I. Tình hình tai nạn giao thông và mục tiêu nghiên cứu
Tai nạn giao thông đường bộ (TNGTĐB) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu, với khoảng 1,35 triệu người chết mỗi năm. Tại Việt Nam, trung bình mỗi năm có khoảng 2.000 trẻ em tử vong do TNGT, trong đó học sinh THPT chiếm 90% số vụ. Nghiên cứu này tập trung vào kiến thức, thái độ và thực hành phòng tránh TNGTĐB của học sinh trường THPT Hoài Đức A, Hà Nội năm 2021. Mục tiêu chính là mô tả thực trạng và xác định các yếu tố liên quan đến việc phòng tránh TNGTĐB ở nhóm đối tượng này.
1.1. Thực trạng TNGTĐB tại Việt Nam
Theo thống kê, tình hình TNGTĐB tại Việt Nam đang ở mức báo động, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh. Nghiên cứu chỉ ra rằng nhận thức và thực hành an toàn giao thông (ATGT) là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu TNGT. Tuy nhiên, tỷ lệ học sinh có kiến thức đúng về ATGT chỉ đạt 65,7%, trong khi tỷ lệ thực hành đúng chỉ chiếm 5,1%. Điều này cho thấy sự chênh lệch lớn giữa nhận thức và hành vi thực tế.
1.2. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu
Nghiên cứu nhằm mô tả kiến thức, thái độ và thực hành phòng tránh TNGTĐB của học sinh THPT Hoài Đức A. Đồng thời, xác định các yếu tố liên quan như tuổi, giới tính, nghề nghiệp phụ huynh, và môi trường giáo dục. Kết quả sẽ là cơ sở để xây dựng các chương trình giáo dục ATGT hiệu quả hơn.
II. Kiến thức thái độ và thực hành phòng tránh TNGTĐB
Nghiên cứu khảo sát 694 học sinh THPT Hoài Đức A về kiến thức, thái độ và thực hành phòng tránh TNGTĐB. Kết quả cho thấy 58,1% học sinh có kiến thức đúng, 76,2% có thái độ tích cực, nhưng chỉ 34,5% thực hành đúng. Điều này phản ánh sự thiếu đồng nhất giữa nhận thức và hành vi thực tế.
2.1. Kiến thức về ATGT
Kiến thức an toàn giao thông của học sinh chủ yếu tập trung vào các quy định cơ bản như đội mũ bảo hiểm, tuân thủ tín hiệu giao thông. Tuy nhiên, nhiều học sinh vẫn thiếu hiểu biết về các biện pháp phòng tránh TNGT cụ thể như cách xử lý tình huống khẩn cấp.
2.2. Thái độ và thực hành
Thái độ học sinh đối với ATGT khá tích cực, nhưng thực hành an toàn giao thông lại chưa đạt yêu cầu. Nhiều học sinh vẫn có hành vi vi phạm như không đội mũ bảo hiểm, chạy quá tốc độ. Điều này cho thấy cần có các biện pháp giáo dục và giám sát chặt chẽ hơn.
III. Yếu tố liên quan và khuyến nghị
Nghiên cứu xác định các yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ và thực hành phòng tránh TNGTĐB, bao gồm yếu tố cá nhân, gia đình, và môi trường giáo dục. Dựa trên kết quả, nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của các chương trình giáo dục ATGT.
3.1. Yếu tố cá nhân và gia đình
Tuổi, giới tính, và trình độ học vấn của phụ huynh có ảnh hưởng đáng kể đến nhận thức và hành vi của học sinh. Học sinh có phụ huynh có trình độ học vấn cao thường có kiến thức và thực hành ATGT tốt hơn.
3.2. Khuyến nghị giáo dục và chính sách
Nghiên cứu đề xuất tăng cường các chương trình giáo dục ATGT thông qua các hình thức hấp dẫn như trò chơi, video. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng để nâng cao hiệu quả phòng tránh TNGTĐB.
