I. Khái niệm và nguyên tắc tương trợ tư pháp dân sự trong bối cảnh hội nhập
Luận văn thạc sĩ luật học này tập trung vào vấn đề tương trợ tư pháp (TTTP) trong lĩnh vực dân sự giữa Việt Nam và nước ngoài trong điều kiện hội nhập quốc tế. Tác giả Nguyễn Cẩm Tú đã chỉ ra sự cấp thiết của đề tài nghiên cứu xuất phát từ nhu cầu tất yếu của tiến trình hội nhập. Hoạt động TTTP ngày càng gia tăng, thể hiện qua số lượng hồ sơ ủy thác tư pháp tăng mạnh từ 2000 hồ sơ năm 2008 lên đến 4000 hồ sơ giai đoạn 2015-2019. Luận văn đặt ra mục tiêu phân tích thực trạng pháp luật và thực tiễn TTTP dân sự, đánh giá thuận lợi và khó khăn, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này.
Tác giả đã nêu ra các khái niệm cơ bản về TTTP dân sự, phạm vi, nguyên tắc và vai trò của nó. Đặc biệt nhấn mạnh vai trò của TTTP trong việc đảm bảo quyền lợi của các đương sự trong các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài, góp phần thúc đẩy hợp tác tư pháp quốc tế và nâng cao uy tín của hệ thống tư pháp Việt Nam. Luận văn cũng đã phân tích cơ sở pháp lý của TTTP, bao gồm pháp luật trong nước và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Việc này đặt nền móng vững chắc cho việc phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp trong các chương tiếp theo.
II. Thực trạng pháp luật và thực tiễn TTTP dân sự tại Việt Nam
Chương này đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn TTTP dân sự tại Việt Nam. Tác giả đã phân tích các quy định về TTTP dân sự trong Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Luật TTTP 2007 và các Hiệp định TTTP mà Việt Nam đã ký kết. Luận văn chỉ ra những điểm mạnh của hệ thống pháp luật hiện hành, đồng thời nêu lên một số hạn chế, bất cập. Ví dụ, Luật TTTP 2007 điều chỉnh cả 4 lĩnh vực (dân sự, hình sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù) dẫn đến việc không điều chỉnh được những đặc thù riêng của từng lĩnh vực.
Về thực tiễn, luận văn cho thấy số lượng yêu cầu TTTP ngày càng tăng, tính chất ngày càng đa dạng và phức tạp. Việt Nam đã chủ động tham gia nhiều Công ước đa phương quan trọng, như Công ước La Hay 1965 về tống đạt và Công ước La Hay 1970 về thu thập chứng cứ. Tuy nhiên, việc thực thi vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do sự chưa đồng bộ của pháp luật, năng lực thực thi còn hạn chế và sự phối hợp giữa các cơ quan chưa hiệu quả. Tác giả cũng đề cập đến việc Luật TTTP 2007 chưa bao gồm TTTP trong lĩnh vực hành chính, trong khi thực tế đã xuất hiện các vụ án hành chính có yếu tố nước ngoài.
III. Thuận lợi khó khăn và phương hướng nâng cao hiệu quả TTTP dân sự
Chương này phân tích những thuận lợi và khó khăn trong việc thực hiện TTTP dân sự trong bối cảnh hội nhập. Về thuận lợi, Việt Nam được hưởng lợi từ sự phát triển của quan hệ quốc tế, sự hợp tác ngày càng tăng giữa các quốc gia trong lĩnh vực tư pháp. Việc tham gia các điều ước quốc tế về TTTP cũng tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho hoạt động này. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc như: sự khác biệt về hệ thống pháp luật, ngôn ngữ, thủ tục giữa các quốc gia; năng lực của cán bộ thực thi còn hạn chế; kinh phí cho hoạt động TTTP chưa đáp ứng; sự phối hợp giữa các cơ quan chưa thực sự hiệu quả.
Tác giả đã phân tích sâu vào nguyên nhân của những khó khăn này và đề xuất một số phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động TTTP dân sự. Cụ thể, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường năng lực thực thi, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động TTTP và tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
IV. Đánh giá và kết luận
Luận văn đã tổng hợp, đánh giá những kết quả nghiên cứu và đưa ra kết luận. Công trình có giá trị khoa học và thực tiễn cao khi phân tích một cách toàn diện, có hệ thống về TTTP dân sự. Việc chỉ ra những bất cập, hạn chế của pháp luật và thực tiễn TTTP dân sự là cơ sở quan trọng để đề xuất các giải pháp, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả hoạt động TTTP, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Luận văn cũng đóng góp vào việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của TTTP dân sự, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức trong các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài. Những đề xuất của luận văn mang tính khả thi, có thể áp dụng trong thực tiễn để nâng cao hiệu quả hoạt động TTTP dân sự tại Việt Nam.
