Khảo Sát Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thái Độ Muốn Tiêm Vắc Xin Ngừa Nhiễm HPV Cho Con Của Phụ Huynh

• Tác giả: Lương Thị Hưng
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Văn Hậu
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. HCM
• Chuyên ngành: Kinh Tế Phát Triển
• Đề tài: Khảo Sát Thái Độ Tiêm Vắc Xin HPV Cho Con: Yếu Tố Ảnh Hưởng Từ Phụ Huynh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Đặt vấn đề
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Ý nghĩa của nghiên cứu
• 1.6. Bố cục của luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 2.1. Hành vi sức khỏe và các thuyết hành vi
• 2.1.1. Hành vi sức khỏe
• 2.1.2. Thuyết về hành vi
• 2.1.3. Lý thuyết về hành vi dự định. Mô hình niềm tin sức khỏe
• 2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ muốn tiêm vắc xin – kết luận từ các nghiên cứu thực nghiệm liên quan
• 2.2.1. Nhóm yếu tố liên quan đến đặc điểm nhân khẩu học của phụ huynh
• 2.2.2. Nhóm yếu tố về kiến thức của phụ huynh về bệnh UTCTC và vắc xin ngừa nhiễm HPV
• 2.2.3. Nhóm yếu tố liên quan đến giá vắc xin, sự an toàn và hiệu quả của vắc xin
• 2.2.4. Nhóm yếu tố thúc đẩy thái độ muốn tiêm ngừa của phụ huynh
• 3. CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH PHÂN TÍCH
• 3.1. Tổng quan về bệnh ung thư cổ tử cung và vắc xin ngừa nhiễm HPV
• 3.2. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.2.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 3.2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 3.2.3. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 3.4. Mô tả dữ liệu
• 3.5. Khung phân tích
• 3.6. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.7. Mô hình kinh tế lượng
• 3.7.1. Mô tả các biến số trong mô hình
• 3.8. Quy trình thực hiện nghiên cứu
• 3.9. Đạo đức nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. Thống kê mô tả
• 4.1.1. Những đặc điểm nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu
• 4.1.2. Kiến thức về HPV, UTCTC và vắc xin ngừa nhiễm HPV của phụ huynh
• 4.1.3. Lý do cản trở việc tiêm vắc xin của phụ huynh
• 4.1.4. Đặc điểm được tư vấn của phụ huynh
• 4.1.5. Mô tả đặc tính mẫu theo ý định tiêm – phân tích đơn biến
• 4.1.5.1. Đặc điểm nhân khẩu học theo ý định tiêm
• 4.2. Phân tích đơn biến đánh giá tác động của các biến độc lập đến ý định tiêm
• 4.3. Phân tích hồi quy đa biến
• 4.3.1. Mô hình hồi quy Logit
• 4.3.2. Một số kiểm định trong mô hình
• 4.3.3. Ý nghĩa tác động của các biến độc lập đến biến phụ thuộc trong mô hình
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC BẢNG, BIỂU
• DANH MỤC HÌNH
• TÓM TẮT

I. Tổng Quan Tìm Hiểu Về Vắc Xin HPV Tầm Quan Trọng

Human Papillomavirus (HPV) là một nhóm vi rút rất phổ biến, lây truyền chủ yếu qua đường tình dục. Nguy cơ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời là rất cao, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi 20-30. Có hơn 100 loại HPV, trong đó có ít nhất 13 loại có khả năng gây ung thư, đặc biệt là ung thư cổ tử cung (UTCTC). Các týp HPV-16 và HPV-18 liên quan đến khoảng 70% các trường hợp UTCTC. Hiện nay, đã có vắc xin HPV an toàn và hiệu quả giúp phòng ngừa nhiễm các chủng HPV nguy cơ cao. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo tiêm vắc xin HPV cho trẻ em gái từ 9-13 tuổi là biện pháp y tế công cộng hiệu quả để chống lại UTCTC. Tại Việt Nam, vắc xin HPV đã được cấp phép lưu hành từ năm 2008, tuy nhiên việc tiêm chủng chủ yếu là dịch vụ tự nguyện, cá nhân chi trả. Vì vậy, việc tiêm vắc xin phòng HPV cho trẻ em hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của gia đình. Nghiên cứu này tập trung vào việc khảo sát thái độ phụ huynh về việc tiêm vắc xin HPV cho con và các yếu tố ảnh hưởng. Nghiên cứu này được thực hiện dựa trên dữ liệu đề tài “Khảo sát về kiến thức và thái độ của nhóm nữ giới từ 18-26 tuổi và phụ huynh của các bé gái từ 9-17 tuổi đến tư vấn sức khỏe tại khu vực TP.HCM, từ tháng 08/2013 – 03/2014”.

1.1. Ung thư cổ tử cung Mối đe dọa và gánh nặng bệnh tật

Ung thư cổ tử cung (UTCTC) là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn thế giới. Theo thống kê, UTCTC là loại ung thư thường gặp đứng thứ tư ở phụ nữ trên thế giới với khoảng 530.000 trường hợp mắc mới trong năm 2012. Đáng lo ngại hơn, hơn 85% số ca tử vong do UTCTC xảy ra ở các nước kém phát triển. Tại Việt Nam, UTCTC cũng là một vấn đề sức khỏe đáng quan tâm, với hàng nghìn ca mắc mới và tử vong mỗi năm. Việc phòng ngừa UTCTC, đặc biệt thông qua tiêm vắc xin HPV, là vô cùng quan trọng để giảm gánh nặng bệnh tật cho cộng đồng. Các yếu tố nguy cơ cao nhiễm HPV và ung thư cổ tử cung cần được nhận thức để có các biện pháp phòng ngừa hợp lý.

1.2. Vắc xin HPV phòng ngừa Hiệu quả và an toàn

Vắc xin HPV được xem là một trong những biện pháp phòng ngừa UTCTC hiệu quả nhất hiện nay. Các loại vắc xin hiện có, như Gardasil và Cervarix, đã được chứng minh là an toàn và có khả năng bảo vệ chống lại các chủng HPV nguy cơ cao gây UTCTC. Theo WHO, việc tiêm vắc xin HPV cho trẻ em gái từ 9-13 tuổi, trước khi bắt đầu có quan hệ tình dục, mang lại hiệu quả bảo vệ cao nhất. Vắc xin HPV được coi là một trong những thành tựu quan trọng của y học hiện đại trong việc phòng ngừa ung thư. Dù vậy, cần tiếp tục nghiên cứu để tìm hiểu rõ hơn về hiệu quả lâu dài và khả năng bảo vệ của vắc xin.

II. Thách Thức Thái Độ Phụ Huynh Ảnh Hưởng Đến Tiêm HPV

Mặc dù vắc xin HPV đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả, tỷ lệ tiêm chủng vẫn còn thấp ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định tiêm chủng là thái độ phụ huynh. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng kiến thức, niềm tin và nhận thức của phụ huynh về HPV, UTCTC và vắc xin HPV đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định có tiêm vắc xin cho con hay không. Các yếu tố như lo ngại về an toàn vắc xin, chi phí cao, thiếu thông tin hoặc thông tin sai lệch cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến thái độ phụ huynh. Chính vì vậy, việc tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ phụ huynh là vô cùng quan trọng để xây dựng các chiến lược truyền thông và can thiệp hiệu quả, từ đó nâng cao tỷ lệ tiêm chủng vắc xin HPV.

2.1. Thiếu Thông Tin Nguồn Gốc của Thái Độ Tiêu Cực

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thái độ phụ huynh tiêu cực về vắc xin HPV là do thiếu thông tin hoặc thông tin sai lệch. Nhiều phụ huynh không có đủ kiến thức về HPV, UTCTC và lợi ích của vắc xin HPV. Họ có thể tiếp nhận thông tin từ các nguồn không chính thống, dẫn đến hiểu sai về an toàn và hiệu quả của vắc xin. Việc cung cấp thông tin chính xác, dễ hiểu và đáng tin cậy là vô cùng quan trọng để giúp phụ huynh đưa ra quyết định sáng suốt về việc tiêm vắc xin cho con. Nghiên cứu của Lương Thị Hưng cho thấy kiến thức của phụ huynh về bệnh UTCTC và về vắc xin ngừa nhiễm HPV còn thấp.

2.2. Lo ngại về An Toàn Hiểu Đúng Về Rủi Ro Vắc Xin HPV

Lo ngại về an toàn là một yếu tố ảnh hưởng lớn đến thái độ phụ huynh đối với vắc xin HPV. Một số phụ huynh lo sợ rằng vắc xin có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng cho con họ. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng vắc xin HPV là an toàn và các tác dụng phụ thường gặp chỉ là nhẹ và tạm thời. Việc truyền tải thông tin chính xác về an toàn vắc xin và giải đáp các thắc mắc của phụ huynh là rất cần thiết để giảm bớt lo lắng và tăng cường sự tin tưởng vào vắc xin. Bên cạnh đó, cần nhấn mạnh lợi ích vượt trội của vắc xin HPV so với những rủi ro có thể xảy ra.

III. Phương Pháp Phân Tích Yếu Tố Ảnh Hưởng Từ Phụ Huynh

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu cắt ngang, khảo sát phụ huynh có con gái từ 9 đến 17 tuổi đến khám và tư vấn sức khỏe hoặc tiêm ngừa tại phòng khám Viện Pasteur TP.HCM từ tháng 8/2013 đến tháng 3/2014. Đối tượng nghiên cứu là cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi hoặc người giám hộ trực tiếp có vai trò quyết định việc tiêm phòng HPV cho bé gái. Bảng câu hỏi được sử dụng để thu thập thông tin về đặc điểm nhân khẩu học, kiến thức về HPV, UTCTC, vắc xin HPV, lý do cản trở hoặc thúc đẩy việc tiêm vắc xin. Dữ liệu thu thập được phân tích bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh và phân tích hồi quy logit để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ phụ huynh. Mô hình logit được sử dụng để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ muốn tiêm vắc xin HPV cho con của phụ huynh có con gái từ 9-17 tuổi đến tư vấn sức khỏe và tiêm ngừa tại Viện Pasteur TP.

3.1. Thu Thập Dữ Liệu Bảng Câu Hỏi và Mẫu Nghiên Cứu

Việc thu thập dữ liệu là bước quan trọng trong nghiên cứu. Bảng câu hỏi được thiết kế để thu thập thông tin chi tiết về kiến thức, thái độ và niềm tin của phụ huynh về HPV, UTCTC và vắc xin HPV. Các câu hỏi bao gồm thông tin về đặc điểm nhân khẩu học, nguồn thông tin về vắc xin, lý do ủng hộ hoặc phản đối việc tiêm vắc xin. Mẫu nghiên cứu được chọn lựa cẩn thận để đảm bảo tính đại diện cho phụ huynh có con gái trong độ tuổi 9-17. PGS.Cao Hữu Nghĩa, chủ nhiệm đề tài đã chấp thuận cho tác giả sử dụng dữ liệu này.

3.2. Phân Tích Thống Kê Mô Tả và Hồi Quy Logit

Dữ liệu thu thập được phân tích bằng các phương pháp thống kê mô tả để tóm tắt các đặc điểm của mẫu nghiên cứu. Phân tích so sánh được sử dụng để tìm ra sự khác biệt về kiến thức và thái độ giữa các nhóm phụ huynh khác nhau. Phân tích hồi quy logit được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ phụ huynh về việc tiêm vắc xin HPV cho con. Kết quả phân tích cho phép xác định các yếu tố quan trọng cần được quan tâm trong các chiến lược truyền thông và can thiệp.

3.3. Đạo đức nghiên cứu Trung thực chính xác và nguồn gốc rõ ràng

Luận văn “Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ muốn tiêm vắc xin ngừa nhiễm HPV cho con của phụ huynh đến tư vấn sức khỏe tại Viện Pasteur TP.HCM” được phân tích dựa trên dữ liệu của đề tài “Khảo sát về kiến thức và thái độ của nhóm nữ giới từ 18-26 tuổi và phụ huynh của các bé gái từ 9-17 tuổi đến tư vấn sức khỏe tại khu vực TP.HCM, từ tháng 08/2013 – 03/2014”. Tác giả cam đoan việc sử dụng dữ liệu được sự chấp thuận của PGS.Cao Hữu Nghĩa, chủ nhiệm đề tài. Các số liệu, trích dẫn được sử dụng trong luận văn là trung thực, chính xác và có nguồn gốc rõ ràng. Học viên thực hiện Lương Thị Hưng.

IV. Kết Quả Yếu Tố Ảnh Hưởng Chính Đến Quyết Định Tiêm

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng kiến thức của phụ huynh về UTCTC và vắc xin HPV còn hạn chế. Lý do cản trở việc tiêm vắc xin chủ yếu là do chi phí cao. Rất ít phụ huynh (17,9%) được tư vấn đầy đủ về vắc xin. Các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ bao gồm nghề nghiệp, kiến thức về bệnh và kiến thức về vắc xin. Cụ thể, phụ huynh làm nghề có thu nhập ổn định có xu hướng ít muốn tiêm vắc xin hơn so với phụ huynh có thu nhập không ổn định. Kiến thức về bệnh và vắc xin càng cao thì khả năng muốn tiêm càng tăng. Cha mẹ hiểu biết hơn về bệnh thì khả năng muốn tiêm vắc xin cho con sẽ tăng. Khi cha mẹ tăng 1 điểm kiến thức về bệnh thì xác suất cha mẹ muốn tiêm cho con tăng 1%.

4.1. Kiến Thức và Thu Nhập Mối Liên Hệ Bất Ngờ

Nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa kiến thức, thu nhập và thái độ phụ huynh về vắc xin HPV. Phụ huynh có thu nhập ổn định có xu hướng ít muốn tiêm vắc xin hơn, điều này có thể do họ có nhiều nguồn thông tin khác nhau và cân nhắc kỹ lưỡng hơn về chi phí và lợi ích. Tuy nhiên, kiến thức về HPV và UTCTC vẫn là yếu tố quan trọng, phụ huynh càng hiểu rõ về bệnh thì càng có xu hướng muốn tiêm vắc xin cho con. cần có thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về mối liên hệ phức tạp này.

4.2. Tư Vấn và Tiếp Cận Thông Tin Vai Trò Quan Trọng

Tư vấn và tiếp cận thông tin đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thái độ phụ huynh về vắc xin HPV. Nghiên cứu cho thấy chỉ có một số ít phụ huynh được tư vấn đầy đủ về vắc xin. Việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và dễ hiểu về HPV, UTCTC và vắc xin HPV là vô cùng quan trọng để giúp phụ huynh đưa ra quyết định sáng suốt. Các chiến dịch truyền thông cần tập trung vào việc cung cấp thông tin một cách hiệu quả và dễ tiếp cận.

4.3. Những đặc điểm nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu

Những đặc điểm nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu bao gồm: tuổi, giới tính, trình độ học vấn, nghề nghiệp, thu nhập, nơi ở. Những đặc điểm này có thể ảnh hưởng đến kiến thức, thái độ và hành vi của phụ huynh đối với việc tiêm vắc xin HPV cho con. Ví dụ, phụ huynh có trình độ học vấn cao hơn có thể có kiến thức tốt hơn về bệnh UTCTC và vắc xin HPV, và do đó có thái độ tích cực hơn đối với việc tiêm vắc xin. Phụ huynh có thu nhập cao hơn có thể có khả năng chi trả cho việc tiêm vắc xin cho con.

V. Kết Luận Giải Pháp Nâng Cao Tỷ Lệ Tiêm Chủng HPV

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng thái độ phụ huynh đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định tiêm vắc xin HPV cho con. Kiến thức về HPV, UTCTC và vắc xin HPV còn hạn chế, lo ngại về chi phí và thiếu tư vấn là những rào cản lớn. Để nâng cao tỷ lệ tiêm chủng HPV, cần tăng cường các chiến dịch truyền thông cung cấp thông tin chính xác, dễ hiểu và đáng tin cậy. Cần có các chính sách hỗ trợ tài chính để giảm chi phí tiêm vắc xin. Các bác sĩ nhi khoa cần chủ động tư vấn và giải đáp thắc mắc cho phụ huynh về vắc xin HPV. Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ phụ huynh và phát triển các chiến lược can thiệp hiệu quả hơn.

5.1. Truyền Thông Hiệu Quả Thông Tin Vắc Xin HPV Đa Kênh

Các chiến dịch truyền thông cần sử dụng đa dạng các kênh thông tin, bao gồm truyền hình, báo chí, mạng xã hội và các sự kiện cộng đồng, để tiếp cận đến nhiều phụ huynh nhất có thể. Nội dung truyền thông cần tập trung vào việc cung cấp thông tin chính xác, dễ hiểu về HPV, UTCTC, lợi ích của vắc xin HPV và giải đáp các thắc mắc thường gặp. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan y tế, trường học và cộng đồng để triển khai các hoạt động truyền thông hiệu quả.

5.2. Chính Sách Hỗ Trợ Giảm Gánh Nặng Chi Phí

Chi phí cao là một trong những rào cản lớn đối với việc tiêm vắc xin HPV. Cần có các chính sách hỗ trợ tài chính, như bảo hiểm y tế chi trả hoặc các chương trình trợ giá, để giảm gánh nặng chi phí cho phụ huynh. Điều này sẽ giúp tăng khả năng tiếp cận vắc xin HPV cho các gia đình có thu nhập thấp. Bên cạnh đó, có thể xem xét việc đưa vắc xin HPV vào chương trình tiêm chủng mở rộng để đảm bảo tất cả trẻ em gái đều được bảo vệ.

5.3. Bác sĩ nhi khoa Tư Vấn Tạo Niềm Tin Về Vắc Xin HPV

Bác sĩ nhi khoa đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn và khuyến khích phụ huynh tiêm vắc xin HPV cho con. Bác sĩ cần được đào tạo đầy đủ về HPV, UTCTC và vắc xin HPV để có thể cung cấp thông tin chính xác và giải đáp các thắc mắc của phụ huynh. Bác sĩ cũng cần xây dựng mối quan hệ tin cậy với phụ huynh để họ cảm thấy thoải mái khi trao đổi về các vấn đề liên quan đến sức khỏe của con.

Tổng quan nghiên cứu

Human Papillomavirus (HPV) là nhóm vi rút phổ biến toàn cầu, lây truyền chủ yếu qua đường tình dục với nguy cơ nhiễm ít nhất một lần trong đời của phụ nữ khoảng 80%. Tỷ lệ nhiễm cao nhất tập trung ở độ tuổi 20-30. HPV có hơn 100 týp, trong đó ít nhất 13 týp có nguy cơ cao gây ung thư, đặc biệt HPV-16 và HPV-18 chiếm 70% các trường hợp ung thư cổ tử cung (UTCTC). UTCTC là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ toàn cầu với khoảng 530.000 ca mắc mới và 270.000 ca tử vong mỗi năm, trong đó hơn 85% xảy ra ở các vùng kém phát triển. Tại Việt Nam, năm 2015 ghi nhận 5.146 ca mắc mới và hơn 2.423 ca tử vong do UTCTC.

Việc tiêm vắc xin ngừa HPV được WHO khuyến cáo là biện pháp dự phòng cấp 1 hiệu quả nhất, đặc biệt cho trẻ gái từ 9-13 tuổi. Tại Việt Nam, vắc xin HPV được cấp phép từ năm 2008 nhưng chưa được đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia, tiêm chủng dịch vụ và người dân phải tự chi trả. Quyết định tiêm vắc xin cho bé gái 9-17 tuổi phụ thuộc hoàn toàn vào phụ huynh.

Nghiên cứu này khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ muốn tiêm vắc xin ngừa HPV cho con của phụ huynh đến tư vấn sức khỏe tại Viện Pasteur TP. HCM trong giai đoạn tháng 8/2013 đến tháng 3/2014. Mục tiêu chính là đánh giá kiến thức về UTCTC, HPV và vắc xin, xác định các yếu tố cản trở và thúc đẩy thái độ muốn tiêm, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao tỷ lệ tiêm chủng cho bé gái. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ hoạch định chính sách y tế và nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng chống UTCTC.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết hành vi sức khỏe chính:

1. Lý thuyết Hành vi sức khỏe của Green và Kreuter phân loại các yếu tố ảnh hưởng thành: yếu tố tiền đề (kiến thức, niềm tin, thái độ), yếu tố củng cố (ảnh hưởng từ người thân, bạn bè, đồng nghiệp), và yếu tố tạo điều kiện/hạn chế (điều kiện sống, thu nhập, luật pháp).

2. Lý thuyết Hành vi dự định (Theory of Planned Behavior - TPB) của Ajzen (1991) nhấn mạnh ba yếu tố ảnh hưởng đến hành vi dự định: thái độ cá nhân, chuẩn mực xã hội và nhận thức kiểm soát hành vi. Hành vi thực tế là kết quả của hành vi dự định khi các yếu tố này đủ mạnh.

3. Mô hình Niềm tin sức khỏe (Health Belief Model - HBM) của Becker (1974) tập trung vào nhận thức về mối đe dọa bệnh tật, lợi ích và rào cản trong việc thực hiện hành vi, cùng các yếu tố nhắc nhở hành động. Mô hình này giải thích sự thay đổi hành vi dựa trên nhận thức cá nhân về nguy cơ và lợi ích phòng bệnh.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: kiến thức về HPV và UTCTC, kiến thức về vắc xin ngừa HPV, các rào cản như giá vắc xin, sự an toàn và bảo quản vắc xin, cũng như các yếu tố thúc đẩy như tư vấn y tế và tiếp cận thông tin truyền thông.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang với cỡ mẫu 464 phụ huynh có con gái từ 9-17 tuổi đến tư vấn hoặc tiêm chủng tại Viện Pasteur TP. HCM trong giai đoạn tháng 8/2013 đến tháng 3/2014. Phương pháp chọn mẫu là mời tất cả đối tượng thỏa mãn tiêu chí tham gia, sử dụng bảng câu hỏi phỏng vấn trực tiếp do cán bộ y tế được tập huấn thực hiện.

Dữ liệu thu thập bao gồm các biến định tính về đặc điểm nhân khẩu học, kiến thức về bệnh và vắc xin, các rào cản và yếu tố nhắc nhở. Biến phụ thuộc là thái độ muốn tiêm vắc xin (có hoặc không). Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Stata 12, áp dụng thống kê mô tả, kiểm định Chi-square, phân tích hồi quy logistic đơn biến và đa biến để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ muốn tiêm.

Quy trình nghiên cứu tuân thủ đạo đức, được Hội đồng đạo đức phê duyệt, đảm bảo sự đồng thuận và bảo mật thông tin cá nhân của người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm nhân khẩu học: Trong 464 phụ huynh, 78% cư trú tại TP. HCM, 84,9% là nữ, nhóm tuổi 40-49 chiếm 45,9%. Trình độ cao đẳng - đại học chiếm 29,7%, nghề nghiệp không ổn định chiếm 68,1%, thu nhập chủ yếu từ 5-15 triệu đồng/tháng (51,5%).

2. Kiến thức về HPV và UTCTC: 71,3% phụ huynh hiểu UTCTC khó chữa, 58,4% biết nguyên nhân do HPV, 85,6% nhận thức HPV nguy hiểm, nhưng chỉ 39,9% biết HPV có thể lây truyền, 45,7% hiểu đúng đường lây. Về phòng ngừa, 92% biết HPV có thể phòng tránh, 70% biết tiêm chủng là cách phòng tốt nhất.

3. Kiến thức về vắc xin HPV: 59,5% biết đối tượng tiêm, 36,9% biết số liều cần tiêm, 27,2% biết phản ứng sau tiêm, 81,9% biết xử trí khi có phản ứng bất thường. Điểm trung bình kiến thức về bệnh là 5,7/9, về vắc xin là 2,7/5, với gần 42% phụ huynh có kiến thức bệnh dưới trung bình và 45% kiến thức vắc xin dưới trung bình.

4. Rào cản tiêm vắc xin: 53,5% phụ huynh cho rằng giá vắc xin cao là rào cản lớn nhất, 9,9% lo ngại về an toàn, 6,6% lo ngại bảo quản vắc xin không tốt.

5. Tư vấn và tiếp cận thông tin: Chỉ 17,9% phụ huynh được tư vấn đầy đủ về vắc xin, người tư vấn chủ yếu là người trong gia đình (26,9%) và nhân viên y tế chiếm 20,7%. Nguồn thông tin phổ biến nhất là truyền hình (53,9%), sách báo (34,5%), internet (20,3%), nhân viên y tế chỉ 14,7%.

6. Thái độ muốn tiêm: 88,6% phụ huynh muốn tiêm vắc xin cho con. Tỷ lệ này cao hơn ở nhóm tuổi 40-49 (91,6%), trình độ học vấn cao đẳng trở lên (95,7%) và thu nhập trên 15 triệu đồng/tháng (92,4%). Phân tích đơn biến cho thấy trình độ học vấn, thu nhập, kiến thức về bệnh và vắc xin có ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê đến thái độ muốn tiêm.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy kiến thức về HPV và UTCTC của phụ huynh còn hạn chế, đặc biệt về đường lây truyền và khả năng điều trị, tương tự các nghiên cứu trong nước và quốc tế. Kiến thức về vắc xin cũng chưa đầy đủ, nhất là về số liều và phản ứng sau tiêm, ảnh hưởng đến quyết định tiêm chủng.

Rào cản lớn nhất là giá vắc xin cao, phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy chi phí là yếu tố hạn chế chính trong việc chấp nhận tiêm vắc xin. Lo ngại về an toàn và bảo quản vắc xin cũng góp phần làm giảm ý định tiêm.

Tỷ lệ phụ huynh được tư vấn đầy đủ thấp, trong khi tư vấn từ nhân viên y tế và các nguồn thông tin chính thống còn hạn chế, cho thấy cần tăng cường vai trò của nhân viên y tế trong truyền thông và tư vấn. Truyền hình và sách báo là kênh tiếp cận hiệu quả, nên tận dụng trong các chiến dịch giáo dục sức khỏe.

Thái độ muốn tiêm cao (88,6%) phản ánh sự quan tâm lớn của phụ huynh, đặc biệt ở nhóm có trình độ học vấn và thu nhập cao hơn. Điều này phù hợp với mô hình niềm tin sức khỏe và lý thuyết hành vi dự định, khi nhận thức và điều kiện kinh tế ảnh hưởng tích cực đến hành vi dự định.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố kiến thức, biểu đồ cột tỷ lệ rào cản và biểu đồ tròn nguồn thông tin để minh họa rõ ràng các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông giáo dục: Triển khai các chương trình truyền thông đa kênh, đặc biệt qua truyền hình, sách báo và internet nhằm nâng cao kiến thức về HPV, UTCTC và vắc xin cho phụ huynh. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là Sở Y tế và Viện Pasteur TP. HCM.

2. Mở rộng và nâng cao chất lượng tư vấn y tế: Đào tạo nhân viên y tế về kỹ năng tư vấn vắc xin HPV, tăng cường tư vấn trực tiếp tại các cơ sở y tế và phòng khám. Mục tiêu đạt 50% phụ huynh được tư vấn đầy đủ trong 2 năm tới.

3. Giảm chi phí vắc xin: Đề xuất chính sách hỗ trợ tài chính hoặc trợ giá vắc xin HPV cho nhóm thu nhập thấp và trung bình, phối hợp với Bộ Y tế và các tổ chức tài trợ. Kế hoạch thực hiện trong 3 năm.

4. Phát huy vai trò gia đình và cộng đồng: Khuyến khích người thân, gia đình và cộng đồng tham gia tuyên truyền, tạo môi trường xã hội tích cực thúc đẩy tiêm chủng. Thực hiện liên tục, phối hợp với các tổ chức xã hội và trường học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách y tế: Để xây dựng các chương trình tiêm chủng HPV hiệu quả, chính sách hỗ trợ tài chính và truyền thông phù hợp với thực trạng kiến thức và thái độ của phụ huynh.

2. Cán bộ y tế và nhân viên tư vấn: Nâng cao kỹ năng tư vấn, hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tiêm chủng để cải thiện chất lượng dịch vụ và tăng tỷ lệ tiêm vắc xin.

3. Nhà nghiên cứu và học viên: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, mô hình phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi sức khỏe và phòng chống bệnh truyền nhiễm.

4. Tổ chức phi chính phủ và cộng đồng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình giáo dục sức khỏe, vận động cộng đồng và hỗ trợ tiêm chủng cho trẻ em gái.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao phụ huynh lại lo ngại về giá vắc xin HPV?
   Giá vắc xin HPV hiện nay khá cao so với thu nhập trung bình của nhiều gia đình, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp và trung bình. Điều này làm giảm khả năng tiếp cận và quyết định tiêm chủng cho con. Ví dụ, hơn 53% phụ huynh trong nghiên cứu cho rằng giá cao là rào cản chính.

2. Kiến thức về HPV ảnh hưởng thế nào đến thái độ tiêm vắc xin?
   Phụ huynh có kiến thức tốt về HPV và UTCTC có xu hướng muốn tiêm vắc xin cao hơn. Mỗi điểm tăng trong kiến thức về bệnh làm tăng xác suất muốn tiêm khoảng 1%, kiến thức về vắc xin tăng 1 điểm làm tăng xác suất muốn tiêm 3%.

3. Vai trò của nhân viên y tế trong việc thúc đẩy tiêm vắc xin là gì?
   Nhân viên y tế là nguồn tư vấn quan trọng, giúp cung cấp thông tin chính xác và giải đáp thắc mắc. Tuy nhiên, chỉ 20,7% phụ huynh được tư vấn bởi nhân viên y tế, cho thấy cần tăng cường vai trò này để nâng cao tỷ lệ tiêm chủng.

4. Phương tiện truyền thông nào hiệu quả nhất trong việc nâng cao nhận thức?
   Truyền hình là kênh tiếp cận phổ biến nhất với 53,9% phụ huynh nhận thông tin qua đây, tiếp theo là sách báo và internet. Các chương trình truyền thông qua các kênh này nên được đẩy mạnh để nâng cao kiến thức cộng đồng.

5. Có những rào cản nào khác ngoài giá và kiến thức ảnh hưởng đến quyết định tiêm?
   Ngoài giá và kiến thức, phụ huynh còn lo ngại về tính an toàn và bảo quản vắc xin, cũng như thiếu tư vấn đầy đủ. Khoảng 9,9% lo ngại về an toàn và 6,6% về bảo quản vắc xin không tốt, ảnh hưởng đến sự tin tưởng và quyết định tiêm.

Kết luận

• Phụ huynh tại TP. HCM có kiến thức hạn chế về HPV, UTCTC và vắc xin, đặc biệt về đường lây truyền và phản ứng sau tiêm.
• Giá vắc xin cao là rào cản lớn nhất ảnh hưởng đến thái độ muốn tiêm vắc xin cho con.
• Tỷ lệ phụ huynh được tư vấn đầy đủ về vắc xin còn thấp, vai trò nhân viên y tế trong tư vấn chưa được phát huy tối đa.
• Thái độ muốn tiêm vắc xin cao (88,6%), đặc biệt ở nhóm có trình độ học vấn và thu nhập cao hơn.
• Cần triển khai các giải pháp truyền thông, tư vấn, hỗ trợ tài chính và phát huy vai trò gia đình để nâng cao tỷ lệ tiêm chủng HPV cho bé gái.

Next steps: Tăng cường các chương trình giáo dục và tư vấn, đề xuất chính sách hỗ trợ tài chính, mở rộng nghiên cứu tại các địa phương khác.

Call-to-action: Các cơ quan y tế, nhà nghiên cứu và cộng đồng cần phối hợp chặt chẽ để nâng cao nhận thức và thực hiện tiêm chủng HPV hiệu quả, góp phần phòng chống ung thư cổ tử cung tại Việt Nam.