I. Khái niệm và đặc trưng của hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài
Luận văn tập trung vào việc làm rõ khái niệm và đặc trưng của hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài. Văn bản chỉ ra rằng đây là một dạng cụ thể của hợp đồng mua bán tài sản với sự khác biệt nằm ở yếu tố "nước ngoài". Việc xác định yếu tố này rất quan trọng và phụ thuộc vào hệ thống pháp luật của từng quốc gia. Luận văn phân tích sự khác biệt giữa thuật ngữ "quốc tế" và "yếu tố nước ngoài" trong pháp luật Việt Nam hiện hành, đồng thời so sánh với quy định của các nước khác. Luật Thương mại năm 2005 liệt kê các hoạt động được coi là mua bán hàng hóa quốc tế, bao gồm xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập và chuyển khẩu. Mỗi hoạt động này được định nghĩa cụ thể, ví dụ như "Xuất khẩu hàng hoá được quy định là việc hàng hoá được đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc đưa vào khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định của pháp luật". Tuy nhiên, luận văn cũng chỉ ra sự thiếu rõ ràng trong việc định nghĩa "hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế" trong Luật Thương mại và Bộ luật Dân sự, gây khó khăn trong việc áp dụng thực tiễn. Đặc trưng của loại hợp đồng này chính là sự tham gia của các chủ thể từ các quốc gia khác nhau, dẫn đến sự phức tạp trong việc lựa chọn luật áp dụng và giải quyết tranh chấp.
II. Lý luận về pháp luật điều chỉnh hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài
Chương này đi sâu vào phân tích các vấn đề lý luận then chốt liên quan đến pháp luật điều chỉnh hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài. Luận văn tập trung vào các nguyên tắc ký kết và thực hiện hợp đồng, nguồn luật điều chỉnh (bao gồm luật quốc gia, điều ước quốc tế, tập quán thương mại quốc tế), hiệu lực của hợp đồng và cách xử lý hợp đồng vô hiệu. Một điểm quan trọng được nhấn mạnh là việc lựa chọn luật áp dụng. Luận văn phân tích nguyên tắc tự do lựa chọn luật áp dụng của các bên, đồng thời đề cập đến các quy định của pháp luật Việt Nam về vấn đề này. Ví dụ, nếu các bên không lựa chọn luật áp dụng, thì sẽ áp dụng luật của nước mà bên có nghĩa vụ đặc trưng của hợp đồng có trụ sở. Ngoài ra, luận văn cũng đề cập đến vai trò của Công ước Viên năm 1980 (CISG) trong việc điều chỉnh hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế. Luận văn phân tích những ưu điểm và hạn chế của CISG, cũng như thực tiễn áp dụng CISG tại Việt Nam. Việc phân tích này giúp làm rõ khung pháp lý điều chỉnh hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài, từ đó hỗ trợ các bên tham gia giao dịch hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình.
III. Thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam
Luận văn đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam về hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài, bao gồm các quy định về chủ thể, hình thức, nội dung hợp đồng, quyền và nghĩa vụ của các bên, chuyển giao quyền sở hữu và rủi ro, cũng như giải quyết tranh chấp. Tác giả chỉ ra những bất cập và hạn chế trong các quy định hiện hành. Ví dụ, việc thiếu quy định cụ thể về hợp đồng điện tử trong mua bán hàng hóa quốc tế gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ. Luận văn cũng phân tích thực tiễn áp dụng pháp luật, nêu lên những khó khăn và vướng mắc mà các doanh nghiệp gặp phải. "Những bất cập, hạn chế khi áp dụng quy định về hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài trong thực tiễn" được phân tích cụ thể, làm rõ khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành. Từ đó, luận văn đề xuất những sửa đổi, bổ sung cần thiết để hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn kinh tế quốc tế.
IV. Phương hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật
Dựa trên những phân tích về lý luận và thực trạng, luận văn đề xuất các phương hướng và giải pháp cụ thể để hoàn thiện pháp luật về hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam. Một số kiến nghị quan trọng bao gồm: bổ sung, sửa đổi khái niệm về mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài; bổ sung quy định về giao kết hợp đồng bằng hình thức điện tử; bổ sung quy định cụ thể về nghĩa vụ chuyển giao quyền sở hữu, thời điểm chuyển giao quyền sở hữu và rủi ro hàng hóa; bổ sung quy định về chế tài trong trường hợp vi phạm hợp đồng; và hướng dẫn áp dụng Công ước Viên năm 1980. Luận văn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cập nhật pháp luật cho phù hợp với xu hướng phát triển của thương mại quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0. "Bổ sung hướng dẫn về áp dụng Công ước Viên năm 1980 về giải quyết, xét xử tranh chấp Hợp đồng mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam" là một kiến nghị quan trọng giúp nâng cao hiệu quả áp dụng công ước này trong thực tiễn Việt Nam. Những giải pháp được đề xuất nhằm tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi, minh bạch và hiệu quả cho hoạt động mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài, góp phần thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
