Mối Quan Hệ Giữa Cán Cân Bên Ngoài và Cán Cân Ngân Sách Chính Phủ: Nghiên Cứu Tại Các Nước Đông Nam Á

Cán cân ngân sách chính phủ là sự chênh lệch giữa thu và chi của chính phủ. Thu ngân sách chủ yếu đến từ thuế, phí, lệ phí và viện trợ. Chi ngân sách bao gồm chi mua hàng hóa, dịch vụ và chi chuyển nhượng. Tình trạng thâm hụt ngân sách xảy ra khi chi vượt quá thu. Chính phủ sử dụng chính sách tài khóa để tác động đến kinh tế vĩ mô, ổn định tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát và tạo công ăn việc làm. Các công cụ chính sách tài khóa bao gồm thuế, chi tiêu và quản lý nợ công. Theo tài liệu gốc, 'trong các nguồn thu vừa nêu, thì nguồn thu quan trọng, ổn định và lớn nhất của ngân sách chính phủ là nguồn thu từ thuế'.

Tài khoản vãng lai (CA) ghi nhận các giao dịch thu nhập và chi trả quốc tế liên quan đến hàng hóa, dịch vụ, thu nhập đầu tư và chuyển giao. CA bao gồm cán cân thương mại (chênh lệch xuất nhập khẩu), thu nhập yếu tố ròng (NFFI) và chuyển nhượng ròng (NTr). Thâm hụt thương mại xảy ra khi giá trị nhập khẩu lớn hơn xuất khẩu. Các yếu tố ảnh hưởng đến CA bao gồm sản lượng quốc gia (Y) và tỷ giá hối đoái thực (er). Tài liệu gốc nêu rằng, 'Trong tài khoản vãng lai có NX chiếm tỉ trọng lớn, còn chuyển nhượng ròng và thu nhập yếu tố ròng chiếm tỉ trọng nhỏ'.

Lý thuyết thâm hụt kép (Twin Deficit Hypothesis) cho rằng tăng thâm hụt ngân sách sẽ làm tăng lãi suất, thu hút dòng vốn từ nước ngoài, làm đồng tiền nội tệ tăng giá, giảm sức cạnh tranh xuất khẩu và tăng nhập khẩu, dẫn đến thâm hụt tài khoản vãng lai. Mô hình Mundell-Fleming hỗ trợ lý thuyết này. Tuy nhiên, lý thuyết này có những hạn chế vì không xét đến các yếu tố khác như kỳ vọng của người dân và tác động của chính sách tiền tệ.

Lý thuyết cân bằng Ricardo (Ricardian Equivalence) cho rằng người dân sẽ tiết kiệm nhiều hơn khi chính phủ tăng thâm hụt ngân sách, vì họ dự đoán rằng thuế sẽ tăng trong tương lai để trả nợ. Do đó, thâm hụt ngân sách không ảnh hưởng đến tiết kiệm quốc gia và tài khoản vãng lai. Lý thuyết này dựa trên giả định về tính duy lý của người dân và thị trường vốn hoàn hảo, điều không phải lúc nào cũng đúng trong thực tế. Theo tài liệu gốc, 'Lý thuyết hiệu ứng cân bằng của Ricardo trái ngược lại với lý thuyết thâm hụt kép khi lý giải thâm hụt ngân sách và tài khoản vãng lai không có mối liên quan với nhau'.

Kiểm định nhân quả Granger là phương pháp thống kê được sử dụng để xác định xem một chuỗi thời gian có thể dự đoán được chuỗi thời gian khác hay không. Nếu chuỗi A 'Granger cause' chuỗi B, thì những giá trị quá khứ của A sẽ giúp dự đoán giá trị hiện tại của B. Tuy nhiên, kiểm định này không chứng minh quan hệ nhân quả thực sự mà chỉ cho thấy khả năng dự đoán thống kê. Theo tài liệu gốc, kiểm định nhân quả Granger truyền thống cho thấy 'hầu hết các nước không có mối quan hệ giữa cán cân ngân sách và tài khoản vãng lai hay cán cân thương mại'.

Phương pháp Toda-Yamamoto (T-Y) là một cải tiến của kiểm định nhân quả Granger, giúp giải quyết vấn đề khi các biến số không dừng ở mức gốc. T-Y bao gồm việc tăng độ trễ của mô hình lên k+dmax, với dmax là số bậc đồng liên kết. Điều này giúp tối thiểu hóa rủi ro liên quan đến việc nhận diện sai bậc kết hợp của các biến. Nghiên cứu sử dụng T-Y để kiểm tra mối quan hệ nhân quả giữa thâm hụt ngân sách và tài khoản vãng lai cũng như giữa thâm hụt ngân sách và cán cân thương mại.

Phân tích thống kê mô tả cung cấp cái nhìn tổng quan về xu hướng biến động của cán cân ngân sách (GB), tài khoản vãng lai (CA) và cán cân thương mại (TB) của từng quốc gia trong giai đoạn nghiên cứu. Điều này giúp xác định đặc điểm riêng của từng nền kinh tế và so sánh giữa các quốc gia. Theo tài liệu gốc, kết quả kiểm định nhân quả bằng phương pháp Toda – Yamamoto cho thấy có tới 8/9 nước có mối quan hệ nhân quả giữa GB và CA và bằng chứng thực nghiệm cho thấy cả 9 nước có mối quan hệ nhân quả giữa GB và TB.

Kết quả kiểm định nhân quả bằng phương pháp Granger và Toda-Yamamoto cho thấy sự khác biệt. Theo tài liệu gốc, kiểm định nhân quả Granger truyền thống cho thấy 'hầu hết các nước không có mối quan hệ giữa cán cân ngân sách và tài khoản vãng lai hay cán cân thương mại'. Phương pháp Toda-Yamamoto cho thấy nhiều mối quan hệ nhân quả hơn, đặc biệt giữa cán cân ngân sách và cán cân thương mại. Sự khác biệt này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn phương pháp phù hợp và đánh giá kết quả một cách thận trọng. Từ đó, chính phủ có thể đưa ra các quyết định chính sách kinh tế phù hợp nhằm ổn định kinh tế vĩ mô.

Kết quả nghiên cứu cho thấy các quốc gia Đông Nam Á cần có cách tiếp cận linh hoạt và phù hợp với điều kiện kinh tế cụ thể của mình trong việc quản lý cán cân ngân sách và cán cân bên ngoài. Các chính sách tài khóa cần được điều chỉnh để đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Nghiên cứu cung cấp các gợi ý chính sách tương ứng với các kết quả được tìm thấy về mối quan hệ giữa cán cân ngân sách và cân đối bên ngoài (cân đối tài khoản vãng lai hoặc cân đối thương mại).

Nghiên cứu này có một số hạn chế, bao gồm phạm vi thời gian và số lượng quốc gia được nghiên cứu. Hơn nữa, nghiên cứu chưa xét đến tác động của các yếu tố khác như đầu tư nước ngoài (FDI), lạm phát và các yếu tố thể chế. Các nghiên cứu trong tương lai nên mở rộng phạm vi nghiên cứu và xem xét các yếu tố này để có cái nhìn toàn diện hơn về mối quan hệ giữa cán cân bên ngoài và cán cân ngân sách. Nghiên cứu xem xét mối quan hệ giữa cán cân thương mại và cán cân ngân sách để biết được vai trò của yếu tố thu nhập và chuyển giao ròng trong tài khoản vãng lai thông qua việc so sánh kết quả mối quan hệ nhân quả giữa tài khoản vãng lai và cán cân ngân sách chính phủ có khác với mối quan hệ nhân quả giữa cán cân thương mại và cán cân ngân sách chính phủ hay không?