Luận Văn Thạc Sĩ: Ứng Dụng Phương Pháp AHP Trong Lựa Chọn Nhà Cung Cấp Túi Nhựa Tái Chế Cho Ajinomoto Việt Nam

• Tác giả: Lam Tu Phuong
• Người hướng dẫn: Dr. Nguyen Thi Duc Nguyen
• Trường học: Ho Chi Minh City University of Technology
• Chuyên ngành: Business Administration
• Đề tài: Lựa chọn nhà cung cấp túi nhựa tái chế cho Ajinomoto Việt Nam bằng phương pháp AHP
• Loại tài liệu: Master’s thesis
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ACKNOWLEDGMENTS
• ABSTRACT
• TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
• DECLARATION FROM HORNOR
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale of the study
• 1.2. Objectives of the study
• 1.3. Significances of the study
• 1.4. Scope of thesis
• 1.5. Process of implementation
• 1.6. Information need analysis
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Multiple-criteria decision making (MCDM)
• 2.2. Supplier selection as a decision-making problem
• 2.3. Supplier selection criteria
• 2.4. Supplier selection techniques
• 2.5. Analytical Hierarchy Process (AHP)
• 2.5.1. Steps for AHP
• 2.5.2. Checking for consistency
• 2.6. In-depth interview
• 2.7. Focus group interview
• 2.8. Systematic questioning technique - 5W1H
• 2.9. Kraljic model technique
• 2.10. Expert choice software
• 3. CHAPTER 3: DEFINDING MAIN AND SUB-CRITERIA FOR RECYCLED PLASTIC BAGS SUPPLIER SELECTION AT AJINOMOTO VIETNAM
• 3.1. Overview of Ajinomoto Vietnam
• 3.2. Organizational structure of Ajinomoto Vietnam
• 3.3. Plastic bag material planning, ordering and receiving cycle at Ajinomoto Vietnam
• 3.4. Cause analysis of plastic bag shortage
• 3.5. Current procedure for supplier selection at Ajinomoto Vietnam
• 3.6. Defining main and sub criteria for supplier selection of recycled plastic bags at Ajinomoto Vietnam
• 3.7. Determining weight for each criterion
• 4. CHAPTER 4: AHP METHOD APPLICATION FOR PLASTIC BAGS SUPPLIER SELECTION AND THE MANAGERIAL IMPLICATION AT AJINOMOTO VIETNAM
• 4.1. Application of AHP method for choosing provider of plastic bags at Ajinomoto Vietnam
• 4.2. Sensitive analysis of the result
• 4.3. Focus group discussion and recommendation for supplier priority of recycle plastic bag at Ajinomoto
• 4.3.1. Discussion on the current company problem of plastic bag material shortage
• 4.3.2. Discussion on the company target of fiscal year 2022
• 4.4. Summary of key findings
• 4.5. Thesis managerial contributions and recommendations
• 4.5.1. For Ajinomoto company
• 4.6. Limitation and future study direction
• 4.6.1. Future study directions
• APPENDIX A: RAW DATA
• APPENDIX B: SURVEY TO BUILD THE KRALJIC MODEL
• APPENDIX C: SURVEY TO DEFINE THE CURRENT CRITERIA
• APPENDIX D: DEPTH-INTERVIEW TO DEFINE AND SCORE THE MAIN AND SUB CRITERIA
• APPENDIX E: FOCUS GROUP INTERVIEW TO DEFINE THE PROCUREMENT STRATEGIES
• LIST OF FIGURES
• LIST OF TABLES
• LIST OF ABBREVIATIONS AND SYMBOLS

I. Giới thiệu

Luận văn này tập trung vào việc lựa chọn nhà cung cấp túi nhựa tái chế cho Ajinomoto Việt Nam bằng phương pháp AHP. Trong bối cảnh COVID-19, chuỗi cung ứng toàn cầu đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguyên liệu. Ajinomoto, một trong những công ty hàng đầu trong ngành thực phẩm, đã phải đối mặt với thách thức này. Việc lựa chọn nhà cung cấp túi nhựa tái chế trở nên cấp thiết nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định và chất lượng sản phẩm. Luận văn sẽ phân tích các tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp và ứng dụng phân tích AHP để xác định nhà cung cấp phù hợp nhất.

1.1 Tầm quan trọng của việc lựa chọn nhà cung cấp

Việc lựa chọn nhà cung cấp túi nhựa tái chế không chỉ ảnh hưởng đến chi phí mà còn đến chất lượng sản phẩm và sự bền vững của chuỗi cung ứng. Ajinomoto Việt Nam cần một chiến lược lựa chọn nhà cung cấp hiệu quả để giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Các tiêu chí như chất lượng, giá cả, độ tin cậy và dịch vụ là những yếu tố quan trọng trong việc đánh giá nhà cung cấp. Theo nghiên cứu, việc lựa chọn đúng nhà cung cấp có thể giúp công ty tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó tăng cường vị thế cạnh tranh trên thị trường.

II. Phương pháp AHP trong lựa chọn nhà cung cấp

Phương pháp AHP (Analytic Hierarchy Process) là một công cụ mạnh mẽ trong việc ra quyết định đa tiêu chí. Phương pháp này cho phép phân tích và đánh giá các tiêu chí khác nhau một cách có hệ thống. Trong nghiên cứu này, AHP được sử dụng để xác định trọng số cho các tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp túi nhựa tái chế. Các tiêu chí chính bao gồm chất lượng, giá cả, độ tin cậy, và dịch vụ. Mỗi tiêu chí sẽ được phân tích và đánh giá dựa trên ý kiến của các chuyên gia trong ngành. Kết quả từ AHP sẽ giúp Ajinomoto Việt Nam đưa ra quyết định chính xác hơn trong việc lựa chọn nhà cung cấp.

2.1 Các bước thực hiện AHP

Quy trình thực hiện AHP bao gồm việc xác định mục tiêu, xây dựng cấu trúc phân cấp, thu thập dữ liệu và phân tích kết quả. Đầu tiên, mục tiêu lựa chọn nhà cung cấp sẽ được xác định rõ ràng. Tiếp theo, các tiêu chí và tiêu chí phụ sẽ được xây dựng thành một cấu trúc phân cấp. Sau đó, thông qua các cuộc phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm, dữ liệu sẽ được thu thập để đánh giá các tiêu chí. Cuối cùng, phần mềm Expert Choice 11 sẽ được sử dụng để phân tích và đưa ra kết quả. Phương pháp này không chỉ giúp xác định nhà cung cấp tốt nhất mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn.

III. Kết quả và phân tích

Kết quả từ việc áp dụng AHP cho thấy nhà cung cấp 2 là lựa chọn tốt nhất cho Ajinomoto Việt Nam. Các tiêu chí chính như chất lượng và giá cả đã được đánh giá cao trong quá trình lựa chọn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc lựa chọn nhà cung cấp túi nhựa tái chế không chỉ dựa vào giá cả mà còn phải xem xét đến các yếu tố như độ tin cậy và dịch vụ. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một chiến lược lựa chọn nhà cung cấp bền vững và hiệu quả. Kết quả này không chỉ có giá trị cho Ajinomoto Việt Nam mà còn có thể áp dụng cho các công ty khác trong ngành thực phẩm.

3.1 Đề xuất chiến lược cho Ajinomoto

Dựa trên kết quả phân tích, luận văn đề xuất một số chiến lược cho Ajinomoto Việt Nam trong việc lựa chọn nhà cung cấp túi nhựa tái chế. Đầu tiên, công ty nên tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ lâu dài với các nhà cung cấp có chất lượng cao và đáng tin cậy. Thứ hai, việc thường xuyên đánh giá và cập nhật tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp là cần thiết để đảm bảo rằng công ty luôn có được nguồn cung ổn định và chất lượng. Cuối cùng, Ajinomoto Việt Nam nên xem xét việc áp dụng các công nghệ mới trong quản lý chuỗi cung ứng để nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 gây ra nhiều gián đoạn nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng toàn cầu, các doanh nghiệp sản xuất, trong đó có Ajinomoto Việt Nam, đã phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguyên liệu và vật tư đóng gói, ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng và hiệu quả sản xuất. Theo báo cáo nội bộ của Ajinomoto, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm trong giai đoạn 2020-2021 vẫn duy trì ổn định, tuy nhiên nguồn cung nguyên liệu, đặc biệt là bao bì nhựa tái chế, lại gặp nhiều khó khăn do gián đoạn cung ứng. Việc lựa chọn nhà cung cấp phù hợp trở thành một bài toán chiến lược cấp thiết nhằm đảm bảo sự ổn định và bền vững trong chuỗi cung ứng.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng bộ tiêu chí chính và tiêu chí phụ để lựa chọn nhà cung cấp bao bì nhựa tái chế phù hợp với yêu cầu của Ajinomoto Việt Nam, đồng thời áp dụng phương pháp Phân tích Hệ thống Phân cấp (AHP) để đánh giá và xếp hạng các nhà cung cấp tiềm năng. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ quý IV năm 2021 đến quý II năm 2022, tập trung tại Ajinomoto Việt Nam, với sự tham gia của các chuyên gia từ các phòng ban liên quan như mua hàng, sản xuất, kho vận và chất lượng.

Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp Ajinomoto xây dựng chiến lược mua hàng hiệu quả trong ngắn hạn và dài hạn, giảm thiểu rủi ro gián đoạn nguồn cung, mà còn cung cấp mô hình tham khảo cho các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm và các nhà cung cấp bao bì nhựa trong việc chuẩn bị nguồn lực và đề xuất cung cấp phù hợp. Ngoài ra, nghiên cứu còn đóng góp danh mục tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực quản trị chuỗi cung ứng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết quản trị chuỗi cung ứng và mô hình ra quyết định đa tiêu chí (MCDM). Trong đó, mô hình Kraljic được sử dụng để phân loại vật tư đóng gói theo hai chiều: rủi ro cung ứng và tác động lợi nhuận, giúp xác định bao bì nhựa tái chế là mặt hàng chiến lược cần ưu tiên quản lý.

Phương pháp Phân tích Hệ thống Phân cấp (AHP) được lựa chọn làm công cụ chính để xây dựng và đánh giá các tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp. AHP cho phép phân tích các tiêu chí định tính và định lượng, cấu trúc vấn đề thành các cấp bậc rõ ràng, đồng thời kiểm tra tính nhất quán trong đánh giá thông qua chỉ số CR (Consistency Ratio). Các khái niệm chính bao gồm: tiêu chí chính (chất lượng, giao hàng, giá cả, bảo hành, độ tin cậy, dịch vụ), tiêu chí phụ tương ứng, và trọng số ưu tiên của từng tiêu chí.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính gồm dữ liệu sơ cấp thu thập qua phỏng vấn sâu với 8 chuyên gia từ các phòng ban khác nhau của Ajinomoto Việt Nam, khảo sát nhóm tập trung (focus group) và bảng câu hỏi khảo sát trực tuyến. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các tài liệu nghiên cứu, báo cáo ngành và các công trình khoa học liên quan đến lựa chọn nhà cung cấp và quản trị chuỗi cung ứng.

Phương pháp phân tích bao gồm: phân tích 5W1H để hiểu rõ vấn đề, phân tích Pareto để xác định nguyên nhân chính gây thiếu hụt bao bì, áp dụng mô hình Kraljic để phân loại vật tư, và sử dụng phần mềm Expert Choice 11 để thực hiện AHP, tính toán trọng số và xếp hạng nhà cung cấp. Cỡ mẫu gồm 8 chuyên gia được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và chuyên môn phù hợp. Quá trình nghiên cứu kéo dài từ tháng 11/2021 đến tháng 6/2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Xác định tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp: Nghiên cứu đã xây dựng được 6 tiêu chí chính gồm chất lượng, giao hàng, giá cả, bảo hành, độ tin cậy và dịch vụ, cùng 15 tiêu chí phụ chi tiết. Trong đó, chất lượng và giao hàng được đánh giá có trọng số cao nhất, lần lượt chiếm khoảng 30% và 25% tổng trọng số.

2. Xếp hạng nhà cung cấp: Qua phân tích AHP trên phần mềm Expert Choice 11, nhà cung cấp số 2 được xác định là lựa chọn tốt nhất với điểm tổng hợp cao hơn 15% so với các nhà cung cấp còn lại, đặc biệt vượt trội về tiêu chí chất lượng và độ tin cậy.

3. Phân tích nhạy cảm: Kết quả phân tích nhạy cảm cho thấy khi tăng trọng số cho tiêu chí chất lượng hoặc giao hàng, thứ hạng nhà cung cấp số 2 vẫn giữ vững vị trí dẫn đầu, chứng tỏ tính ổn định của lựa chọn này. Ngược lại, khi tập trung vào giá cả, sự khác biệt giữa các nhà cung cấp giảm xuống, cho thấy giá cả là yếu tố có thể làm thay đổi ưu tiên lựa chọn.

4. Nguyên nhân thiếu hụt bao bì: Phân tích Pareto chỉ ra rằng 80% nguyên nhân gây thiếu hụt bao bì nhựa tái chế đến từ 20% các vấn đề như gián đoạn nguồn cung nguyên liệu, năng lực sản xuất hạn chế và vấn đề vận chuyển trong giai đoạn COVID-19.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến việc lựa chọn nhà cung cấp số 2 là do nhà cung cấp này đáp ứng tốt các tiêu chí chất lượng và giao hàng, phù hợp với yêu cầu chiến lược của Ajinomoto nhằm đảm bảo sản xuất liên tục và giảm thiểu rủi ro. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trước đây trong ngành thực phẩm, nơi chất lượng và giao hàng được xem là yếu tố quyết định trong lựa chọn nhà cung cấp.

Việc áp dụng mô hình AHP giúp minh bạch hóa quá trình ra quyết định, giảm thiểu sự chủ quan và tăng tính khách quan trong đánh giá. Biểu đồ trọng số và bảng xếp hạng được trình bày rõ ràng giúp ban lãnh đạo dễ dàng theo dõi và điều chỉnh chiến lược mua hàng phù hợp với biến động thị trường.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc cân nhắc kỹ lưỡng các tiêu chí phụ như bảo hành và dịch vụ hậu mãi góp phần nâng cao hiệu quả hợp tác lâu dài với nhà cung cấp, đồng thời giảm thiểu các rủi ro phát sinh trong quá trình sản xuất và phân phối.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đánh giá chất lượng nhà cung cấp: Áp dụng quy trình kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt định kỳ nhằm đảm bảo bao bì nhựa tái chế đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và yêu cầu kỹ thuật. Thời gian thực hiện: hàng quý. Chủ thể: Phòng chất lượng phối hợp với phòng mua hàng.

2. Xây dựng kế hoạch dự phòng nguồn cung: Phát triển danh sách nhà cung cấp phụ trợ để giảm thiểu rủi ro gián đoạn nguồn cung, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp như dịch bệnh hoặc thiên tai. Thời gian thực hiện: 6 tháng. Chủ thể: Phòng mua hàng và quản lý chuỗi cung ứng.

3. Đào tạo và nâng cao năng lực đội ngũ mua hàng: Tổ chức các khóa đào tạo về phương pháp lựa chọn nhà cung cấp và quản lý rủi ro chuỗi cung ứng, giúp nhân viên nâng cao kỹ năng ra quyết định dựa trên dữ liệu và mô hình khoa học. Thời gian thực hiện: 3 tháng. Chủ thể: Phòng nhân sự phối hợp phòng mua hàng.

4. Ứng dụng công nghệ hỗ trợ ra quyết định: Triển khai phần mềm quản lý nhà cung cấp tích hợp AHP hoặc các công cụ MCDM khác để tự động hóa và tối ưu hóa quá trình đánh giá, giúp tiết kiệm thời gian và tăng độ chính xác. Thời gian thực hiện: 1 năm. Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng công nghệ thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo và quản lý chuỗi cung ứng Ajinomoto Việt Nam: Giúp xây dựng chiến lược mua hàng hiệu quả, giảm thiểu rủi ro gián đoạn nguồn cung và nâng cao năng lực cạnh tranh.

2. Phòng mua hàng và quản lý nhà cung cấp: Cung cấp công cụ và tiêu chí đánh giá khách quan, hỗ trợ ra quyết định lựa chọn nhà cung cấp phù hợp với yêu cầu sản xuất và kinh doanh.

3. Các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm: Tham khảo mô hình tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp bao bì nhựa tái chế để áp dụng trong quản lý chuỗi cung ứng, nâng cao hiệu quả và bền vững.

4. Các nhà cung cấp bao bì nhựa: Hiểu rõ các tiêu chí quan trọng từ phía khách hàng, từ đó chuẩn bị nguồn lực và đề xuất cung cấp phù hợp, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao chọn phương pháp AHP cho nghiên cứu này?
   AHP giúp phân tích đa tiêu chí, kết hợp cả yếu tố định tính và định lượng, phù hợp với bài toán lựa chọn nhà cung cấp phức tạp. Ví dụ, AHP cho phép đánh giá trọng số các tiêu chí như chất lượng, giao hàng và giá cả một cách khách quan.

2. Tiêu chí nào quan trọng nhất trong lựa chọn nhà cung cấp bao bì nhựa tái chế?
   Chất lượng và giao hàng được xác định là hai tiêu chí quan trọng nhất, chiếm hơn 50% trọng số tổng thể, vì chúng ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và uy tín sản phẩm.

3. Làm thế nào để đảm bảo tính nhất quán trong đánh giá AHP?
   Nghiên cứu sử dụng chỉ số CR (Consistency Ratio) để kiểm tra tính nhất quán của ma trận so sánh. Nếu CR ≤ 0.1, đánh giá được coi là hợp lệ và đáng tin cậy.

4. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các ngành khác không?
   Mô hình tiêu chí và phương pháp AHP có thể được điều chỉnh và áp dụng cho các ngành sản xuất khác, đặc biệt là những ngành có yêu cầu cao về chất lượng và chuỗi cung ứng phức tạp.

5. Làm thế nào để các nhà cung cấp cải thiện cơ hội được lựa chọn?
   Các nhà cung cấp nên tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo giao hàng đúng hạn, cải thiện dịch vụ hậu mãi và xây dựng uy tín trên thị trường, dựa trên các tiêu chí được nghiên cứu.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xây dựng thành công bộ tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp bao bì nhựa tái chế gồm 6 tiêu chí chính và 15 tiêu chí phụ, phù hợp với yêu cầu của Ajinomoto Việt Nam.
• Phương pháp AHP được áp dụng hiệu quả để đánh giá và xếp hạng các nhà cung cấp, trong đó nhà cung cấp số 2 được xác định là lựa chọn tối ưu.
• Kết quả phân tích nhạy cảm cho thấy sự ổn định của lựa chọn khi thay đổi trọng số các tiêu chí quan trọng như chất lượng và giao hàng.
• Đề xuất các giải pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả mua hàng, giảm thiểu rủi ro và tăng cường năng lực đội ngũ mua hàng.
• Nghiên cứu có giá trị tham khảo cho các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm và các nhà cung cấp bao bì, đồng thời mở hướng nghiên cứu tiếp theo về quản trị chuỗi cung ứng bền vững.

Hành động tiếp theo: Ajinomoto Việt Nam nên triển khai các đề xuất quản lý trong vòng 6-12 tháng tới, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường. Các doanh nghiệp và nhà cung cấp được khuyến khích áp dụng mô hình tiêu chí và phương pháp AHP để nâng cao hiệu quả lựa chọn nhà cung cấp.