Tổng quan nghiên cứu

Công tác thi đua đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt đối với đội ngũ giáo viên các trường Tiểu học. Trên địa bàn thị trấn Vạn Giã, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa, từ năm học 2014-2015 đến năm học 2018-2019, công tác thi đua đã được triển khai nhưng vẫn còn nhiều hạn chế ảnh hưởng đến hiệu quả chung. Qua khảo sát với 104 đối tượng gồm cán bộ quản lý, thành viên Hội đồng Thi đua - Khen thưởng và giáo viên tại ba trường Tiểu học, nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý công tác thi đua, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung làm rõ vị trí, vai trò của công tác thi đua đối với giáo viên, đánh giá thực trạng quản lý và đề xuất giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng thi đua, góp phần hoàn thành nhiệm vụ giáo dục của các trường Tiểu học trên địa bàn. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các trường Tiểu học tại thị trấn Vạn Giã trong giai đoạn 2014-2019. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cải thiện các chỉ số về nhận thức, tổ chức và kết quả thi đua, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về thi đua và quản lý công tác thi đua trong giáo dục. Thi đua được định nghĩa là hoạt động có tổ chức, tự nguyện nhằm thúc đẩy cá nhân và tập thể đạt thành tích cao hơn trong công việc. Lý thuyết của C.Ăng-ghen và Lênin nhấn mạnh thi đua là hiện tượng xã hội khách quan, thúc đẩy sáng tạo và năng suất lao động. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước được vận dụng làm nền tảng chính trị - tư tưởng, coi thi đua là phương pháp cách mạng, động lực phát triển bền vững.

Khái niệm quản lý công tác thi đua được hiểu là các tác động có định hướng của nhà quản lý nhằm tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá và khen thưởng các hoạt động thi đua, tạo động lực cho giáo viên phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ. Các khái niệm chính bao gồm: thi đua, công tác thi đua, quản lý công tác thi đua, mục tiêu thi đua, nội dung thi đua, phương pháp tổ chức thi đua và các hình thức thi đua.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn. Phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa tài liệu được áp dụng để xây dựng cơ sở lý luận. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi được tiến hành với 104 đối tượng gồm 6 cán bộ quản lý, 36 thành viên Hội đồng Thi đua - Khen thưởng và 62 giáo viên tại ba trường Tiểu học trên địa bàn thị trấn Vạn Giã. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phương pháp thống kê toán học và so sánh để đánh giá thực trạng.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 5 đến tháng 7 năm 2020, tập trung khảo sát thực trạng quản lý công tác thi đua từ năm học 2014-2015 đến 2018-2019. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về công tác thi đua: Khoảng 78% giáo viên và cán bộ quản lý nhận thức đúng về mục đích, vai trò của công tác thi đua trong nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, còn khoảng 22% chưa hiểu rõ hoặc xem thi đua như một hình thức mang tính hình thức, chưa gắn kết với công việc hàng ngày.

  2. Nội dung và phương pháp tổ chức thi đua: 65% các trường đã xây dựng kế hoạch thi đua chi tiết, song chỉ có khoảng 54% giáo viên đánh giá phương pháp tổ chức thi đua phù hợp và tạo được sự hứng thú. Phương pháp tổ chức còn mang tính truyền thống, chưa đổi mới sáng tạo, chưa tận dụng hiệu quả công nghệ thông tin.

  3. Hình thức thi đua và khen thưởng: Hình thức thi đua chủ yếu là thi đua thường xuyên và thi đua theo chuyên đề. Tuy nhiên, mức chi tiền khen thưởng còn hạn chế, chỉ đạt khoảng 60% so với nhu cầu thực tế, ảnh hưởng đến động lực thi đua của giáo viên.

  4. Quản lý công tác thi đua: Việc ban hành văn bản, xây dựng chính sách và tổ chức triển khai thi đua được thực hiện tương đối đầy đủ, nhưng công tác kiểm tra, đánh giá và xử lý khiếu nại còn yếu kém, chỉ đạt khoảng 50% hiệu quả mong muốn. Sự phối hợp giữa các tổ chức trong và ngoài nhà trường trong công tác thi đua còn hạn chế.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc nhận thức chưa đồng đều trong đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý, cũng như sự thiếu đồng bộ trong chính sách và nguồn lực hỗ trợ. So với các nghiên cứu trong ngành giáo dục tại các địa phương khác, kết quả khảo sát tại Vạn Giã cho thấy mức độ tổ chức thi đua và khen thưởng còn thấp hơn khoảng 10-15%. Việc thiếu đổi mới phương pháp tổ chức thi đua và hạn chế về tài chính là những yếu tố chính làm giảm hiệu quả công tác thi đua.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức đúng về thi đua, biểu đồ tròn phân bố mức độ hài lòng về phương pháp tổ chức thi đua, và bảng thống kê mức chi khen thưởng qua các năm học. Những kết quả này nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới quản lý công tác thi đua, tăng cường kiểm tra, đánh giá và nâng cao chính sách khen thưởng để tạo động lực bền vững cho giáo viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Củng cố, kiện toàn Hội đồng Thi đua - Khen thưởng: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, phẩm chất cho các thành viên Hội đồng nhằm đảm bảo công tác tham mưu và tổ chức thi đua hiệu quả. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm học, do Phòng GD&ĐT huyện chủ trì.

  2. Kế hoạch hóa công tác thi đua: Xây dựng kế hoạch thi đua chi tiết, cụ thể, sát với thực tế từng trường, đảm bảo tính khả thi và phù hợp với năng lực giáo viên. Thực hiện hàng năm, do Hiệu trưởng các trường Tiểu học chịu trách nhiệm.

  3. Đổi mới nội dung và phương pháp tổ chức thi đua: Áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và tổ chức thi đua, đa dạng hóa hình thức thi đua để tạo sự hấp dẫn, thu hút giáo viên tham gia tích cực. Thời gian triển khai trong năm học tiếp theo, phối hợp giữa nhà trường và Phòng GD&ĐT.

  4. Tăng cường quản lý kiểm tra, đánh giá và xử lý vi phạm: Thiết lập quy trình kiểm tra, đánh giá minh bạch, công khai, kịp thời giải quyết khiếu nại, đảm bảo công bằng trong thi đua và khen thưởng. Thực hiện liên tục, do Ban Giám hiệu và Hội đồng Thi đua - Khen thưởng nhà trường phối hợp thực hiện.

  5. Phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nhà trường: Tăng cường liên kết với các tổ chức chính trị - xã hội, các cơ quan địa phương để huy động nguồn lực, tổ chức các phong trào thi đua hiệu quả. Thời gian thực hiện theo từng giai đoạn, do Phòng GD&ĐT và các trường phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục: Giúp nâng cao năng lực quản lý công tác thi đua, xây dựng kế hoạch và tổ chức thi đua hiệu quả tại các trường Tiểu học.

  2. Giáo viên các trường Tiểu học: Nắm bắt được vai trò, ý nghĩa của thi đua, từ đó tích cực tham gia và phát huy sáng tạo trong công tác giảng dạy.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý công tác thi đua, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Cơ quan quản lý giáo dục địa phương: Hỗ trợ xây dựng chính sách, quy chế thi đua phù hợp với đặc điểm địa phương, nâng cao hiệu quả công tác thi đua trong ngành giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công tác thi đua có vai trò gì trong giáo dục tiểu học?
    Thi đua tạo động lực thúc đẩy giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy, phát huy sáng tạo và hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý công tác thi đua?
    Bao gồm cơ sở pháp lý, chính sách địa phương, vai trò của Hiệu trưởng, năng lực Hội đồng Thi đua - Khen thưởng và nhận thức của giáo viên.

  3. Làm thế nào để đổi mới phương pháp tổ chức thi đua?
    Áp dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa hình thức thi đua, xây dựng kế hoạch sát thực tế và tạo sự tham gia tích cực của giáo viên.

  4. Tại sao công tác khen thưởng lại quan trọng trong thi đua?
    Khen thưởng kịp thời, chính xác giúp động viên, khích lệ giáo viên, tạo động lực phấn đấu và duy trì phong trào thi đua bền vững.

  5. Làm sao để giải quyết khiếu nại, tố cáo trong công tác thi đua?
    Thiết lập quy trình kiểm tra, đánh giá minh bạch, xử lý kịp thời các khiếu nại, đảm bảo công bằng và giữ vững đoàn kết trong nhà trường.

Kết luận

  • Công tác thi đua đối với giáo viên các trường Tiểu học tại thị trấn Vạn Giã có vai trò quan trọng trong nâng cao chất lượng giáo dục nhưng còn nhiều hạn chế về quản lý và tổ chức.
  • Nhận thức của giáo viên và cán bộ quản lý về thi đua tương đối tốt nhưng chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả phong trào.
  • Phương pháp tổ chức thi đua còn mang tính truyền thống, chưa đổi mới sáng tạo, mức chi khen thưởng chưa đáp ứng nhu cầu thực tế.
  • Cần củng cố Hội đồng Thi đua - Khen thưởng, kế hoạch hóa công tác thi đua, đổi mới nội dung và phương pháp tổ chức, tăng cường kiểm tra, đánh giá và phối hợp các tổ chức liên quan.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các biện pháp đề xuất trong năm học tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để nâng cao hiệu quả công tác thi đua trong ngành giáo dục địa phương.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả công tác thi đua, góp phần xây dựng đội ngũ giáo viên Tiểu học vững mạnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện đại.