Luận án tiến sĩ về kỹ thuật nhân giống từ phôi và biện pháp tăng tỷ lệ sáp trên dừa sáp Cocos

• Tác giả: Võ Minh Hải
• Người hướng dẫn: Nguyễn Bảo Toàn
• Trường học: Đại học Cần Thơ
• Chuyên ngành: Khoa học Cây trồng
• Đề tài: Cải thiện kỹ thuật nhân giống từ phôi và biện pháp nâng cao tỷ lệ sáp trên dừa sáp (Cocos nucifera var. sap) ở tỉnh Trà Vinh
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Cần Thơ

• CẢM TẠ
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của luận án
• 1.2. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.3. Kết quả mong đợi
• 1.4. Nội dung nghiên cứu
• 1.4.1. Nội dung 1: Cải thiện kỹ thuật nhân giống dừa sáp từ phôi
• 1.4.2. Nội dung 2: Xác định các biện pháp để nâng cao tỷ lệ sáp trên dừa sáp ở tỉnh Trà Vinh
• 1.4.3. Nộng dung 3: Hiệu quả kinh tế và đánh giá tỷ lệ trái sáp/buồng (quày) các yếu tố tác ảnh hưởng tỷ lệ sáp ở tỉnh Trà Vinh
• 1.5. Phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
• 1.7. Những đóng góp mới của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Tổng quan địa bàn nghiên cứu
• 2.1.1. Vị trí địa lý
• 2.1.2. Tài nguyên thiên nhiên
• 2.2. Tổng quan về dừa sáp
• 2.2.1. Khái niệm dừa sáp
• 2.2.2. Nguồn gốc tại Trà Vinh
• 2.2.3. Đặc điểm sinh học của dừa sáp
• 2.2.4. Tổng quan về kỹ thuật nuôi cấy mô thực vật
• 2.2.5. Vai trò của chất điều hoà sinh trong nuôi cấy in-vitro
• 2.3. Nhân giống dừa sáp bằng phương pháp truyền thống và kỹ thuật nhân giống bằng phương pháp In-vitro trên thế giới và Việt Nam
• 2.3.1. Nhân giống bằng phương pháp truyền thống
• 2.3.2. Nhân giống bằng phương pháp in-vitro
• 2.4. Hiện trạng sản xuất và kỹ thuật nâng cao tỷ lệ trái sáp trên dừa sáp
• 2.4.1. Hiện trạng sản xuất
• 2.4.2. Tổng quan về kỹ thuật cải thiện tỷ lệ trái dừa sáp hiện nay trên thế giới và Việt Nam
• 2.5. Hiệu quả kinh tế và đánh giá hiện trạng các yếu tố tác ảnh hưởng tỷ lệ trái sáp trong sản xuất dừa sáp ở tỉnh Trà Vinh
• 2.5.1. Giá trị dinh dưỡng của dừa sáp
• 2.5.2. Giá trị thương phẩm
• 2.5.3. Tình hình trồng dừa sáp trên thế giới và Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG TIỆN VÀ PHƯƠNG PHÁP
• 3.1. Nội dung 1: Cải thiện kỹ thuật nhân giống dừa sáp từ phôi
• 3.1.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 3.1.2. Phương tiện
• 3.1.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Nội dung 2: Nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật để nâng cao tỷ lệ trái sáp trên dừa sáp cấy phôi ở tỉnh Trà Vinh
• 3.2.1. Ảnh hưởng của acid Boric lên sự nảy mầm của hạt phấn và khả năng đậu trái dừa sáp cấy phôi tại tỉnh Trà Vinh
• 3.2.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của phân bón lên tăng trưởng, năng suất và chất lượng dừa sáp cấy phôi
• 3.2.3. Hiệu quả kinh tế và điều tra hiện trạng các yếu tố ảnh hưởng tỷ lệ sáp trên dừa sáp ở tỉnh Trà Vinh
• 3.2.3.1. Thời gian và địa điểm
• 3.2.3.2. Phương tiện
• 3.2.3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Cải thiện kỹ thuật nhân giống dừa sáp từ phôi
• 4.1.1. Giai đoạn nảy mầm
• 4.1.2. Giai đoạn tạo rễ
• 4.1.3. Giai đoạn cây con ngoài vườn ươm
• 4.1.4. Quy trình nhân giống phôi dừa sáp
• 4.2. Xác định các biện pháp để nâng cao tỷ lệ trái sáp trên dừa sáp cấy phôi ở tỉnh Trà Vinh
• 4.2.1. Ảnh hưởng của nồng độ acid Boric lên tốc độ nảy mầm của hạt phấn dừa sáp cấy phôi
• 4.2.2. Không trùm kín phát hoa mới nở: ảnh hưởng của nồng độ và thời điểm phun acid boric lên sự đậu trái dừa sáp
• 4.2.3. Trùm kín phát hoa mới nở: ảnh hưởng của nồng độ và thời điểm phun acid boric lên sự đậu trái dừa sáp
• 4.2.4. Ảnh hưởng của phân bón đến sinh trưởng, năng suất dừa sáp và tỷ lệ trái sáp
• 4.3. Hiệu quả kinh tế và các yếu tố tác ảnh hưởng tỷ lệ sáp trên dừa sáp ở tỉnh Trà Vinh
• 4.3.1. Hiệu quả kinh tế mô hình dừa sáp thường và dừa sáp cấy phôi
• 4.3.2. Chi phí và cơ cấu chi phí cơ bản của dừa sáp thường và dừa sáp cấy phôi
• 4.3.3. Phân tích hiệu quả kinh tế mô hình dừa sáp thường và dừa sáp cấy phôi
• 4.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ trái sáp và chất lượng cơm dừa sáp của dừa sáp thường và dừa sáp cấy phôi
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Kỹ thuật nhân giống từ phôi

Luận án tập trung vào kỹ thuật nhân giống từ phôi dừa để nâng cao tỷ lệ thành công trong sản xuất dừa sáp Cocos. Phương pháp nuôi cấy phôi được xem là tối ưu, giúp tăng tỷ lệ trái sáp từ 80-100%. Tuy nhiên, tỷ lệ thành công hiện tại chỉ đạt 45-50%, và thời gian nhân giống kéo dài hơn 24 tháng. Nghiên cứu đã cải tiến quy trình bằng cách sử dụng kỹ thuật cắt màng bao phôi, nuôi phôi trong điều kiện tối, và bổ sung chất điều hòa sinh trưởng NAA. Những cải tiến này giúp rút ngắn thời gian sản xuất cây giống xuống còn dưới 14 tháng và nâng tỷ lệ thành công lên hơn 55%.

1.1. Cải tiến kỹ thuật nuôi cấy phôi

Nghiên cứu đã xác định các biện pháp cải tiến như cắt màng bao phôi để phôi phát triển nhanh và đồng đều. Nuôi phôi trong điều kiện tối giúp tiết kiệm năng lượng và tăng hiệu quả phát triển. Bổ sung môi trường Y3 cải tiến và chất điều hòa sinh trưởng NAA với liều lượng 3 mg/L cũng được áp dụng để tối ưu hóa quá trình nảy mầm và tạo rễ.

1.2. Tối ưu hóa quy trình nhân giống

Quy trình nhân giống được tối ưu bằng cách sử dụng chai lớn chứa 250 ml môi trường nuôi cấy thay vì ống nghiệm 20 ml. Điều này giúp rút ngắn thời gian tạo rễ và tăng hiệu quả sản xuất. Giai đoạn thích nghi, cây dừa sáp được duy trì ở độ ẩm 90-95% và sử dụng giá thể phân bò: mụn dừa tỷ lệ 2:1 để tăng tỷ lệ sống.

II. Nâng cao tỷ lệ sáp trên dừa sáp

Nghiên cứu tập trung vào các biện pháp nâng cao tỷ lệ sáp trên dừa sáp Cocos thông qua kỹ thuật canh tác và sử dụng acid Boric. Các thí nghiệm được thực hiện để đánh giá ảnh hưởng của acid Boric lên sự nảy mầm của hạt phấn và khả năng đậu trái. Kết quả cho thấy, việc phun acid Boric kết hợp với bao phát hoa chưa mang lại hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên, các yếu tố như mùa nắng, trồng chuyên canh và giống cây được xác định là quan trọng trong việc quyết định tỷ lệ trái sáp.

2.1. Ảnh hưởng của acid Boric

Thí nghiệm sử dụng acid Boric ở các nồng độ khác nhau để đánh giá khả năng nảy mầm của hạt phấn và tỷ lệ đậu trái. Kết quả cho thấy, acid Boric có tác động tích cực đến sự nảy mầm nhưng chưa cải thiện đáng kể tỷ lệ đậu trái. Việc kết hợp với bao phát hoa cũng không mang lại hiệu quả rõ rệt.

2.2. Yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ sáp

Nghiên cứu xác định các yếu tố như mùa nắng, trồng chuyên canh và giống cây là quan trọng trong việc quyết định tỷ lệ trái sáp. Tính sáp chỉ thể hiện khi trái đạt độ tuổi 11 tháng. Các yếu tố này cần được xem xét để tối ưu hóa sản xuất dừa sáp Cocos.

III. Hiệu quả kinh tế và ứng dụng thực tiễn

Luận án đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình trồng dừa sáp Cocos cấy phôi so với dừa sáp thường. Kết quả cho thấy, lợi nhuận từ mô hình cấy phôi cao gấp 3,9 lần so với dừa sáp thường. Nghiên cứu cũng đề xuất tiếp tục nghiên cứu lượng phân bón phù hợp cho các loại đất và tuổi cây khác nhau để tối ưu hóa sản xuất.

3.1. Hiệu quả kinh tế

Mô hình dừa sáp Cocos cấy phôi mang lại lợi nhuận trung bình cao hơn gấp 3,9 lần so với dừa sáp thường. Chi phí sản xuất được tối ưu hóa thông qua việc sử dụng phân bón hợp lý và kỹ thuật canh tác tiên tiến.

3.2. Đề xuất nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu đề xuất tiếp tục đánh giá lượng phân bón phù hợp cho các loại đất và tuổi cây khác nhau. Điều này sẽ giúp tối ưu hóa sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế của mô hình trồng dừa sáp Cocos.