I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Luận Văn Thạc Sĩ Luật Học với chủ đề Khởi Kiện Vụ Án Kinh Doanh Thương Mại & Thực Tiễn Tại Tòa Án được thực hiện bởi Đỗ Đức Anh dưới sự hướng dẫn của PGS. TS Bùi Thị Huyền tại Trường Đại học Luật Hà Nội. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích các quy định pháp luật hiện hành về khởi kiện vụ án kinh doanh thương mại (KDTM) và thực tiễn áp dụng tại Tòa án nhân dân. Với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam, số lượng doanh nghiệp và tranh chấp KDTM ngày càng tăng, đòi hỏi sự hoàn thiện các quy định pháp luật để đảm bảo hiệu quả giải quyết tranh chấp.
1.1. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu chính của luận văn là nghiên cứu các quy định pháp luật hiện hành về khởi kiện vụ án KDTM, phân tích thực tiễn áp dụng tại Tòa án nhân dân, và đề xuất các giải pháp hoàn thiện. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: làm rõ các vấn đề lý luận về khởi kiện, đánh giá thực trạng pháp luật, và đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các quy định pháp luật về khởi kiện vụ án KDTM và thực tiễn áp dụng tại Tòa án nhân dân. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS) năm 2015, so sánh với BLTTDS năm 2011 và thực tiễn áp dụng tại một số Tòa án nhân dân.
II. Khái niệm và đặc điểm của khởi kiện vụ án KDTM
Khởi kiện vụ án KDTM là quá trình cá nhân, pháp nhân nộp đơn yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp phát sinh từ hoạt động kinh doanh, thương mại nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Khái niệm này được phân biệt với khởi kiện vụ án dân sự thông qua các yếu tố đặc thù của hoạt động kinh doanh, thương mại.
2.1. Chủ thể khởi kiện vụ án KDTM
Chủ thể khởi kiện bao gồm các doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh, hộ gia đình sản xuất nông nghiệp, và các cá nhân hoạt động thương mại độc lập. Các chủ thể này tham gia vào hoạt động kinh doanh, thương mại và phát sinh tranh chấp trong quá trình hoạt động.
2.2. Đối tượng khởi kiện vụ án KDTM
Đối tượng khởi kiện là các tranh chấp phát sinh từ hoạt động kinh doanh, thương mại, bao gồm tranh chấp về hợp đồng thương mại, quyền sở hữu trí tuệ, và chuyển giao công nghệ. Các tranh chấp này phải thỏa mãn các điều kiện như phát sinh từ hoạt động kinh doanh, giữa các chủ thể có đăng ký kinh doanh, và vì mục đích lợi nhuận.
III. Thực tiễn áp dụng pháp luật và kiến nghị
Thực tiễn áp dụng các quy định về khởi kiện vụ án KDTM tại Tòa án nhân dân cho thấy nhiều hạn chế, bao gồm việc nộp đơn không đúng thẩm quyền, Tòa án thụ lý sai thẩm quyền, và tỷ lệ bản án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan. Luận văn đề xuất các kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp.
3.1. Hạn chế trong thực tiễn áp dụng
Các hạn chế chính bao gồm việc nguyên đơn nộp đơn khởi kiện không đúng thẩm quyền, Tòa án thụ lý sai thẩm quyền, và việc trả lại đơn khởi kiện không đúng quy định. Những hạn chế này dẫn đến sự chậm trễ và thiếu hiệu quả trong việc giải quyết tranh chấp.
3.2. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Luận văn đề xuất các giải pháp như hoàn thiện quy định về thẩm quyền của Tòa án, tăng cường đào tạo cho cán bộ Tòa án, và nâng cao nhận thức của các chủ thể về quyền khởi kiện. Những kiến nghị này nhằm khắc phục các hạn chế và đảm bảo hiệu quả giải quyết tranh chấp KDTM.
