Nghiên cứu đặc điểm sinh học cây gù hương Cinnamomum balansae làm cơ sở bảo tồn và phát triển tại huyện Đồng Hỷ

• Tác giả: Ma Văn Hòa
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Thái
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên rừng
• Đề tài: Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học loài cây Gù hương (Cinnamomum balansae H. Lecomte) làm cơ sở bảo tồn và phát triển loài tại huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. Phần 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Đặt vấn đề
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất
• 2. Phần 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cơ sở khoa học của nghiên cứu
• 2.1.1. Về cơ sở sinh học
• 2.1.2. Về cơ sở bảo tồn
• 2.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam
• 2.2.1. Các nghiên cứu trên thế giới
• 2.2.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
• 2.2.2.1. Nghiên cứu sinh thái ở Việt Nam
• 2.2.2.2. Nghiên cứu về cây Gù hương
• 2.2.2.3. Nghiên cứu liên quan về cây Gù hương
• 3. Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Công tác chuẩn bị
• 3.3.2. Phương pháp nghiên cứu chung
• 3.3.3. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
• 3.3.4. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
• 4. Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Tình hình sử dụng và hiểu biết của người dân về cây Gù hương
• 4.2. Đặc điểm phân loại của cây Gù hương
• 4.3. Đặc điểm hình thái của loài cây Gù hương
• 4.4. Cấu trúc tổ thành tầng cây gỗ
• 4.5. Đặc điểm phân bố của loài Gù hương
• 4.6. Đề xuất giải pháp phát triển loài
• 5. Phần 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về cây gù hương Cinnamomum balansae

Cinnamomum balansae, còn được gọi là cây gù hương, là một loài thực vật quý hiếm thuộc họ Long não (Lauraceae). Loài này phân bố chủ yếu ở các khu vực núi đất và núi đá vôi tại Việt Nam, đặc biệt là ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên. Cây gù hương có giá trị kinh tế cao nhờ gỗ chất lượng tốt và khả năng chiết xuất tinh dầu từ lá, vỏ và rễ. Tuy nhiên, do khai thác quá mức và tái sinh tự nhiên kém, loài này đang đối mặt với nguy cơ suy giảm nghiêm trọng. Nghiên cứu này nhằm xác định đặc điểm sinh học của Cinnamomum balansae và đề xuất các giải pháp bảo tồn loài và phát triển cây bền vững.

1.1. Phân bố và môi trường sống

Cinnamomum balansae phân bố chủ yếu ở các khu vực rừng ẩm thường xanh, độ cao từ 100-600 mét. Tại huyện Đồng Hỷ, loài này được tìm thấy trong các trạng thái rừng khác nhau, từ rừng nguyên sinh đến rừng tái sinh. Môi trường sống của cây gù hương thường có độ che phủ cao, với sự hiện diện của các loài cây bụi và thảm tươi phong phú. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, hệ sinh thái nơi loài này phân bố có vai trò quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái.

1.2. Đặc điểm thực vật học

Cinnamomum balansae là cây gỗ lớn, có thể cao từ 20-30 mét, đường kính thân từ 50-90 cm. Lá của loài này có hình bầu dục, dài khoảng 10-15 cm, rộng 4-6 cm. Hoa của cây gù hương thường nở vào tháng 1-5, trong khi quả chín vào tháng 6-9. Đặc điểm thực vật này không chỉ giúp nhận diện loài mà còn là cơ sở để nghiên cứu các phương pháp nhân giống và bảo tồn.

II. Nghiên cứu sinh học và sinh thái học

Nghiên cứu về đặc điểm sinh học và sinh thái học của Cinnamomum balansae là cơ sở quan trọng để hiểu rõ hơn về loài này. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cây gù hương có khả năng thích nghi cao với điều kiện môi trường khác nhau, từ rừng nguyên sinh đến rừng tái sinh. Tuy nhiên, sự suy giảm diện tích rừng và khai thác quá mức đã làm giảm đáng kể số lượng cá thể của loài này. Nghiên cứu cũng tập trung vào việc phân tích hệ sinh thái nơi loài này phân bố, nhằm đề xuất các giải pháp bảo tồn hiệu quả.

2.1. Cấu trúc tổ thành tầng cây gỗ

Nghiên cứu về cấu trúc tổ thành tầng cây gỗ cho thấy, Cinnamomum balansae thường xuất hiện trong các quần xã thực vật đa dạng, với sự hiện diện của nhiều loài cây gỗ khác. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của loài này trong việc duy trì đa dạng sinh học và cân bằng hệ sinh thái. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, cây gù hương thường phân bố ở những khu vực có độ tàn che cao, điều kiện ánh sáng vừa phải.

2.2. Đặc điểm tái sinh

Cinnamomum balansae có khả năng tái sinh tự nhiên kém, với số lượng cây tái sinh ít và phân bố không đồng đều. Nghiên cứu về đặc điểm tái sinh của loài này cho thấy, việc nhân giống nhân tạo là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của loài. Các phương pháp nhân giống như giâm hom đã được áp dụng thành công, với tỷ lệ sống cao và khả năng phát triển tốt trong điều kiện môi trường được kiểm soát.

III. Bảo tồn và phát triển loài

Việc bảo tồn loài Cinnamomum balansae là cần thiết để ngăn chặn sự suy giảm số lượng cá thể và duy trì đa dạng sinh học. Các nghiên cứu đã đề xuất nhiều giải pháp bảo tồn, từ việc thiết lập các khu bảo tồn đến việc nhân giống nhân tạo và phát triển các mô hình trồng rừng bền vững. Phát triển cây gù hương không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường và duy trì cân bằng sinh thái.

3.1. Giải pháp bảo tồn

Các giải pháp bảo tồn loài Cinnamomum balansae bao gồm việc thiết lập các khu bảo tồn, hạn chế khai thác quá mức và tăng cường công tác quản lý rừng. Nghiên cứu cũng đề xuất việc nhân giống nhân tạo để tăng số lượng cá thể của loài này. Các phương pháp nhân giống như giâm hom đã được áp dụng thành công, với tỷ lệ sống cao và khả năng phát triển tốt trong điều kiện môi trường được kiểm soát.

3.2. Phát triển bền vững

Phát triển cây gù hương bền vững là một trong những mục tiêu quan trọng của nghiên cứu này. Các mô hình trồng rừng kết hợp với bảo tồn đã được đề xuất, nhằm đảm bảo sự phát triển lâu dài của loài này. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của Cinnamomum balansae và vai trò của loài này trong việc duy trì đa dạng sinh học.