (Return on Equity) là hai chỉ số chính. Lợi nhuận ngân hàng chịu ảnh hưởng nhiều yếu tố, trong đó rủi ro là yếu tố quan trọng. Tỷ suất sinh lời cao thường đi kèm rủi ro cao. Chi phí hoạt động ngân hàng ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận. Thu nhập lãi cận biên (NIM) phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh cốt lõi. Tăng trưởng tín dụng ngân hàng cũng liên quan đến khả năng sinh lời. Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng quá nhanh có thể dẫn đến rủi ro tín dụng cao. Ngân hàng thương mại cổ phần và ngân hàng thương mại nhà nước có thể có sự khác biệt về khả năng sinh lời do mô hình hoạt động khác nhau. Phân tích SWOT giúp đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của ngân hàng trong việc tối ưu hóa khả năng sinh lời.

II. Thực trạng Rủi ro và Khả năng Sinh lời Ngân hàng Thương mại Việt Nam

Phần này trình bày thực trạng rủi ro và khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu (2006-2018). Dữ liệu từ báo cáo tài chính của 16 ngân hàng thương mại được sử dụng. Tỷ lệ nợ xấu (NPL) là chỉ số quan trọng phản ánh rủi ro tín dụng. Thực trạng nợ xấu ngân hàng Việt Nam trong giai đoạn này cần được phân tích kỹ. Hiệu quả hoạt động kinh doanh ngân hàng được đánh giá qua ROA và ROE. Tổng tài sản ngân hàng và vốn chủ sở hữu cũng là những chỉ số cần xem xét. Mối quan hệ giữa rủi ro và tỷ suất khả năng sinh lời được phân tích cụ thể. Phân tích tương quan giữa các chỉ số rủi ro và khả năng sinh lời giúp làm rõ mối liên hệ.

2.1 Thực trạng Rủi ro Tín dụng

Phần này tập trung vào rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại Việt Nam. Tỷ lệ nợ xấu (NPL) là thước đo chính. Phân tích xu hướng NPL trong giai đoạn 2006-2018. Ảnh hưởng của chính sách tiền tệ Việt Nam đến rủi ro tín dụng. Thị trường bất động sản và kinh tế vĩ mô Việt Nam ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng. Quản lý rủi ro tín dụng của các ngân hàng cần được đánh giá. So sánh rủi ro tín dụng giữa các ngân hàng thương mại khác nhau. Rủi ro tín dụng có ảnh hưởng như thế nào đến ROA và ROE? Ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần có sự khác biệt về rủi ro tín dụng không?

2.2 Thực trạng Khả năng Sinh lời

Phần này trình bày thực trạng khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại Việt Nam. ROA và ROE được sử dụng làm chỉ số chính. Phân tích xu hướng ROA và ROE trong giai đoạn 2006-2018. So sánh khả năng sinh lời giữa các ngân hàng thương mại. Lợi nhuận sau thuế ngân hàng phản ánh khả năng sinh lời cuối cùng. Ảnh hưởng của môi trường kinh doanh ngân hàng đến khả năng sinh lời. Sự cạnh tranh trong ngành ngân hàng tác động như thế nào? Đầu tư ngân hàng và chi phí hoạt động ảnh hưởng ra sao đến khả năng sinh lời? Xu hướng ngân hàng Việt Nam trong tương lai như thế nào về khả năng sinh lời?

III. Phương pháp Nghiên cứu

Phần này mô tả phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn. Phương pháp hồi quy bội được áp dụng để kiểm định mối quan hệ giữa rủi ro và khả năng sinh lời. Mô hình hồi quy được thiết lập với biến phụ thuộc là ROA và ROE. Biến độc lập bao gồm các chỉ số rủi ro (NPLR, LLPR, LIQ). Các biến kiểm soát (LTA, ETA, CTI, NIM, SIZE) được đưa vào mô hình. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của 16 ngân hàng thương mại trong giai đoạn 2006-2018. Phần mềm Eviews được sử dụng để phân tích dữ liệu. Kiểm định giả thuyết được thực hiện để đánh giá tính hợp lệ của mô hình.

IV. Kết quả Nghiên cứu

Phần này trình bày kết quả nghiên cứu dựa trên phân tích dữ liệu. Phân tích tương quan giữa các biến được thực hiện. Kết quả hồi quy cho thấy mối quan hệ giữa rủi ro và khả năng sinh lời. Kiểm định giả thuyết được thực hiện để đánh giá ý nghĩa thống kê của kết quả. Mô tả dữ liệu được trình bày chi tiết. Phân tích kết quả được diễn giải rõ ràng.

V. Kết luận và Đề xuất

Phần này tóm tắt kết luận nghiên cứu. Mối quan hệ giữa rủi ro và khả năng sinh lời ngân hàng thương mại Việt Nam được khẳng định. Đề xuất chính sách nhằm quản lý rủi ro và nâng cao khả năng sinh lời cho ngân hàng. Hạn chế của nghiên cứu được nêu rõ. Hướng nghiên cứu tiếp theo được đề xuất.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2006-2018, các ngân hàng thương mại Việt Nam đã trải qua nhiều biến động về rủi ro và khả năng sinh lời. Tín dụng, hoạt động kinh doanh chủ đạo của các ngân hàng, có tốc độ tăng trưởng biến động mạnh, với nhiều ngân hàng có tốc độ tăng trưởng tín dụng trên 100% trong các năm đầu giai đoạn nghiên cứu. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ xấu cũng có xu hướng tăng, đặc biệt đạt đỉnh 3,30% vào năm 2013, gây áp lực lớn lên khả năng sinh lời của các ngân hàng. Mục tiêu nghiên cứu là phân tích mối quan hệ giữa rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng và thanh khoản, với khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 16 ngân hàng thương mại lớn trong nước, sử dụng dữ liệu bảng cân bằng từ năm 2006 đến 2018. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động của các loại rủi ro đến hiệu quả hoạt động ngân hàng, hỗ trợ nhà quản lý và nhà đầu tư trong việc ra quyết định chiến lược nhằm nâng cao khả năng sinh lời và đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết đánh đổi rủi ro - lợi nhuận và lý thuyết quản trị rủi ro ngân hàng. Lý thuyết đánh đổi cho rằng rủi ro và khả năng sinh lời có mối quan hệ cùng chiều, tức là rủi ro cao đi kèm với khả năng sinh lời cao hơn để bù đắp cho rủi ro tăng thêm. Ngược lại, lý thuyết quản trị rủi ro nhấn mạnh rằng rủi ro cao có thể làm giảm khả năng sinh lời do tổn thất và chi phí dự phòng tăng lên. Mô hình nghiên cứu sử dụng các khái niệm chính gồm: rủi ro tín dụng (đo bằng tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ - NPLR và tỷ lệ chi phí dự phòng rủi ro tín dụng trên tổng dư nợ - LLPR), rủi ro thanh khoản (LIQ), khả năng sinh lời (ROA và ROE), cùng các biến kiểm soát như tỷ lệ dư nợ cho vay trên tổng tài sản (LTA), cấu trúc vốn (ETA), chi phí hoạt động trên thu nhập hoạt động (CTI), thu nhập lãi cận biên (NIM) và quy mô ngân hàng (SIZE).

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính là báo cáo tài chính đã kiểm toán của 16 ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2006-2018, đảm bảo tính đồng nhất và độ tin cậy. Cỡ mẫu gồm 16 ngân hàng với dữ liệu bảng cân bằng, giúp phân tích biến động theo thời gian và giữa các ngân hàng. Phương pháp phân tích sử dụng thống kê mô tả để đánh giá thực trạng và hồi quy bội đa biến với các mô hình Pool OLS, mô hình tác động cố định (FEM) và mô hình tác động ngẫu nhiên (REM) nhằm kiểm định mối quan hệ giữa các biến rủi ro và khả năng sinh lời. Phần mềm EVIEWS được sử dụng để xử lý dữ liệu và kiểm định giả thuyết. Timeline nghiên cứu kéo dài 13 năm, dài hơn nhiều so với các nghiên cứu trước đây, giúp đánh giá xu hướng dài hạn và tác động bền vững của rủi ro đến khả năng sinh lời.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mối quan hệ giữa rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời: Kết quả hồi quy cho thấy rủi ro tín dụng (NPLR) có tác động ngược chiều đến ROA và ROE, với hệ số tương quan âm và ý nghĩa thống kê ở mức 5%. Cụ thể, khi tỷ lệ nợ xấu tăng 1%, khả năng sinh lời sau thuế trên tổng tài sản giảm khoảng 0,3%, và trên vốn chủ sở hữu giảm khoảng 0,4%.

2. Tác động của chi phí dự phòng rủi ro tín dụng (LLPR): LLPR cũng ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh lời, với mức giảm ROA và ROE lần lượt khoảng 0,25% và 0,35% khi LLPR tăng 1%. Điều này phản ánh chi phí dự phòng cao làm giảm lợi nhuận thực tế của ngân hàng.

3. Rủi ro thanh khoản (LIQ) và khả năng sinh lời: Rủi ro thanh khoản có mối quan hệ cùng chiều với khả năng sinh lời, khi tỷ lệ tài sản thanh khoản cao hơn giúp ngân hàng tăng ROA và ROE trung bình 0,2% và 0,3%. Điều này cho thấy quản lý thanh khoản hiệu quả góp phần nâng cao lợi nhuận.

4. Các biến kiểm soát: Thu nhập lãi cận biên (NIM) và quy mô ngân hàng (SIZE) có tác động tích cực đến khả năng sinh lời, trong khi chi phí hoạt động trên thu nhập hoạt động (CTI) có tác động tiêu cực rõ rệt. Cấu trúc vốn (ETA) tác động cùng chiều với ROA nhưng ngược chiều với ROE, cho thấy sự phức tạp trong quản lý vốn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân mối quan hệ ngược chiều giữa rủi ro tín dụng và khả năng sinh lời được giải thích bởi việc tăng nợ xấu làm tăng chi phí dự phòng, giảm thu nhập từ hoạt động tín dụng, đồng thời ảnh hưởng đến uy tín và khả năng huy động vốn của ngân hàng. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu tại Hy Lạp, Nepal và Thụy Điển, nơi rủi ro tín dụng cũng làm giảm lợi nhuận ngân hàng. Mối quan hệ cùng chiều giữa rủi ro thanh khoản và khả năng sinh lời phản ánh vai trò quan trọng của quản lý tài sản thanh khoản trong việc duy trì hoạt động ổn định và tạo điều kiện cho các hoạt động sinh lời khác. So sánh với các nghiên cứu tại Ghana, nơi rủi ro tín dụng có thể đi kèm với lợi nhuận cao do chính sách lãi suất bù đắp rủi ro, nghiên cứu này cho thấy ở Việt Nam, chi phí dự phòng và quản lý rủi ro chưa đủ hiệu quả để biến rủi ro thành cơ hội sinh lời. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng tỷ lệ nợ xấu và ROA/ROE qua các năm, cũng như bảng hồi quy chi tiết các biến độc lập và phụ thuộc.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng: Áp dụng các biện pháp đánh giá và giám sát chặt chẽ hơn đối với khách hàng vay, nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng nhằm giảm tỷ lệ nợ xấu. Mục tiêu giảm NPLR xuống dưới 2% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý rủi ro và phòng tín dụng các ngân hàng.

2. Cơ cấu lại nguồn vốn và tăng vốn chủ sở hữu: Tăng vốn điều lệ và cải thiện cấu trúc vốn nhằm nâng cao khả năng hấp thụ rủi ro và giảm áp lực chi phí dự phòng. Mục tiêu tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (ETA) lên trên 10% trong 5 năm. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo ngân hàng và cổ đông.

3. Tăng cường quản lý thanh khoản: Duy trì tỷ lệ tài sản thanh khoản nhanh (LIQ) ở mức an toàn, đảm bảo khả năng đáp ứng nghĩa vụ tài chính trong mọi tình huống. Mục tiêu duy trì LIQ trên 20% hàng năm. Chủ thể thực hiện: Phòng quản lý thanh khoản và tài chính.

4. Kiểm soát chi phí hoạt động: Tối ưu hóa chi phí hoạt động thông qua ứng dụng công nghệ, cải tiến quy trình và đào tạo nhân sự nhằm giảm tỷ lệ chi phí hoạt động trên thu nhập (CTI) xuống dưới 50% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban điều hành và phòng kế hoạch tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ tác động của các loại rủi ro đến hiệu quả kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược quản trị rủi ro và nâng cao khả năng sinh lời.

2. Nhà hoạch định chính sách tài chính: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế các chính sách giám sát và hỗ trợ ngành ngân hàng, đảm bảo an toàn hệ thống và phát triển bền vững.

3. Nhà đầu tư và cổ đông: Hỗ trợ đánh giá rủi ro và tiềm năng sinh lời của các ngân hàng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.

4. Giảng viên và sinh viên ngành Tài chính - Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho nghiên cứu chuyên sâu về quản trị rủi ro và hiệu quả hoạt động ngân hàng tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Rủi ro tín dụng ảnh hưởng thế nào đến lợi nhuận ngân hàng?
   Rủi ro tín dụng làm tăng tỷ lệ nợ xấu và chi phí dự phòng, từ đó giảm lợi nhuận thực tế. Ví dụ, khi nợ xấu tăng 1%, ROA giảm khoảng 0,3%.

2. Tại sao rủi ro thanh khoản lại có tác động tích cực đến khả năng sinh lời?
   Quản lý thanh khoản tốt giúp ngân hàng duy trì hoạt động ổn định, tránh mất khả năng thanh toán, tạo điều kiện cho các hoạt động sinh lời khác phát triển.

3. Các ngân hàng có thể làm gì để giảm chi phí hoạt động?
   Áp dụng công nghệ thông tin, cải tiến quy trình làm việc và đào tạo nhân viên để nâng cao hiệu quả, từ đó giảm tỷ lệ chi phí trên thu nhập.

4. Tại sao cấu trúc vốn lại tác động khác nhau đến ROA và ROE?
   Vốn chủ sở hữu cao giúp tăng khả năng hấp thụ rủi ro, nâng cao ROA, nhưng có thể làm giảm ROE do vốn cổ đông tăng lên, làm loãng lợi nhuận trên mỗi đồng vốn.

5. Phạm vi nghiên cứu có đủ đại diện cho toàn bộ hệ thống ngân hàng Việt Nam không?
   Phạm vi gồm 16 ngân hàng lớn với dữ liệu 13 năm, đủ để phản ánh xu hướng chung và mối quan hệ giữa rủi ro và khả năng sinh lời trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam.

Kết luận

• Tồn tại mối quan hệ rõ ràng giữa rủi ro và khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2006-2018.
• Rủi ro tín dụng và chi phí dự phòng có tác động ngược chiều, làm giảm khả năng sinh lời.
• Rủi ro thanh khoản, thu nhập lãi cận biên và quy mô ngân hàng có tác động cùng chiều, góp phần nâng cao lợi nhuận.
• Cấu trúc vốn ảnh hưởng phức tạp, tác động khác nhau đến ROA và ROE.
• Đề xuất các giải pháp kiểm soát rủi ro, cơ cấu vốn, quản lý thanh khoản và chi phí nhằm tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh trong 3-5 năm tới.

Tiếp theo, các nhà quản lý và nhà nghiên cứu nên triển khai các biện pháp thực tiễn dựa trên kết quả nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng, đồng thời mở rộng nghiên cứu về các loại rủi ro khác và áp dụng các mô hình phân tích mới nhằm tăng tính chính xác và toàn diện. Hành động ngay hôm nay để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng Việt Nam!