Mô Hình Bệnh Tật Của Bệnh Nhân Điều Trị Nội Trú Tại Bệnh Viện Hữu Nghị Việt Đức Giai Đoạn 2015 - 2017

• Tác giả: Trần Thị Thanh Huyền
• Người hướng dẫn: GS. Phan Văn Tường
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Mô Hình Bệnh Tật và Đáp Ứng Nhân Lực Tại Bệnh Viện Hữu Nghị Việt Đức
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CÁM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Khái niệm mô hình bệnh tật
• 3.2. Phân loại bệnh tật
• 3.2.1. Phân loại bệnh tật theo xu hướng bệnh tật
• 3.2.2. Phân loại bệnh tật theo tỷ lệ mắc và chết cao nhất
• 3.2.3. Phân loại bệnh tật theo chuyên khoa sâu
• 3.2.4. Phân loại quốc tế về bệnh tật và các vấn đề liên quan đến sức khỏe (International Classification of Diseases - ICD)
• 3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng tới cấu trúc mô hình bệnh tật
• 3.4. Một số nghiên cứu về mô hình bệnh tật
• 3.5. Một số chính sách về nhân lực y tế và giường bệnh
• 3.6. Sơ lược về Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức
• 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 4.2. Thiết kế nghiên cứu
• 4.3. Mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 4.4. Phương pháp thu thập số liệu
• 4.5. Các biến số nghiên cứu
• 4.6. Phương pháp phân tích số liệu
• 4.7. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu
• 5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Đặc điểm bệnh nhân điều trị nội trú tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2015 - 2017
• 5.2. Mô hình bệnh tật bệnh nhân điều trị nội trú tại Bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2015 - 2017
• 5.3. Thực trạng đáp ứng với mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2015 - 2017
• 5.4. Thực trạng đáp ứng nhân lực và giường bệnh với mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2015 - 2017
• 5.5. Hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: Các biến số trong nghiên cứu và các khái niệm, thước đo hay tiêu chuẩn đánh giá
• Phụ lục 2: Bộ công cụ thu thập số liệu thứ cấp
• Phụ lục 3: Bộ câu hỏi hướng dẫn phỏng vấn sâu
• Phụ lục 4: Tên 21 chương bệnh theo ICD - 10

I. Tổng Quan Mô Hình Bệnh Tật tại Bệnh Viện Việt Đức 2015 2017

Nghiên cứu mô hình bệnh tật là yếu tố then chốt để xây dựng kế hoạch chăm sóc sức khỏe hiệu quả. Mô hình này phản ánh tình trạng sức khỏe, kinh tế xã hội của cộng đồng. Tình hình bệnh tật luôn biến đổi theo thời gian, theo sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và chính trị. Báo cáo của WHO năm 2016 chỉ ra sự thay đổi về gánh nặng bệnh tật toàn cầu, trong đó bệnh không lây nhiễm và chấn thương ngày càng gia tăng. Tại Việt Nam, gánh nặng bệnh tật cũng có sự chuyển dịch tương tự, với sự gia tăng của bệnh không lây nhiễm và tai nạn thương tích. Điều này đòi hỏi hệ thống y tế phải có những điều chỉnh phù hợp để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng phức tạp của người dân. Nghiên cứu tại Bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2015-2017 sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về mô hình bệnh tật đặc thù của bệnh viện, từ đó giúp bệnh viện lập kế hoạch hoạt động dài hạn hiệu quả hơn.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng của mô hình bệnh tật

Mô hình bệnh tật là tỷ lệ các nhóm bệnh tật của một khu vực địa lý nhất định trong một giai đoạn thời gian cụ thể. Từ mô hình bệnh tật, có thể xác định các bệnh tật phổ biến nhất để định hướng chiến lược y tế và xây dựng kế hoạch phòng chống bệnh tật. Điều này giúp các nhà quản lý y tế đưa ra các quyết định dựa trên bằng chứng, phân bổ nguồn lực hiệu quả và cải thiện chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Việc nghiên cứu mô hình bệnh tật thường xuyên giúp cập nhật thông tin về sự thay đổi của các bệnh lý, từ đó có những điều chỉnh kịp thời trong chính sách và chương trình y tế.

1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến mô hình bệnh tật tại Việt Nam

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mô hình bệnh tật, bao gồm yếu tố kinh tế, xã hội, môi trường, lối sống và tuổi tác. Theo Lê Nam Trà, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là yếu tố chính quyết định cấu trúc mô hình bệnh tật. Sự khác biệt giữa mô hình bệnh tật của các nước phát triển và đang phát triển là minh chứng rõ ràng cho điều này. Ở các nước nghèo, suy dinh dưỡng là vấn đề hàng đầu, trong khi ở các nước giàu, béo phì lại là mối lo ngại lớn. Ngoài ra, các yếu tố như ô nhiễm môi trường, đô thị hóa, thay đổi lối sống (ví dụ, hút thuốc lá, uống rượu bia, ít vận động) cũng góp phần làm thay đổi mô hình bệnh tật.

II. Thách Thức Đáp Ứng Nhân Lực với Mô Hình Bệnh Tật Phức Tạp

Sự thay đổi trong mô hình bệnh tật đặt ra thách thức lớn đối với hệ thống y tế, đặc biệt là trong việc đáp ứng nhân lực. Khi tỷ lệ bệnh không lây nhiễm và tai nạn thương tích gia tăng, cần có đội ngũ y tế được đào tạo chuyên sâu về các lĩnh vực này. Đồng thời, cần phải đảm bảo đủ số lượng nhân viên y tế để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng của người dân. Trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế, việc phân bổ nhân lực một cách hợp lý và hiệu quả là vô cùng quan trọng. Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, với vai trò là một trung tâm ngoại khoa lớn, phải đối mặt với những thách thức đặc thù trong việc đáp ứng nhân lực với mô hình bệnh tật ngày càng phức tạp, đặc biệt là các ca chấn thương do tai nạn giao thông.

2.1. Thực trạng thiếu hụt nhân lực y tế tại Bệnh viện Việt Đức

Nghiên cứu cho thấy Bệnh viện Việt Đức đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực, đặc biệt là bác sĩ và điều dưỡng có chuyên môn sâu về ngoại khoa và hồi sức cấp cứu. Số lượng nhân viên còn thiếu khoảng 35% so với định mức của Thông tư 08. Tình trạng này gây áp lực lớn lên đội ngũ y tế hiện tại, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của người bệnh. Việc thu hút và giữ chân nhân tài là một thách thức lớn, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trên thị trường lao động y tế.

2.2. Phân bố nhân lực chưa hợp lý giữa các khoa phòng

Nghiên cứu cũng chỉ ra sự phân bố nhân lực chưa đồng đều giữa các khoa phòng. Nhân lực y tế chủ yếu tập trung nhiều nhất ở khu vực lâm sàng (75 - 76%). Một số khoa, đặc biệt là các khoa có số lượng bệnh nhân lớn và mức độ phức tạp cao (ví dụ, khoa Chấn thương Chỉnh hình, khoa Phẫu thuật Thần kinh), đang chịu áp lực rất lớn về nhân lực. Cần có sự điều chỉnh trong phân bổ nhân lực để đảm bảo công bằng và hiệu quả, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người bệnh.

2.3. Tác động của thiếu nhân lực đến chất lượng điều trị và chăm sóc

Thiếu hụt nhân lực ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng điều trị và chăm sóc người bệnh. Nhân viên y tế phải làm việc quá sức, dẫn đến mệt mỏi, căng thẳng và có thể gây ra sai sót trong công việc. Thời gian dành cho mỗi bệnh nhân bị hạn chế, ảnh hưởng đến việc thăm khám, chẩn đoán và điều trị. Sự hài lòng của người bệnh cũng giảm sút do phải chờ đợi lâu và không nhận được sự quan tâm đầy đủ.

III. Giải Pháp Cải Thiện Đáp Ứng Nhân Lực tại Bệnh Viện Việt Đức

Để giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực và nâng cao chất lượng dịch vụ, Bệnh viện Việt Đức cần triển khai các giải pháp đồng bộ. Các giải pháp này bao gồm tăng cường tuyển dụng và đào tạo nhân lực, cải thiện điều kiện làm việc và thu nhập cho nhân viên, phân bổ nhân lực hợp lý giữa các khoa phòng, và ứng dụng công nghệ thông tin để giảm tải công việc cho nhân viên y tế. Đồng thời, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh viện, các trường đại học y và các cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo nguồn cung nhân lực y tế ổn định và chất lượng.

3.1. Tăng cường tuyển dụng và đào tạo nhân lực y tế

Bệnh viện cần chủ động tuyển dụng nhân lực y tế, đặc biệt là các bác sĩ và điều dưỡng có chuyên môn sâu về ngoại khoa, hồi sức cấp cứu và các chuyên ngành đang thiếu. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo liên tục cho đội ngũ y tế hiện tại để nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng. Việc cử nhân viên đi học tập, trao đổi kinh nghiệm tại các bệnh viện lớn trong và ngoài nước cũng là một giải pháp hiệu quả.

3.2. Cải thiện điều kiện làm việc và chính sách đãi ngộ nhân lực

Điều kiện làm việc và chính sách đãi ngộ có ảnh hưởng lớn đến khả năng thu hút và giữ chân nhân lực y tế. Bệnh viện cần cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, đảm bảo môi trường làm việc an toàn và thoải mái. Đồng thời, cần có chính sách lương thưởng, phụ cấp hấp dẫn, tạo động lực cho nhân viên làm việc và cống hiến.

3.3. Ứng dụng công nghệ thông tin để giảm tải công việc cho nhân viên

Ứng dụng công nghệ thông tin có thể giúp giảm tải công việc cho nhân viên y tế, tăng hiệu quả và giảm thiểu sai sót. Bệnh viện cần triển khai các hệ thống quản lý bệnh viện (HIS), hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh (PACS), hệ thống thông tin xét nghiệm (LIS) và các ứng dụng hỗ trợ ra quyết định lâm sàng. Điều này giúp giảm thời gian làm thủ tục hành chính, cải thiện quy trình khám chữa bệnh và nâng cao chất lượng dịch vụ.

IV. Phân Tích Mô Hình Bệnh Tật Nội Trú 2015 2017 tại Việt Đức

Nghiên cứu tại Bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2015-2017 cho thấy số bệnh nhân điều trị nội trú tập trung ở nhóm >14 tuổi (91,6%) và chủ yếu là nam giới (67,2%). Mô hình bệnh tật rất đa dạng, với 05 bệnh hay gặp nhất là: thương tổn do chấn thương trong sọ (5,79%), gãy các phần khác của chi (4,41%), thương tổn do chấn thương các nội tạng khác (3,94%), sỏi tiết niệu (3,5%), sỏi mật và viêm túi mật (3,32%). Điều này phản ánh thực tế Bệnh viện Việt Đức là trung tâm ngoại khoa lớn, tiếp nhận nhiều ca chấn thương phức tạp.

4.1. Đặc điểm bệnh nhân điều trị nội trú theo nhóm tuổi và giới tính

Phân tích dữ liệu cho thấy phần lớn bệnh nhân điều trị nội trú tại Bệnh viện Việt Đức là người lớn (>14 tuổi), đặc biệt là nam giới. Điều này có thể liên quan đến đặc thù công việc của nam giới, thường xuyên phải tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây tai nạn thương tích (ví dụ, lao động chân tay, tham gia giao thông). Cần có các chương trình phòng ngừa tai nạn thương tích tập trung vào nhóm đối tượng này.

4.2. Top 5 bệnh phổ biến nhất trong mô hình bệnh tật

Thương tổn do chấn thương, gãy chi, sỏi tiết niệu và sỏi mật là những bệnh phổ biến nhất trong mô hình bệnh tật nội trú tại Bệnh viện Việt Đức. Điều này phản ánh gánh nặng bệnh tật do tai nạn giao thông và các bệnh lý ngoại khoa thường gặp. Cần có sự đầu tư vào các chuyên khoa liên quan để nâng cao năng lực điều trị và chăm sóc.

4.3. Tình trạng vào viện của người bệnh điều trị nội trú

Xu hướng tình trạng vào viện của người bệnh điều trị nội trú cho thấy số lượng bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện tăng đều hàng năm. Năm 2016 là 246.178 bệnh nhân, năm 2017 là 273. Điều này cho thấy nhu cầu khám chữa bệnh tại Bệnh viện Việt Đức ngày càng tăng, đòi hỏi bệnh viện phải có những điều chỉnh để đáp ứng.

V. Thực Trạng Sử Dụng Giường Bệnh và Đề Xuất Giải Pháp

Công suất sử dụng giường bệnh chung của Bệnh viện Việt Đức đạt mức xấp xỉ trên dưới 100%. Tuy nhiên, có sự khác biệt lớn giữa các khoa. Một số khoa có công suất sử dụng giường bệnh cao (ví dụ, khoa Ung bướu, khoa Phẫu thuật Nhi, khoa Phẫu thuật Thần kinh I) trong khi một số khoa khác có công suất sử dụng giường bệnh thấp hơn (ví dụ, khoa Phẫu thuật Nhiễm khuẩn, khoa Thận Lọc máu, khoa Điều trị theo Yêu cầu). Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần phân bố nhân lực và giường bệnh giữa các khoa hợp lý hơn.

5.1. Đánh giá công suất sử dụng giường bệnh của các khoa

Công suất sử dụng giường bệnh là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động của bệnh viện. Phân tích công suất sử dụng giường bệnh của từng khoa giúp xác định những khoa nào đang quá tải và những khoa nào còn dư thừa giường bệnh. Từ đó, có thể đưa ra các quyết định điều chỉnh để tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực.

5.2. Đề xuất điều chỉnh phân bố giường bệnh và nhân lực giữa các khoa

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần tăng tỷ lệ bác sĩ/giường bệnh và tỷ lệ bác sĩ/điều dưỡng tại các khoa có công suất sử dụng giường bệnh cao (ví dụ, khoa Chấn thương Chỉnh hình I, khoa Phẫu thuật Thần kinh I, khoa Ung bướu). Đồng thời, cần bổ sung thêm giường bệnh cho các khoa này từ các khoa có công suất sử dụng giường bệnh thấp.

5.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng giường bệnh

Ngoài việc điều chỉnh phân bố giường bệnh, cần có các giải pháp khác để nâng cao hiệu quả sử dụng giường bệnh, ví dụ như giảm thời gian nằm viện trung bình, cải thiện quy trình ra viện và tái khám, và tăng cường điều trị ngoại trú. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các khoa để đảm bảo người bệnh được chuyển viện kịp thời và đúng chuyên khoa.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tương Lai về Mô Hình Bệnh Tật

Nghiên cứu về mô hình bệnh tật và đáp ứng nhân lực tại Bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2015-2017 cung cấp thông tin quan trọng cho việc lập kế hoạch và quản lý bệnh viện. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự cần thiết phải điều chỉnh phân bố nhân lực và giường bệnh giữa các khoa để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người bệnh. Trong tương lai, cần có các nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến mô hình bệnh tật, cũng như các giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực y tế.

6.1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu chính

Nghiên cứu đã xác định mô hình bệnh tật nội trú tại Bệnh viện Việt Đức, chỉ ra tình trạng thiếu hụt nhân lực và sự phân bố chưa hợp lý giữa các khoa. Kết quả nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp để cải thiện tình hình, bao gồm tăng cường tuyển dụng và đào tạo nhân lực, cải thiện điều kiện làm việc và chính sách đãi ngộ, phân bổ nhân lực hợp lý giữa các khoa phòng, và ứng dụng công nghệ thông tin.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về đáp ứng nhân lực và mô hình bệnh tật

Trong tương lai, cần có các nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến mô hình bệnh tật, ví dụ như yếu tố kinh tế, xã hội, môi trường và lối sống. Đồng thời, cần nghiên cứu về hiệu quả của các giải pháp cải thiện đáp ứng nhân lực và sử dụng nguồn lực y tế. Các nghiên cứu này sẽ giúp bệnh viện và các nhà quản lý y tế đưa ra các quyết định dựa trên bằng chứng, cải thiện chất lượng dịch vụ và chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2015 - 2017, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tiếp nhận và điều trị nội trú cho hơn 233.000 bệnh nhân, với số lượng bệnh nhân tăng trung bình khoảng 10% mỗi năm. Nghiên cứu tập trung phân tích mô hình bệnh tật của bệnh nhân điều trị nội trú tại bệnh viện, đồng thời đánh giá thực trạng đáp ứng về nhân lực và giường bệnh nhằm hỗ trợ lập kế hoạch phát triển dài hạn, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là mô tả mô hình bệnh tật theo phân loại ICD-10 và phân tích sự phù hợp của nguồn lực y tế với nhu cầu điều trị nội trú tại bệnh viện trong giai đoạn này.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hồ sơ bệnh án của bệnh nhân điều trị nội trú tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức từ năm 2015 đến 2017, kết hợp với dữ liệu về nhân lực và giường bệnh của bệnh viện trong cùng thời kỳ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh mô hình bệnh tật tại Việt Nam đang chuyển dịch nhanh chóng, với sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm và chấn thương, đặc biệt là do tai nạn giao thông. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc phân bổ hợp lý nhân lực và giường bệnh, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và chất lượng dịch vụ y tế tại bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Mô hình bệnh tật theo phân loại ICD-10: Sử dụng hệ thống phân loại quốc tế về bệnh tật và các vấn đề sức khỏe liên quan do WHO ban hành, giúp phân loại chi tiết các nhóm bệnh theo 21 chương bệnh, từ đó xác định mô hình bệnh tật tổng thể và xu hướng thay đổi theo thời gian.

• Lý thuyết về nhân lực y tế và quản lý bệnh viện: Áp dụng các quy định và tiêu chuẩn về định mức biên chế, cơ cấu nhân lực và giường bệnh theo Thông tư 08/2007/TTLT-BYT-BNV và các chính sách phát triển nhân lực y tế của Bộ Y tế, nhằm đánh giá sự đáp ứng của nguồn lực y tế với mô hình bệnh tật.

• Khái niệm công suất sử dụng giường bệnh: Được tính bằng tỷ lệ phần trăm số ngày sử dụng giường so với tổng số ngày giường bệnh kế hoạch, phản ánh hiệu quả sử dụng giường bệnh tại các khoa lâm sàng.

Các khái niệm chính bao gồm: mô hình bệnh tật, phân loại bệnh tật theo ICD-10, nhân lực y tế (bác sĩ, điều dưỡng), giường bệnh, công suất sử dụng giường bệnh, và đáp ứng nguồn lực y tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính:

• Nguồn dữ liệu định lượng: Toàn bộ 176.180 hồ sơ bệnh án của bệnh nhân điều trị nội trú tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức trong giai đoạn 2015 - 2017, cùng các báo cáo tổng kết về nhân lực và giường bệnh của bệnh viện.

• Nguồn dữ liệu định tính: Phỏng vấn sâu 7 cán bộ chủ chốt gồm lãnh đạo bệnh viện, trưởng/phó khoa lâm sàng và nhân viên y tế tại các khoa có công suất sử dụng giường bệnh trên 100%.

• Phương pháp chọn mẫu: Toàn bộ hồ sơ bệnh án đáp ứng tiêu chuẩn lựa chọn được sử dụng cho phân tích định lượng; mẫu phỏng vấn định tính được chọn có chủ đích nhằm thu thập ý kiến chuyên sâu.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm Microsoft Excel để tính toán các chỉ số thống kê mô tả như tỷ lệ phần trăm, trung bình, công suất sử dụng giường bệnh, ngày điều trị trung bình. Dữ liệu định tính được xử lý bằng phương pháp tổng hợp chủ đề sau khi gỡ băng ghi âm.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ tháng 02/2018 đến tháng 08/2018.

Nghiên cứu tuân thủ các quy định về đạo đức nghiên cứu y sinh học, bảo mật thông tin cá nhân bệnh nhân và được sự đồng ý của Ban lãnh đạo bệnh viện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm bệnh nhân điều trị nội trú: Trong tổng số bệnh nhân, nhóm tuổi trên 14 chiếm 91,6%, nhóm 2-14 tuổi chiếm 7,6%, và nhóm dưới 1 tuổi chỉ chiếm 0,8%. Tỷ lệ nam giới chiếm 67,2%, gần gấp đôi nữ giới. Số lượng bệnh nhân tăng trung bình khoảng 10% mỗi năm, với năm 2016 là 246.178 bệnh nhân và năm 2017 là 273.000 bệnh nhân.

2. Mô hình bệnh tật theo ICD-10: 5 chương bệnh có tỷ lệ bệnh nhân cao nhất gồm: Chấn thương, ngộ độc và di chứng (26,83%), Bệnh hệ tiết niệu - sinh dục (9,35%), Bệnh hệ tiêu hóa (11,72%), Bệnh hệ cơ, xương khớp và mô liên kết (6,71%), và Khối u (9,43%). Xu hướng tăng dần ở các chương bệnh chấn thương, tiết niệu - sinh dục và cơ xương khớp, trong khi chương Khối u và hệ tiêu hóa có xu hướng giảm nhẹ.

3. 10 bệnh phổ biến nhất: Chiếm 33,32% tổng số bệnh nhân nội trú, trong đó thƣơng tổn do chấn thƣơng trong sọ chiếm 5,79%, gãy các phần khác của chi do lao động và giao thông chiếm 4,41%, thƣơng tổn do chấn thƣơng các nội tạng khác 3,94%, sỏi tiết niệu 3,5%, sỏi mật và viêm túi mật 3,32%.

4. Thực trạng nhân lực và giường bệnh: Bệnh viện thiếu khoảng 35% nhân viên y tế so với định mức của Thông tư 08. Nhân lực y tế chủ yếu tập trung ở khu vực lâm sàng (75-76%). Công suất sử dụng giường bệnh chung đạt gần 100%, trong đó một số khoa như Khoa ung bướu, Khoa phẫu thuật thần kinh I có công suất sử dụng giường bệnh vượt 100%, gây quá tải.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức phản ánh rõ xu hướng chuyển dịch bệnh tật của Việt Nam và thế giới, với sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm và chấn thương, đặc biệt là do tai nạn giao thông. Tỷ lệ bệnh nhân nam cao hơn nữ phù hợp với đặc điểm bệnh lý chấn thương do lao động và giao thông.

Việc thiếu hụt nhân lực khoảng 35% so với định mức và công suất sử dụng giường bệnh gần như tối đa cho thấy áp lực lớn lên nguồn lực y tế, ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc và hiệu quả điều trị. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình trạng này là phổ biến ở các bệnh viện tuyến cuối có khối lượng bệnh nhân lớn và bệnh lý phức tạp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ bệnh nhân theo nhóm tuổi, giới tính, biểu đồ tròn mô tả tỷ lệ các chương bệnh và biểu đồ cột thể hiện công suất sử dụng giường bệnh theo từng khoa, giúp minh họa rõ ràng các phát hiện chính.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường bổ sung nhân lực y tế: Tập trung tuyển dụng và đào tạo thêm bác sĩ và điều dưỡng, đặc biệt tại các khoa có công suất giường bệnh trên 100% như Khoa chấn thương chỉnh hình I, Khoa phẫu thuật thần kinh I, Khoa ung bướu. Mục tiêu nâng tỷ lệ bác sĩ/giường bệnh lên 0,2 và tỷ lệ bác sĩ/điều dưỡng lên 1/2 trong vòng 2 năm tới.

2. Phân bổ lại giường bệnh hợp lý: Bổ sung thêm giường bệnh cho các khoa có công suất sử dụng giường bệnh vượt mức, đồng thời chuyển bớt giường từ các khoa có công suất dưới 100% như Khoa phẫu thuật nhiễm khuẩn, Khoa thận lọc máu sang các khoa quá tải. Thực hiện trong kế hoạch 1 năm.

3. Nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực: Tổ chức đào tạo nâng cao năng lực quản lý và sử dụng nhân lực, giường bệnh cho các khoa lâm sàng, áp dụng công nghệ thông tin để theo dõi và điều phối nguồn lực kịp thời.

4. Phát triển các chương trình phòng ngừa và chăm sóc chuyên sâu: Tập trung phòng ngừa các bệnh chấn thương do tai nạn giao thông và các bệnh phổ biến khác, giảm tải cho bệnh viện, đồng thời nâng cao chất lượng điều trị chuyên sâu tại các khoa trọng điểm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo và quản lý bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch phát triển nhân lực, giường bệnh và tổ chức hoạt động chuyên môn phù hợp với mô hình bệnh tật thực tế.

2. Các nhà hoạch định chính sách y tế: Tham khảo để điều chỉnh chính sách phân bổ nguồn lực y tế, định hướng phát triển bệnh viện tuyến cuối và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

3. Nhà nghiên cứu và học viên ngành quản lý bệnh viện, y tế công cộng: Nghiên cứu mô hình bệnh tật và đáp ứng nguồn lực tại bệnh viện tuyến cuối, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

4. Cán bộ chuyên môn tại các khoa lâm sàng: Hiểu rõ mô hình bệnh tật và nhu cầu nhân lực, giường bệnh tại khoa mình để đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác khám chữa bệnh.

Câu hỏi thường gặp

1. Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức có đặc điểm gì nổi bật?
   Mô hình bệnh tật đa dạng, với tỷ lệ cao nhất là các bệnh chấn thương (26,83%), đặc biệt là thương tổn do chấn thương sọ não và tai nạn giao thông, phản ánh đặc thù bệnh viện tuyến cuối chuyên về ngoại khoa và chấn thương.

2. Tình trạng nhân lực y tế tại bệnh viện hiện nay ra sao?
   Bệnh viện thiếu khoảng 35% nhân lực so với định mức quy định, nhân lực chủ yếu tập trung ở khu vực lâm sàng, gây áp lực lớn trong công tác điều trị và chăm sóc bệnh nhân.

3. Công suất sử dụng giường bệnh có ý nghĩa gì?
   Công suất sử dụng giường bệnh phản ánh mức độ sử dụng hiệu quả giường bệnh; công suất gần hoặc vượt 100% cho thấy bệnh viện đang hoạt động hết công suất hoặc quá tải, cần điều chỉnh phân bổ giường bệnh.

4. Các giải pháp chính để cải thiện tình trạng hiện tại là gì?
   Tăng cường tuyển dụng nhân lực, phân bổ lại giường bệnh hợp lý, nâng cao hiệu quả quản lý nguồn lực và phát triển các chương trình phòng ngừa bệnh tật là các giải pháp trọng tâm.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?
   Mô hình và phương pháp nghiên cứu có thể áp dụng cho các bệnh viện tuyến cuối khác để đánh giá mô hình bệnh tật và đáp ứng nguồn lực, từ đó xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp.

Kết luận

• Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức giai đoạn 2015 - 2017 chủ yếu là các bệnh chấn thương, bệnh hệ tiết niệu - sinh dục, tiêu hóa và cơ xương khớp.
• Bệnh viện đang thiếu khoảng 35% nhân lực y tế so với định mức, với công suất sử dụng giường bệnh gần 100%, một số khoa quá tải.
• 10 bệnh phổ biến nhất chiếm hơn 33% tổng số bệnh nhân nội trú, trong đó thương tổn do chấn thương sọ não và tai nạn giao thông chiếm tỷ lệ cao.
• Cần có các giải pháp tăng cường nhân lực, phân bổ giường bệnh hợp lý và nâng cao hiệu quả quản lý nguồn lực trong vòng 1-2 năm tới.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho việc hoạch định chính sách và phát triển bệnh viện, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo bệnh viện và các cơ quan quản lý y tế cần triển khai ngay các khuyến nghị nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng của người bệnh.