Luận văn thạc sĩ: Bảo đảm quyền được bảo hiểm xã hội của người lao động ở Việt Nam hiện nay

Luận văn thạc sĩ luật học này tập trung vào việc đảm bảo quyền được bảo hiểm xã hội (BHXH) của người lao động ở Việt Nam hiện nay. Phần đầu tiên đặt nền móng bằng cách làm rõ các khái niệm then chốt. An sinh xã hội (ASXH) được định nghĩa là hệ thống các chính sách và chương trình nhằm đảm bảo phúc lợi cho người dân, bao gồm cả BHXH. BHXH được hiểu là một trụ cột của ASXH, giúp bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, tuổi già. Luận văn nhấn mạnh quyền được BHXH là một quyền cơ bản của công dân, được Hiến pháp năm 2013 ghi nhận. Điều này thể hiện bản chất nhà nước của dân, do dân, vì dân và là cơ sở để nhà nước xây dựng hệ thống BHXH, đảm bảo thu nhập tối thiểu và quyền được chăm sóc sức khỏe cho người dân. Việc tham chiếu đến Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa năm 1966 cũng khẳng định tính hợp pháp và quốc tế của quyền này. Tác giả cũng phân tích các khái niệm về ASXH và BHXH theo quy định của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Luật BHXH Việt Nam, làm rõ sự tương đồng và khác biệt trong cách tiếp cận. Tóm lại, phần này cung cấp khung lý luận cơ bản về BHXH và quyền được BHXH, làm tiền đề cho việc phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp trong các phần tiếp theo.

Luận văn phân tích thực trạng bảo đảm quyền được BHXH ở Việt Nam, dựa trên số liệu thống kê về số người tham gia BHXH, số người hưởng các chế độ BHXH, cũng như những vướng mắc, hạn chế đang tồn tại. Mặc dù đã có những kết quả đáng kể trong việc mở rộng diện bao phủ BHXH, số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn thấp. Luận văn chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, bao gồm nhận thức hạn chế của người dân về BHXH tự nguyện, thủ tục tham gia còn phức tạp, và lợi ích chưa đủ hấp dẫn. Bên cạnh đó, tình trạng trốn đóng, nợ đóng BHXH của một số doanh nghiệp cũng gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động. Luận văn cũng phân tích những bất cập trong việc thực hiện các chế độ BHXH, chẳng hạn như mức hưởng chế độ ốm đau, thai sản, và lương hưu còn thấp so với mức sống tối thiểu. Việc phân tích thực trạng này giúp làm rõ những khó khăn, thách thức trong việc bảo đảm quyền được BHXH cho người lao động, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp.

Dựa trên phân tích thực trạng, luận văn đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm bảo đảm quyền được BHXH của người lao động ở Việt Nam. Về phương hướng, luận văn đề xuất cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH, đơn giản hóa thủ tục tham gia, tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp về BHXH. Về giải pháp cụ thể, luận văn đề xuất xem xét sửa đổi Luật BHXH, đặc biệt là các quy định liên quan đến chế độ ốm đau, thai sản, tử tuất, và BHXH tự nguyện. Luận văn cũng đề xuất xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, liên kết giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội với tầng bảo hiểm xã hội cơ bản. Ngoài ra, cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, phát triển thị trường lao động, nhằm duy trì việc làm và tăng cường khả năng đóng BHXH cho người lao động. Cuối cùng, luận văn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường sự liên kết, hỗ trợ giữa các chính sách ASXH, để đảm bảo quyền được ASXH một cách toàn diện cho người dân.

Luận văn thạc sĩ này có giá trị khoa học và thực tiễn cao. Về mặt khoa học, luận văn đã hệ thống hóa các khái niệm, cơ sở lý luận về BHXH và quyền được BHXH, phân tích sâu sắc thực trạng và đề xuất các giải pháp khả thi. Về mặt thực tiễn, luận văn cung cấp những kiến thức hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý, và người lao động trong việc hiểu rõ hơn về BHXH và quyền lợi của mình. Các đề xuất của luận văn, nếu được áp dụng, sẽ góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH, nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách BHXH, và đảm bảo tốt hơn quyền được BHXH cho người lao động. Luận văn cũng góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của BHXH trong việc đảm bảo an sinh xã hội và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, luận văn cũng có một số hạn chế nhất định, chẳng hạn như chưa phân tích kỹ lưỡng tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội đến việc thực hiện chính sách BHXH, hoặc chưa đề cập đến các mô hình BHXH ở các nước khác để tham khảo kinh nghiệm. Mặc dù vậy, luận văn vẫn là một tài liệu tham khảo hữu ích cho các nghiên cứu tiếp theo về BHXH ở Việt Nam.