I. Tổng Quan Khảo Sát Thuốc Điều Trị Tăng Huyết Áp Hậu Giang
Tăng huyết áp (THA) là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, đặc biệt tại Việt Nam, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng và chất lượng sống. THA gây ra khoảng 7.1 triệu ca tử vong sớm và chiếm 4.5% gánh nặng bệnh tật toàn cầu. Theo thống kê của Viện tim mạch Việt Nam, THA là bệnh tim mạch phổ biến nhất, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm ở tim, mắt, não, thận và mạch máu. Nghiên cứu này tập trung vào việc khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hậu Giang trong giai đoạn 2019-2020. Việc hiểu rõ thực trạng sử dụng thuốc sẽ góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho bệnh nhân. Theo Tổ chức Y tế thế giới năm 1978, trên thế giới tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp chiếm khoảng 10% - 15% dân số và ước tính đến 2025 là 29%.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Điều Trị Tăng Huyết Áp
Nghiên cứu về thuốc điều trị tăng huyết áp có vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả điều trị hiện tại, xác định các vấn đề tồn tại và đề xuất các giải pháp cải thiện. Tăng huyết áp nếu không được kiểm soát tốt sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tai biến mạch máu não, suy tim, suy thận. Vì vậy, việc theo dõi và đánh giá tình hình sử dụng thuốc là cần thiết để đảm bảo bệnh nhân được điều trị hiệu quả và an toàn. Phác đồ điều trị cần tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Thuốc Điều Trị Tăng Huyết Áp Hậu Giang
Nghiên cứu hướng đến việc khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân THA điều trị nội trú tại khoa Nội Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hậu Giang trong giai đoạn 2019-2020. Đồng thời, nghiên cứu này cũng nhằm khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân THA tại khoa Nội. Việc đạt được các mục tiêu này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình điều trị THA tại bệnh viện và làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.
II. Thách Thức Vấn Đề Trong Điều Trị Tăng Huyết Áp Hiện Nay
Mặc dù có nhiều tiến bộ trong điều trị, THA vẫn là một thách thức lớn đối với ngành y tế. Một số lượng lớn bệnh nhân THA không được kiểm soát huyết áp hiệu quả, dẫn đến tăng nguy cơ biến chứng. Các yếu tố như tuân thủ điều trị kém, tác dụng phụ của thuốc, và sự khác biệt trong đáp ứng thuốc giữa các cá nhân có thể góp phần vào tình trạng này. Ngoài ra, việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân cũng là một thách thức, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng về các yếu tố như tuổi tác, bệnh nền, và các thuốc đang sử dụng. Theo thống kê của Viện tim mạch Việt Nam, có 51,6% những người bị tăng huyết áp không biết mình bị bệnh, 33,9% những người tăng huyết áp chưa được điều trị và 63,7% người điều trị nhưng chưa đạt được huyết áp mục tiêu.
2.1. Tuân Thủ Điều Trị Tác Dụng Phụ Của Thuốc Hạ Áp
Tuân thủ điều trị kém là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến kiểm soát huyết áp không hiệu quả. Bệnh nhân có thể quên uống thuốc, tự ý ngừng thuốc khi cảm thấy khỏe hơn, hoặc không tuân thủ các khuyến nghị về lối sống. Tác dụng phụ của thuốc cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị. Do đó, việc tư vấn kỹ lưỡng cho bệnh nhân về tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị và cách đối phó với tác dụng phụ là rất quan trọng. Dùng thuốc thường xuyên để bình ổn huyết áp. Điều trị tăng huyết áp là điều trị cả đời. Không tự ý ngừng điều trị, cần phải tham vấn bác sỹ chuyên khoa.
2.2. Cá Thể Hóa Phác Đồ Điều Trị Tăng Huyết Áp
Mỗi bệnh nhân THA có những đặc điểm riêng biệt, do đó cần có một phác đồ điều trị phù hợp với từng cá nhân. Việc lựa chọn thuốc và liều lượng cần dựa trên các yếu tố như tuổi tác, bệnh nền, chức năng thận, và các thuốc đang sử dụng. Ngoài ra, cần theo dõi chặt chẽ đáp ứng của bệnh nhân với điều trị và điều chỉnh phác đồ khi cần thiết. Các rối loạn chuyển hoá này vừa là nguyên nhân gây tăng huyết áp vừa là hậu quả của tăng huyết áp và như vậy khi bị tăng huyết áp bệnh ngày càng nặng lên nhanh chóng và tử vong do các biến chứng tại tim, não, thận. Đây là vòng xoắn bệnh lý mà chúng ta cần quan tâm (Tạ Văn Bình, 2006).
III. Phương Pháp Khảo Sát Sử Dụng Thuốc Hồi Cứu Hồ Sơ Bệnh Án
Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả hồi cứu để khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp. Dữ liệu được thu thập từ 400 hồ sơ bệnh án của bệnh nhân THA điều trị nội trú tại khoa Nội Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hậu Giang trong khoảng thời gian từ 01/6/2019 đến 01/06/2020. Các thông tin được thu thập bao gồm đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, phác đồ điều trị, các thuốc sử dụng, và sự thay đổi phác đồ trong quá trình điều trị. Số liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm SPSS 18 để phân tích và đánh giá. Đây là một phương pháp tiếp cận hiệu quả để đánh giá thực trạng sử dụng thuốc tại bệnh viện.
3.1. Tiêu Chí Chọn Mẫu Nghiên Cứu Bệnh Nhân Tăng Huyết Áp
Đối tượng nghiên cứu bao gồm bệnh nhân THA mới được chẩn đoán hoặc bệnh nhân THA đã có tiền sử bệnh được điều trị nội trú. Tiêu chuẩn chọn mẫu bao gồm chẩn đoán THA theo tiêu chuẩn của WHO/ISH, tuổi từ 18 trở lên, và có đầy đủ thông tin trong hồ sơ bệnh án. Tiêu chuẩn loại trừ bao gồm bệnh nhân THA thứ phát do các nguyên nhân khác như bệnh thận, bệnh nội tiết, và bệnh nhân không có đầy đủ thông tin trong hồ sơ bệnh án. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện, dựa trên các tiêu chí đã định.
3.2. Thu Thập Xử Lý Dữ Liệu Sử Dụng Thuốc Điều Trị
Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án bằng một phiếu thu thập thông tin được thiết kế sẵn. Các thông tin được thu thập bao gồm thông tin nhân khẩu học, tiền sử bệnh, đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, phác đồ điều trị, các thuốc sử dụng, liều lượng, thời gian sử dụng, và các tác dụng phụ. Dữ liệu được nhập vào phần mềm SPSS 18 và được kiểm tra tính chính xác trước khi phân tích. Các phương pháp thống kê mô tả và thống kê suy luận được sử dụng để phân tích dữ liệu.
IV. Kết Quả Phác Đồ Nhóm Thuốc Điều Trị Tăng Huyết Áp Chính
Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ bệnh nhân THA điều trị nội trú sử dụng phác đồ đơn trị liệu là 59,5% và đa trị liệu là 40,5%. Nhóm thuốc chẹn kênh canxi được sử dụng nhiều nhất (59,5%), tiếp theo là nhóm ƯCMC (59,3%), nhóm chẹn beta (16,0%), nhóm lợi tiểu (4,3%) và ức chế thụ thể angiotensin (2,8%). Phác đồ điều trị phối hợp 2 nhóm thuốc chẹn kênh canxi + ƯCMC có tỷ lệ cao nhất (54,3%), phác đồ chẹn beta + ƯCMC là 26,5%. Tỷ lệ bệnh nhân có thay đổi phác đồ điều trị là 23,8%.
4.1. Tỷ Lệ Sử Dụng Đơn Trị Liệu Đa Trị Liệu Tăng Huyết Áp
Việc sử dụng đơn trị liệu hay đa trị liệu phụ thuộc vào mức độ THA, bệnh nền, và đáp ứng của bệnh nhân với điều trị. Nghiên cứu cho thấy phần lớn bệnh nhân được điều trị bằng đơn trị liệu, tuy nhiên, một tỷ lệ đáng kể bệnh nhân cần đến đa trị liệu để kiểm soát huyết áp hiệu quả. Điều này cho thấy việc cá thể hóa phác đồ điều trị là rất quan trọng. Phác đồ điều trị phối hợp 3 nhóm thuốc được sử dụng là chẹn kênh canci + chẹn bêta + ức chế men chuyển chiếm 1,2%. Phác đồ phối hợp 4 thuốc được sử dụng là chẹn kênh canci +chẹn bêta + ức chế men chuyển + lợi tiểu chiếm 0,6%.
4.2. Nhóm Thuốc Ưu Tiên Trong Điều Trị Tăng Huyết Áp
Kết quả cho thấy nhóm thuốc chẹn kênh canxi và ƯCMC là hai nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất. Điều này phù hợp với các hướng dẫn điều trị THA hiện nay. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng các nhóm thuốc khác như chẹn beta, lợi tiểu, và ức chế thụ thể angiotensin còn thấp. Cần có thêm nghiên cứu để đánh giá vai trò của các nhóm thuốc này trong điều trị THA tại bệnh viện. Các thuốc chẹn kênh canci . Thuốc ức chế men chuyển . Thuốc ức chế thụ thể angiotensin.
V. Phân Tích Thay Đổi Phác Đồ Điều Trị Tăng Huyết Áp Chi Tiết
Nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ thay đổi phác đồ điều trị là 23.8%. Điều này cho thấy trong quá trình điều trị THA, có một số lượng đáng kể bệnh nhân cần phải điều chỉnh phác đồ để đạt được huyết áp mục tiêu hoặc để giải quyết các vấn đề liên quan đến tác dụng phụ của thuốc. Việc phân tích các yếu tố liên quan đến việc thay đổi phác đồ sẽ giúp các bác sĩ có thêm thông tin để đưa ra quyết định điều trị phù hợp.
5.1. Lý Do Thay Đổi Phác Đồ Điều Trị Tăng Huyết Áp
Có nhiều lý do dẫn đến việc thay đổi phác đồ điều trị THA, bao gồm kiểm soát huyết áp không hiệu quả, tác dụng phụ của thuốc, tương tác thuốc, và sự xuất hiện của các bệnh lý kèm theo. Việc xác định lý do cụ thể cho việc thay đổi phác đồ sẽ giúp các bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác hơn. Qua kết quả nghiên cứu nhận thấy các phác đồ điều trị đều tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế, tuy nhiên trong quá tình điều trị có nhiều trường hợp cần phải thay đổi phác đồ do không đem lại hiệu quả điều trị.
5.2. Ảnh Hưởng Của Thay Đổi Phác Đồ Đến Kết Quả Điều Trị
Việc thay đổi phác đồ điều trị có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị THA. Một số bệnh nhân có thể đạt được huyết áp mục tiêu sau khi thay đổi phác đồ, trong khi những người khác có thể không đáp ứng hoặc gặp phải các tác dụng phụ mới. Do đó, việc theo dõi chặt chẽ bệnh nhân sau khi thay đổi phác đồ là rất quan trọng. Việc kiểm soát huyết áp đạt mục tiêu sẽ đem lại hiệu quả tích cực trong việc giảm tỷ lệ tử vong cũng như tàn tật do các bệnh lý liên quan đến tăng huyết áp.
VI. Kết Luận Đề Xuất Về Điều Trị Tăng Huyết Áp Hậu Giang
Nghiên cứu đã cung cấp một bức tranh tổng quan về tình hình sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hậu Giang trong giai đoạn 2019-2020. Kết quả cho thấy các phác đồ điều trị được sử dụng phần lớn tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề cần được giải quyết, như tỷ lệ tuân thủ điều trị kém, tác dụng phụ của thuốc, và sự cần thiết phải cá thể hóa phác đồ điều trị. Cần có thêm các nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp nhằm cải thiện tình hình điều trị THA tại bệnh viện.
6.1. Giải Pháp Cải Thiện Tuân Thủ Điều Trị Tăng Huyết Áp
Để cải thiện tuân thủ điều trị, cần tăng cường công tác tư vấn giáo dục cho bệnh nhân về tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị và cách đối phó với tác dụng phụ của thuốc. Có thể sử dụng các phương pháp như tư vấn cá nhân, nhóm, cung cấp tài liệu hướng dẫn, và sử dụng các ứng dụng nhắc nhở uống thuốc. Điều trị tăng huyết áp bằng cách thay đổi lối sống bao giờ cũng chiếm một vai trò quan trọng trong liệu trình điều trị chung. Nếu như thay đổi lối sống không đem lại nhiều lợi ích trong việc cải thiện tình trạng bệnh, người bệnh sẽ cân nhắc cho bệnh nhân sử dụng thuốc theo toa.
6.2. Nghiên Cứu Sâu Hơn Về Hiệu Quả Các Phác Đồ Điều Trị
Cần có thêm các nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của các phác đồ điều trị khác nhau, đặc biệt là các phác đồ phối hợp thuốc. Nghiên cứu cần tập trung vào các yếu tố như kiểm soát huyết áp, tác dụng phụ, chất lượng cuộc sống, và chi phí điều trị. Kết quả của các nghiên cứu này sẽ giúp các bác sĩ đưa ra quyết định điều trị dựa trên bằng chứng và cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân THA. Một nghiên cứu tại Bệnh viện Đại học Y dược Huế cho thấy tất cả các thuốc điều trị tăng huyết áp đều nằm trong danh mục thuốc điều trị tăng huyết áp theo khuyến cáo của Hội Tim mạch học Việt Nam.
