Luận án tiến sĩ: Thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam trong bảo vệ môi trường biển trước ô nhiễm từ đất liền

• Tác giả: Phạm Thị Gấm
• Người hướng dẫn: Đoàn Năng
• Trường học: Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật quốc tế
• Đề tài: Thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• Lời cam đoan
• Lời cảm ơn
• Mục lục
• Danh mục các từ viết tắt trong luận án
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do lựa chọn đề tài
• 0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.2.1. Mục đích nghiên cứu
• 0.2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 0.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
• 0.4.1. Phương pháp luận
• 0.4.2. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5. Những đóng góp mới của luận án
• 0.6. Ý nghĩa khoa học của luận án
• 0.7. Kết cấu của luận án
• 1. TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• 1.1. Đánh giá những kết quả nghiên cứu đã được công bố liên quan đến luận án
• 1.1.1. Đánh giá những kết quả nghiên cứu về định nghĩa, đặc điểm của cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 1.1.2. Đánh giá những kết quả nghiên cứu liên quan đến việc thực hiện cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 1.1.3. Đánh giá những kết quả nghiên cứu liên quan đến nội dung cam kết của các quốc gia trong các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 1.1.4. Đánh giá những kết quả nghiên cứu về thực trạng thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền ở Việt Nam
• 1.2. Định hướng nghiên cứu của luận án
• 1.2.1. Về pháp lý và thực tiễn
• 1.3. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu
• 1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.3.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 1.4. Tiểu kết chương 1
• 2. MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CAM KẾT QUỐC TẾ VÀ THỰC HIỆN CAM KẾT QUỐC TẾ VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG BIỂN DO NGUỒN Ô NHIỄM TỪ ĐẤT LIỀN
• 2.1. Một số lý luận cơ bản về cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.1.1. Bảo vệ môi trường biển
• 2.1.2. Nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.1.3. Khái niệm cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.1.4. Các loại cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.1.4.1. Điều ước ước quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.1.4.2. “Luật mềm quốc tế” về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.1.5. Quá trình hình thành các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.1.6. Vai trò của cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.2. Lý luận thực hiện cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.2.1. Quan niệm về việc thực hiện cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.2.2. Các biện pháp đảm bảo thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 2.3. Tiểu kết chương 2
• 3. NỘI DUNG CÁC CAM KẾT QUỐC TẾ VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG BIỂN DO NGUỒN Ô NHIỄM TỪ ĐẤT LIỀN VÀ THỰC TRẠNG THỰC HIỆN Ở VIỆT NAM
• 3.1. Nội dung các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 3.1.1. Nội dung cam kết quốc tế chung về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 3.1.2. Nội dung cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do rác thải có nguồn gốc từ đất liền
• 3.1.3. Nội dung cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nước thải có nguồn gốc từ đất liền
• 3.1.4. Nội dung cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do chất dinh dưỡng có nguồn gốc từ đất liền
• 3.2. Thực trạng thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền ở Việt Nam
• 3.2.1. Cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 3.2.2. Thực trạng thực hiện cam kết quốc tế chung về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền ở Việt Nam
• 3.2.2.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch và phân công đầu mối quốc gia để tổ chức thực hiện cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường do nguồn ô nhiễm từ đất liền ở Việt Nam
• 3.2.2.2. Thực trạng xây dựng và thực hiện các chiến lược, chính sách
• 3.2.2.3. Thực trạng xây dựng và thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật
• 3.2.2.4. Thực trạng về xây dựng nguồn lực
• 3.2.2.5. Thực trạng quy định về chế tài và công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm
• 3.2.2.6. Thực trạng hợp tác quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 3.2.3. Thực trạng thực hiện cam kết quốc tế về rác thải biển có nguồn gốc từ đất liền
• 3.2.3.1. Thực trạng xây dựng và thực hiện các quy định pháp luật về quản lý chất thải rắn
• 3.2.3.2. Thực trạng thực hiện các biện pháp khuyến khích, công cụ tài chính để quản lý, hạn chế chất thải rắn
• 3.2.3.3. Thực trạng xây dựng và thực hiện chiến lược và kế hoạch liên quan
• 3.2.3.4. Thực trạng thu gom và xử lý rác thải biển trong môi trường biển
• 3.2.3.5. Thực trạng hợp tác quốc tế
• 3.2.4. Thực trạng thực hiện cam kết quốc tế về nước thải có nguồn gốc từ đất liền
• 3.2.4.1. Thực trạng quy định về phòng ngừa, ngăn chặn và kiểm soát nước thải
• 3.2.4.2. Thực trạng thực hiện một số công cụ, biện pháp trong quản lý nước thải
• 3.2.4.3. Thực trạng về nguồn lực cho quản lý nước thải
• 3.2.4.4. Thực trạng hợp tác quốc tế
• 3.2.5. Thực trạng thực hiện cam kết quốc tế về chất dinh dưỡng có nguồn gốc từ đất liền
• 3.2.5.1. Thực trạng xây dựng và thực hiện các quy phạm pháp luật
• 3.2.5.2. Thực trạng thực hiện một số công cụ khác liên quan
• 3.2.5.3. Thực trạng hợp tác quốc tế
• 3.3. Tiểu kết chương 3
• 4. XU HƯỚNG, ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CÁC CAM KẾT QUỐC TẾ VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG BIỂN DO NGUỒN Ô NHIỄM TỪ ĐẤT LIỀN Ở VIỆT NAM
• 4.1. Xu hướng phát triển cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền trên thế giới và định hướng bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền ở Việt Nam
• 4.1.1. Xu hướng phát triển các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn nhiễm từ đất liền trên thế giới
• 4.1.2. Định hướng bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền của Việt Nam
• 4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền ở Việt Nam
• 4.2.1. Giải pháp để Việt Nam thực hiện hiệu quả nội dung cam kết quốc tế chung về bảo vệ môi trường biển do nguồn ô nhiễm từ đất liền
• 4.2.2. Giải pháp để Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do rác thải có nguồn gốc từ đất liền
• 4.2.3. Giải pháp để Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết quốc tế cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do nước thải có nguồn gốc từ đất liền
• 4.2.4. Giải pháp để Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển do chất dinh dưỡng có nguồn gốc từ đất liền
• 4.3. Tiểu kết chương 4
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cam kết quốc tế và bảo vệ môi trường biển

Luận án tập trung phân tích các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia liên quan đến bảo vệ môi trường biển từ nguồn ô nhiễm đất liền. Các cam kết này bao gồm các điều ước quốc tế như Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP), và Công ước Minamata về Thủy ngân. Những cam kết này đặt ra nghĩa vụ pháp lý cho các quốc gia thành viên trong việc bảo vệ môi trường biển khỏi các nguồn ô nhiễm từ đất liền.

1.1. Các loại cam kết quốc tế

Luận án phân loại các cam kết quốc tế thành hai nhóm chính: các điều ước quốc tế có tính ràng buộc pháp lý và các tuyên bố, chương trình hành động không ràng buộc. Các điều ước quốc tế như UNCLOS và Công ước Stockholm đặt ra các nghĩa vụ cụ thể, trong khi các tuyên bố như Tuyên bố Stockholm và Chương trình Nghị sự 21 mang tính khuyến nghị.

1.2. Vai trò của cam kết quốc tế

Các cam kết quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế và thiết lập các tiêu chuẩn chung về bảo vệ môi trường biển. Chúng cung cấp khuôn khổ pháp lý và chính sách để các quốc gia thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường biển hiệu quả.

II. Ô nhiễm đất liền và tác động đến môi trường biển

Luận án nhấn mạnh rằng ô nhiễm đất liền là nguồn chính gây ô nhiễm môi trường biển, chiếm khoảng 80% tổng lượng ô nhiễm. Các nguồn ô nhiễm chính bao gồm nước thải, rác thải nhựa và chất dinh dưỡng dư thừa từ hoạt động nông nghiệp. Những chất này khi đổ ra biển gây ra hiện tượng phú dưỡng, thiếu oxy và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển.

2.1. Nước thải và rác thải nhựa

Nước thải chưa qua xử lý và rác thải nhựa là hai nguồn ô nhiễm chính từ đất liền. Việt Nam được xếp hạng là một trong những quốc gia có lượng rác thải nhựa đổ ra biển lớn nhất thế giới, với khoảng 8 triệu tấn rác thải nhựa hàng năm.

2.2. Chất dinh dưỡng dư thừa

Chất dinh dưỡng dư thừa từ hoạt động nông nghiệp, đặc biệt là nitơ và photpho, gây ra hiện tượng phú dưỡng và thiếu oxy trong nước biển. Điều này dẫn đến sự suy giảm đa dạng sinh học và ảnh hưởng đến nghề cá.

III. Thực trạng thực hiện cam kết quốc tế tại Việt Nam

Luận án đánh giá thực trạng thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển tại Việt Nam. Mặc dù Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách và văn bản pháp luật để nội luật hóa các cam kết quốc tế, việc thực thi vẫn còn nhiều hạn chế. Các vấn đề chính bao gồm thiếu nguồn lực, công tác thanh tra kiểm tra yếu kém và sự phối hợp giữa các cơ quan chưa hiệu quả.

3.1. Chính sách và pháp luật

Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp luật liên quan đến bảo vệ môi trường biển, tuy nhiên, việc thực thi các quy định này còn nhiều bất cập. Các chính sách chưa được triển khai đồng bộ và thiếu các biện pháp cụ thể để đảm bảo hiệu quả.

3.2. Hợp tác quốc tế

Việt Nam đã tham gia nhiều chương trình hợp tác quốc tế về bảo vệ môi trường biển, tuy nhiên, hiệu quả của các chương trình này còn hạn chế do thiếu nguồn lực và sự phối hợp giữa các bên liên quan.

IV. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện cam kết quốc tế

Luận án đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển tại Việt Nam. Các giải pháp bao gồm tăng cường nguồn lực, cải thiện công tác thanh tra kiểm tra, và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Đồng thời, cần xây dựng các chiến lược và kế hoạch cụ thể để quản lý các nguồn ô nhiễm từ đất liền.

4.1. Tăng cường nguồn lực

Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn vào nguồn lực để thực hiện các cam kết quốc tế. Điều này bao gồm cả nguồn lực tài chính và nhân lực để đảm bảo việc thực thi các chính sách và pháp luật hiệu quả.

4.2. Cải thiện hợp tác quốc tế

Việt Nam cần thúc đẩy hợp tác quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm và công nghệ trong việc quản lý và bảo vệ môi trường biển. Điều này sẽ giúp Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế một cách hiệu quả hơn.