I. Sự hình thành và phát triển của luật biển quốc tế
Luật biển quốc tế đã trải qua một quá trình phát triển lâu dài, từ học thuyết tự do trên biển thế kỷ 17 đến Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982. Ban đầu, luật biển chỉ giới hạn ở vùng biển hẹp ven bờ, phần còn lại được coi là tự do cho tất cả. Tuy nhiên, vào giữa thế kỷ 20, các quốc gia bắt đầu mở rộng yêu sách đối với tài nguyên ngoài khơi do lo ngại về cạn kiệt nguồn cá và ô nhiễm. Năm 1945, Tổng thống Mỹ Truman tuyên bố mở rộng quyền tài phán đối với tài nguyên trên thềm lục địa, tạo tiền đề cho các quốc gia khác làm theo. Hội nghị Luật Biển năm 1958 đánh dấu bước tiến trong việc pháp điển hóa luật biển, nhưng vẫn còn hạn chế. Mãi đến năm 1982, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển mới ra đời, được coi là "Hiến pháp về biển và đại dương", quy định toàn diện quyền và nghĩa vụ của các quốc gia trong việc sử dụng biển.
II. Các vùng biển theo Công ước Luật Biển năm 1982
Công ước Luật Biển năm 1982 đã thiết lập một khuôn khổ pháp lý toàn diện về các vùng biển, bao gồm các vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia (nội thủy, lãnh hải) và các vùng biển quốc gia có quyền chủ quyền và quyền tài phán (vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa). Mỗi vùng biển đều có chế độ pháp lý riêng, quy định quyền và nghĩa vụ của quốc gia ven biển và các quốc gia khác. Việc xác định rõ ràng các vùng biển này là rất quan trọng để tránh tranh chấp và đảm bảo việc sử dụng biển một cách hòa bình và bền vững.
III. Thực thi Công ước Luật Biển ở Việt Nam
Việt Nam là một trong những quốc gia phê chuẩn Công ước Luật Biển năm 1982 và đã nỗ lực thực thi Công ước thông qua việc ban hành Luật Biển Việt Nam năm 2012. Luật này quy định về các vùng biển của Việt Nam, chế độ pháp lý của từng vùng biển, và các biện pháp bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trên biển. Tuy nhiên, việc thực thi Công ước vẫn còn một số khó khăn, ví dụ như việc phân định ranh giới biển với các nước láng giềng còn tồn tại tranh chấp. Việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật và tăng cường năng lực thực thi là cần thiết để đảm bảo lợi ích của Việt Nam trên biển.
IV. Đánh giá và đề xuất
Luận văn đã phân tích, đánh giá các quy định của Công ước Luật Biển năm 1982 và pháp luật Việt Nam về cách xác định và chế độ pháp lý các vùng biển. Từ đó, luận văn đưa ra một số đề xuất nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý của Việt Nam, bao gồm: (1) Tiếp tục hoàn thiện Luật Biển Việt Nam cho phù hợp với các diễn biến mới của luật biển quốc tế; (2) Tăng cường hợp tác quốc tế trong việc quản lý và bảo vệ biển; (3) Nâng cao năng lực thực thi pháp luật trên biển. Những đề xuất này có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và các lợi ích của Việt Nam trên biển, đồng thời góp phần vào việc duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác trong khu vực.
