I. Giám sát đầu tư công và Quốc hội Việt Nam
Giám sát đầu tư công là một trong những chức năng quan trọng của Quốc hội Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển đổi mạnh mẽ. Luận án tiến sĩ này tập trung phân tích sâu về vai trò, quy trình, và hiệu quả của hoạt động giám sát này. Đầu tư công không chỉ là nguồn lực quan trọng để phát triển cơ sở hạ tầng mà còn là đòn bẩy thu hút đầu tư tư nhân. Tuy nhiên, hiệu quả của đầu tư công phụ thuộc lớn vào việc quản lý và giám sát chặt chẽ. Quốc hội, với vai trò là cơ quan quyền lực cao nhất, cần đảm bảo các nguồn vốn được sử dụng hiệu quả, minh bạch.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của đầu tư công
Đầu tư công được định nghĩa là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các dự án phát triển kinh tế - xã hội, bao gồm cả cơ sở hạ tầng và các chương trình phúc lợi. Đặc điểm nổi bật của đầu tư công là quy mô lớn, thời gian dài và tác động sâu rộng đến nền kinh tế. Luận án nhấn mạnh rằng, để đạt hiệu quả cao, đầu tư công cần được quản lý và giám sát chặt chẽ, đặc biệt là từ phía Quốc hội Việt Nam.
1.2. Vai trò của Quốc hội trong giám sát đầu tư công
Quốc hội Việt Nam đóng vai trò then chốt trong việc giám sát đầu tư công thông qua các hoạt động như xem xét, phê duyệt ngân sách, đánh giá hiệu quả dự án, và kiểm tra việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát. Luận án chỉ ra rằng, mặc dù đã có nhiều cải cách, hoạt động giám sát vẫn còn hạn chế về thể chế và tổ chức thực hiện.
II. Thực trạng giám sát đầu tư công tại Việt Nam
Luận án phân tích thực trạng giám sát đầu tư công của Quốc hội Việt Nam trong những năm gần đây. Mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể, vẫn tồn tại nhiều hạn chế như thiếu minh bạch trong quản lý vốn, chồng chéo trong các chương trình đầu tư, và hiệu quả giám sát chưa cao. Các giải pháp được đề xuất nhằm hoàn thiện cơ chế giám sát, đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch trong đầu tư công.
2.1. Quy mô và phân bổ đầu tư công
Luận án cung cấp cái nhìn tổng quan về quy mô và phân bổ đầu tư công tại Việt Nam. Trong giai đoạn 2015-2019, đầu tư công chiếm tỷ trọng lớn trong tổng đầu tư toàn xã hội, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực cơ sở hạ tầng và phúc lợi xã hội. Tuy nhiên, việc phân bổ vốn còn chưa hợp lý, dẫn đến hiệu quả đầu tư không cao.
2.2. Đánh giá hiệu quả giám sát của Quốc hội
Luận án đánh giá hiệu quả giám sát đầu tư công của Quốc hội Việt Nam thông qua các tiêu chí như tính kịp thời, tính phù hợp của các kiến nghị, và mức độ thực hiện các kết luận sau giám sát. Kết quả cho thấy, mặc dù đã có những cải tiến, hoạt động giám sát vẫn còn nhiều bất cập cần được khắc phục.
III. Giải pháp hoàn thiện giám sát đầu tư công
Luận án đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế giám sát đầu tư công của Quốc hội Việt Nam trong giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Các giải pháp tập trung vào việc cải thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực giám sát của Quốc hội, và tăng cường tính minh bạch trong quản lý vốn đầu tư.
3.1. Cải thiện hệ thống pháp luật
Một trong những giải pháp quan trọng là hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư công. Luận án đề xuất rà soát, sửa đổi các quy định hiện hành để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả trong quản lý đầu tư.
3.2. Nâng cao năng lực giám sát của Quốc hội
Luận án nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao năng lực giám sát của Quốc hội Việt Nam thông qua đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn cho các đại biểu Quốc hội, và áp dụng các công cụ giám sát hiện đại.
