I. Những vấn đề lý luận chung về chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận
Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận là một khái niệm quan trọng trong luật hôn nhân và gia đình. Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, chế độ này cho phép vợ chồng tự do thỏa thuận về việc xác lập, thay đổi và chấm dứt quyền sở hữu tài sản. Điều này không chỉ tạo ra sự linh hoạt trong quản lý tài sản mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên. Theo TS. Nguyễn Văn Cử, "Chế độ tài sản của vợ chồng là tổng hợp các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng đối với tài sản chung và tài sản riêng." Việc thỏa thuận này cần được thực hiện bằng văn bản để đảm bảo tính pháp lý và tránh tranh chấp sau này. Chế độ tài sản theo thỏa thuận cũng phản ánh sự bình đẳng trong quan hệ hôn nhân, khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ giữa các bên.
1.1 Khái niệm và đặc điểm của chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận
Chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận được hiểu là sự thỏa thuận giữa vợ và chồng về việc quản lý và sử dụng tài sản trong thời kỳ hôn nhân. Theo quy định, chế độ này có thể được thiết lập trước hoặc trong thời gian hôn nhân. Đặc điểm nổi bật của chế độ này là sự tự do trong việc lựa chọn hình thức và nội dung thỏa thuận, miễn là không vi phạm các quy định của pháp luật. Điều này giúp vợ chồng có thể điều chỉnh chế độ tài sản phù hợp với hoàn cảnh và nhu cầu thực tế của gia đình. Hơn nữa, chế độ này cũng tạo điều kiện cho việc phân chia tài sản một cách công bằng và hợp lý khi hôn nhân kết thúc.
II. Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận trong Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014
Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đã chính thức thừa nhận chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của các bên trong quan hệ hôn nhân. Theo Điều 27 của luật này, vợ chồng có quyền thỏa thuận về chế độ tài sản, bao gồm tài sản chung và tài sản riêng. Điều này không chỉ giúp vợ chồng có thể tự do quản lý tài sản mà còn tạo ra sự công bằng trong việc phân chia tài sản khi hôn nhân kết thúc. Hơn nữa, việc quy định rõ ràng về chế độ tài sản theo thỏa thuận cũng giúp giảm thiểu các tranh chấp pháp lý liên quan đến tài sản, từ đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên. Theo đó, các thỏa thuận này cần được lập thành văn bản và có sự chứng kiến của bên thứ ba để đảm bảo tính hợp pháp.
2.1 Quy định pháp luật về chế độ tài sản vợ chồng
Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của vợ chồng đối với tài sản chung và tài sản riêng. Theo đó, tài sản chung là tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân, trong khi tài sản riêng là tài sản mà mỗi bên sở hữu trước khi kết hôn hoặc được tặng cho riêng. Việc phân chia tài sản chung và riêng cần được thực hiện theo nguyên tắc công bằng và hợp lý. Điều này không chỉ đảm bảo quyền lợi của các bên mà còn góp phần xây dựng một gia đình hạnh phúc và bền vững. Hơn nữa, việc quy định rõ ràng về chế độ tài sản cũng giúp các cơ quan chức năng dễ dàng giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện.
III. Thực tiễn áp dụng chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận ở Việt Nam và một số kiến nghị
Thực tiễn áp dụng chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận tại Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế. Mặc dù Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đã tạo ra khung pháp lý cho chế độ này, nhưng việc thực hiện vẫn gặp nhiều khó khăn. Nhiều cặp vợ chồng chưa nhận thức đầy đủ về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc thỏa thuận về tài sản. Hơn nữa, sự thiếu minh bạch trong việc quản lý tài sản cũng dẫn đến nhiều tranh chấp không đáng có. Để khắc phục tình trạng này, cần có các biện pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật về chế độ tài sản vợ chồng. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các thỏa thuận tài sản để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên.
3.1 Kiến nghị hoàn thiện pháp luật về chế độ tài sản vợ chồng
Để nâng cao hiệu quả thực hiện chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận, cần thiết phải hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan. Cụ thể, cần bổ sung các quy định rõ ràng về hình thức và nội dung của thỏa thuận tài sản, đồng thời quy định trách nhiệm của các bên trong việc thực hiện thỏa thuận. Hơn nữa, cần có các biện pháp bảo vệ quyền lợi của các bên trong trường hợp xảy ra tranh chấp. Việc này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của vợ chồng mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh.
