Khảo Sát Tình Hình Sử Dụng Kháng Sinh Điều Trị Nhiễm Khuẩn Đường Tiết Niệu Tại Bệnh Viện Đa Khoa An Giang

• Tác giả: Nguyễn Việt Dũng
• Người hướng dẫn: TS. Võ Quang Trung
• Trường học: Trường Đại Học Tây Đô
• Chuyên ngành: Dược Lý – Dược Lâm Sàng
• Đề tài: Khảo Sát Tình Hình Sử Dụng Kháng Sinh Điều Trị Nhiễm Khuẩn Đường Tiết Niệu Tại Bệnh Viện Đa Khoa An Giang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Cần Thơ

• LỜI CÁM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. MỞ ĐẦU
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. TỔNG QUAN VỀ BỆNH NHIỄM KHUẨN ĐƯỜNG TIẾT NIỆU
• 2.1.1. Định nghĩa
• 2.1.2. Phân loại
• 2.1.3. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của NKĐTN
• 2.1.3.1. Tác nhân gây bệnh viện
• 2.1.3.2. Các tác nhân khác
• 2.1.3.3. Con đường nhiễm bệnh
• 2.2. TỔNG QUAN VỀ KHÁNG SINH ĐIỀU TRỊ NHIỄM KHUẨN ĐƯỜNG TIẾT NIỆU
• 2.2.1. Định nghĩa và phân loại kháng sinh
• 2.2.2. Tình hình sử dụng kháng sinh trên thế giới
• 2.2.3. Sự nhạy cảm của kháng sinh trên thế giới
• 2.2.4. Sử dụng kháng sinh dự phòng trong thủ thuật can thiệp đường tiết niệu dưới tại Việt Nam
• 2.2.5. Vấn đề đề kháng kháng sinh
• 2.3. GIỚI THIỆU BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG TÂM AN GIANG
• 2.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.4.1. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
• 2.4.1.1. Địa điểm nghiên cứu
• 2.4.1.2. Thời gian nghiên cứu
• 2.4.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.4.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 2.4.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.4.4.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.4.4.2. Khảo sát đặc điểm người bệnh có sử dụng kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang trong năm 2019 (Mục tiêu 1)
• 2.4.4.3. Khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh của bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu tại Bệnh viện Đa khoa trung tâm An Giang trong năm 2019 (Mục tiêu 2)
• 2.4.4.4. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4.4.5. Phương pháp phân tích thống kê và xử lý số liệu
• 2.5. HỘI ĐỒNG ĐẠO ĐỨC
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI BỆNH NGHIÊN CỨU VÀ MÔ HÌNH BỆNH NHIỄM KHUẨN TẠI KHOA
• 3.1.1. Các bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu thường gặp
• 3.1.2. Các thủ thuật được tiến hành tại khoa
• 3.1.3. Đặc điểm chức năng thận
• 3.2. TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ NHIỄM KHUẨN ĐƯỜNG TIẾT NIỆU
• 3.2.1. Danh mục các kháng sinh được sử dụng tại khoa
• 3.2.2. Phân bổ kháng sinh theo bệnh
• 3.2.3. Tỷ lệ kháng sinh dùng đường tiêm
• 3.2.4. Sự đổi kháng sinh
• 3.2.5. Sự phối hợp kháng sinh
• 3.3. ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI BỆNH NHIỄM KHUẨN ĐƯỜNG TIẾT NIỆU
• 3.4. TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TẠI KHOA
• 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• 4.1. Hạn chế của đề tài
• 4.2. Hướng nghiên cứu trong tương lai
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Kháng Sinh Trong NKĐTN Tại An Giang

Nghiên cứu về tình hình sử dụng kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu (NKĐTN) tại Bệnh viện Đa khoa An Giang năm 2019 có ý nghĩa quan trọng. NKĐTN là một bệnh lý phổ biến, gây gánh nặng lớn cho hệ thống y tế. Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng chi phí. Nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá thực trạng sử dụng kháng sinh tại bệnh viện, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện. Nghiên cứu cắt ngang này được thực hiện từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2019 trên bệnh nhân nội trú tại khoa Tiết Niệu dựa theo mã phân loại bệnh tật ICD-10. Kết quả nghiên cứu đánh giá 552 bệnh nhân có độ tuổi trung bình 48.2 ± 14.4 tuổi. Những bệnh nhân này đã được cấp 2,992 đơn thuốc và được điều trị với 5,177 lượt kháng sinh. Nghiên cứu này là tiền đề quan trọng để đánh giá toàn diện việc sử dụng và phối hợp kháng sinh trong bệnh viện đối với NKĐTN, giúp cơ quan quản lý quản lý hiệu quả hơn việc sử dụng kháng sinh.

1.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu sử dụng kháng sinh hợp lý

Việc sử dụng kháng sinh hợp lý là yếu tố then chốt để kiểm soát tình trạng kháng kháng sinh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kháng kháng sinh là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe toàn cầu. Nghiên cứu này sẽ cung cấp dữ liệu thực tế về tình hình sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện Đa khoa An Giang, giúp các bác sĩ có cơ sở để đưa ra quyết định điều trị phù hợp. Mục tiêu chính là khảo sát đặc điểm người bệnh và tình hình sử dụng kháng sinh của người bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu tại bệnh viện trong năm 2019.

1.2. Mục tiêu cụ thể của khảo sát kháng sinh đồ tại bệnh viện

Nghiên cứu tập trung vào hai mục tiêu chính: (1) Khảo sát đặc điểm người bệnh có sử dụng kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang trong năm 2019. (2) Khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh của bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang trong năm 2019. Việc đạt được các mục tiêu này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng sử dụng kháng sinh và giúp xác định các vấn đề cần cải thiện. Nghiên cứu cũng đóng vai trò quan trọng để nâng cao kiến thức chuyên môn.

II. Thách Thức Vấn Đề Kháng Kháng Sinh Trong Điều Trị NKĐTN

Tình trạng kháng kháng sinh ngày càng trở nên nghiêm trọng, đặc biệt trong điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Nhiều loại vi khuẩn gây bệnh đã trở nên kháng với các loại kháng sinh thông thường, gây khó khăn cho việc điều trị và làm tăng nguy cơ biến chứng. Nghiên cứu này cần đánh giá mức độ kháng kháng sinh của các vi khuẩn gây NKĐTN tại Bệnh viện Đa khoa An Giang, từ đó đề xuất các biện pháp kiểm soát và phòng ngừa. Theo nghiên cứu tại bệnh viện Chợ Rẫy năm 2009 cho thấy NKĐTN gây ra bởi các trực khuẩn gram âm như E. coli (42%), Enterococcus spp. (8,2%) và Acinetobacter spp. Đây là những trực khuẩn đề kháng kháng sinh cao như với tỷ lệ đáng báo động E. Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.

2.1. Các yếu tố góp phần vào tỷ lệ kháng kháng sinh cao

Nhiều yếu tố góp phần vào tình trạng kháng kháng sinh cao, bao gồm việc sử dụng kháng sinh không đúng chỉ định, sử dụng quá liều hoặc không đủ liều, và sử dụng kháng sinh khi không cần thiết. Ngoài ra, việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi cũng góp phần vào sự lan rộng của các vi khuẩn kháng thuốc. Vấn đề kháng kháng sinh không chỉ gây khó khăn cho việc điều trị NKĐTN mà còn làm tăng chi phí điều trị và kéo dài thời gian nằm viện.

2.2. Nguy cơ kháng kháng sinh trong điều trị urosepsis

Urosepsis, một biến chứng nghiêm trọng của NKĐTN, đặc biệt nguy hiểm khi vi khuẩn gây bệnh đã kháng kháng sinh. Trong trường hợp này, việc điều trị trở nên khó khăn hơn và tỷ lệ tử vong có thể tăng cao. Nghiên cứu này cần đánh giá tỷ lệ urosepsis do vi khuẩn kháng thuốc tại Bệnh viện Đa khoa An Giang và xác định các yếu tố nguy cơ liên quan. Nghiên cứu tại bệnh viện Chợ Rẫy năm 2009 cho thấy NKĐTN gây ra bởi các trực khuẩn gram âm như E. coli (42%), Enterococcus spp. (8,2%) và Acinetobacter spp. Đây là những trực khuẩn đề kháng kháng sinh cao.

III. Phương Pháp Đánh Giá Sử Dụng Kháng Sinh Trong NKĐTN Ở An Giang

Nghiên cứu sử dụng phương pháp cắt ngang mô tả để đánh giá sử dụng kháng sinh trong điều trị NKĐTN tại Bệnh viện Đa khoa An Giang. Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án của bệnh nhân nội trú tại khoa Tiết niệu từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2019. Các thông tin được thu thập bao gồm: đặc điểm nhân khẩu học của bệnh nhân, tiền sử bệnh lý, kết quả xét nghiệm vi sinh, loại kháng sinh được sử dụng, liều lượng, thời gian điều trị và kết quả điều trị. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm thống kê để xác định các yếu tố liên quan đến việc sử dụng kháng sinh và hiệu quả điều trị.

3.1. Quy trình thu thập dữ liệu sử dụng kháng sinh chi tiết

Quy trình thu thập dữ liệu bao gồm việc xem xét hồ sơ bệnh án của tất cả bệnh nhân được chẩn đoán NKĐTN tại khoa Tiết niệu trong thời gian nghiên cứu. Các thông tin được ghi lại một cách cẩn thận và chính xác vào một bảng kiểm đã được thiết kế sẵn. Bảng kiểm bao gồm các thông tin về kháng sinh được sử dụng, liều lượng, đường dùng, thời gian điều trị, và kết quả điều trị. Quy trình này đảm bảo tính đầy đủ và chính xác của dữ liệu thu thập.

3.2. Phân tích thống kê dữ liệu sử dụng kháng sinh và kháng sinh đồ

Dữ liệu sau khi thu thập sẽ được nhập vào phần mềm thống kê và phân tích. Các phép kiểm thống kê được sử dụng để xác định các yếu tố liên quan đến việc sử dụng kháng sinh, chẳng hạn như tuổi, giới tính, tiền sử bệnh lý, và mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng. Kháng sinh đồ cũng được phân tích để xác định tỷ lệ kháng của các vi khuẩn gây bệnh đối với các loại kháng sinh khác nhau. Nghiên cứu đã đánh giá 552 bệnh nhân có độ tuổi trung bình là 48.2 ± 14.4 tuổi.

IV. Kết Quả Thực Trạng Sử Dụng Kháng Sinh Điều Trị NKĐTN Tại An Giang

Nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng kháng sinh trong điều trị NKĐTN tại Bệnh viện Đa khoa An Giang còn nhiều vấn đề cần cải thiện. Một số loại kháng sinh được sử dụng quá phổ biến, trong khi các loại kháng sinh khác ít được sử dụng hơn. Ngoài ra, việc phối hợp kháng sinh cũng chưa được thực hiện một cách hợp lý, có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh. Hơn 52% đơn thuốc chỉ sử dụng một loại kháng sinh, đặc biệt có 27 đơn thuốc được kê với bốn loại kháng sinh trở lên. Kết hợp chất ức chế beta- lactam và kháng sinh nhóm beta-lactam trong điều trị được sử dụng phổ biến nhất.

4.1. Phân tích tỷ lệ sử dụng kháng sinh theo nhóm bệnh nhân

Nghiên cứu phân tích tỷ lệ sử dụng kháng sinh theo nhóm bệnh nhân khác nhau, ví dụ như bệnh nhân có NKĐTN đơn thuần, bệnh nhân có NKĐTN biến chứng, và bệnh nhân có urosepsis. Kết quả cho thấy có sự khác biệt đáng kể trong việc sử dụng kháng sinh giữa các nhóm bệnh nhân này. Sự đổi kháng sinh sau lần dùng đầu tiên và lần dùng thứ 2 cũng được thống kê. Điều này cho thấy cần có các phác đồ điều trị khác nhau cho từng nhóm bệnh nhân.

4.2. Đánh giá tính hợp lý của thực hành kê đơn kháng sinh

Nghiên cứu đánh giá tính hợp lý của thực hành kê đơn kháng sinh dựa trên các hướng dẫn điều trị hiện hành. Các tiêu chí đánh giá bao gồm: chỉ định sử dụng kháng sinh, lựa chọn loại kháng sinh, liều lượng, thời gian điều trị, và việc phối hợp kháng sinh. Kết quả cho thấy có nhiều trường hợp kê đơn kháng sinh không phù hợp với hướng dẫn, có thể do thiếu thông tin về kháng sinh đồ hoặc do thói quen của bác sĩ. Nghiên cứu đã đánh giá 552 bệnh nhân.

V. Giải Pháp Cải Thiện Sử Dụng Kháng Sinh Hợp Lý Trong NKĐTN

Để cải thiện sử dụng kháng sinh hợp lý trong điều trị NKĐTN tại Bệnh viện Đa khoa An Giang, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Cần tăng cường đào tạo cho bác sĩ về kháng sinh đồ, hướng dẫn điều trị và các nguyên tắc sử dụng kháng sinh hợp lý. Cần thiết lập các quy trình kiểm soát sử dụng kháng sinh chặt chẽ, bao gồm việc phê duyệt sử dụng kháng sinh hạn chế và theo dõi việc sử dụng kháng sinh trên toàn bệnh viện. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của bệnh nhân về nguy cơ kháng kháng sinh và tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị.

5.1. Xây dựng và triển khai phác đồ điều trị NKĐTN chuẩn hóa

Việc xây dựng và triển khai phác đồ điều trị NKĐTN chuẩn hóa là một trong những giải pháp quan trọng nhất. Phác đồ cần dựa trên kháng sinh đồ tại bệnh viện và các hướng dẫn điều trị hiện hành. Phác đồ cần được cập nhật thường xuyên để đảm bảo tính phù hợp. Việc triển khai phác đồ cần đi kèm với việc đào tạo và hướng dẫn cho bác sĩ. Danh mục và tần suất sử dụng của các kháng sinh nhóm Aminoglycosid, 5- nitro-imidazol, peptid được ghi nhận lại.

5.2. Tăng cường kiểm soát kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện và lưu hành kháng sinh

Việc tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện là một giải pháp quan trọng khác. Cần thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn, bao gồm vệ sinh tay, sử dụng dụng cụ vô trùng, và cách ly bệnh nhân nhiễm khuẩn. Việc lưu hành kháng sinh cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh tình trạng sử dụng kháng sinh không cần thiết. Tỷ lệ kháng sinh dùng đường tiêm, sự đổi kháng sinh cũng được thu thập để đánh giá tình hình sử dụng kháng sinh tại bệnh viện đa khoa an giang.

VI. Kết Luận Nghiên Cứu Sử Dụng Kháng Sinh và Hướng Phát Triển Tương Lai

Nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình sử dụng kháng sinh trong điều trị NKĐTN tại Bệnh viện Đa khoa An Giang. Kết quả nghiên cứu cho thấy cần có các giải pháp để cải thiện sử dụng kháng sinh hợp lý và kiểm soát tình trạng kháng kháng sinh. Các hướng nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các giải pháp đã được triển khai và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng kháng sinh của bác sĩ.

6.1. Hạn chế của nghiên cứu và các khuyến nghị dược lâm sàng

Nghiên cứu này có một số hạn chế, ví dụ như chỉ thu thập dữ liệu trong một khoảng thời gian ngắn và chỉ tập trung vào một bệnh viện. Các nghiên cứu trong tương lai nên thu thập dữ liệu trong thời gian dài hơn và mở rộng phạm vi nghiên cứu ra nhiều bệnh viện khác nhau. Các chuyên gia dược lâm sàng cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và cải thiện sử dụng kháng sinh tại bệnh viện.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về kiểm soát nhiễm khuẩn tiết niệu

Các hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn tiết niệu, chẳng hạn như sử dụng catheter được phủ chất kháng khuẩn và tăng cường vệ sinh cá nhân. Nghiên cứu cũng có thể tập trung vào việc xác định các yếu tố nguy cơ gây nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát và phát triển các biện pháp kiểm soát phù hợp. Cần có các nghiên cứu sâu hơn về vấn đề kiểm soát nhiễm khuẩn tiết niệu.

Tổng quan nghiên cứu

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu (NKĐTN) là một trong những bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và gây gánh nặng kinh tế lớn trên toàn thế giới. Ước tính mỗi năm có hơn 7 triệu ca nhập viện do NKĐTN, trong đó phụ nữ trưởng thành có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 30 lần so với nam giới. Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng kháng sinh trong điều trị NKĐTN chưa được khảo sát đầy đủ, đặc biệt tại các bệnh viện tuyến tỉnh như Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm khảo sát đặc điểm người bệnh và tình hình sử dụng kháng sinh trong điều trị NKĐTN tại bệnh viện này trong năm 2019.

Nghiên cứu cắt ngang được tiến hành trên 552 bệnh nhân nội trú tại Khoa Tiết niệu, với độ tuổi trung bình 48,2 ± 14,4 tuổi. Tổng số đơn thuốc được cấp là 2.992, tương ứng với 5.177 lượt sử dụng kháng sinh. Mục tiêu chính là đánh giá đặc điểm người bệnh, mô hình bệnh lý, cũng như phân tích chi tiết việc sử dụng và phối hợp kháng sinh nhằm góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và quản lý kháng sinh tại bệnh viện. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chính sách sử dụng kháng sinh hợp lý, giảm thiểu nguy cơ kháng thuốc và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết về nhiễm khuẩn đường tiết niệu (NKĐTN): NKĐTN là tình trạng vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhiễm tại các bộ phận của hệ tiết niệu như niệu đạo, bàng quang, niệu quản và thận. Phân loại NKĐTN theo mức độ phức tạp gồm NKĐTN không biến chứng, phức tạp, tái phát và liên quan đến ống thông.

• Mô hình sử dụng kháng sinh hợp lý: Việc lựa chọn kháng sinh dựa trên đặc điểm vi sinh vật, mức độ nhạy cảm, tình trạng lâm sàng người bệnh và các yếu tố nguy cơ đề kháng. Mục tiêu là tối ưu hóa hiệu quả điều trị, giảm thiểu tác dụng phụ và hạn chế sự phát triển của vi khuẩn kháng thuốc.

• Khái niệm đề kháng kháng sinh: Đề kháng xảy ra khi vi khuẩn mất khả năng bị ức chế bởi nồng độ kháng sinh điều trị, dẫn đến thất bại điều trị và tăng nguy cơ lây lan vi khuẩn đa kháng thuốc.

Các khái niệm chính bao gồm: kháng sinh beta-lactam và chất ức chế beta-lactamase, fluoroquinolons, đề kháng kháng sinh, phối hợp kháng sinh, và phân loại bệnh theo mã ICD-10.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang, hồi cứu dữ liệu bệnh án nội trú tại Khoa Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang trong năm 2019.

• Cỡ mẫu: 552 bệnh án đáp ứng tiêu chuẩn chọn mẫu, trong tổng số 637 hồ sơ thu thập ban đầu.

• Tiêu chuẩn chọn mẫu: Người bệnh được chẩn đoán NKĐTN theo mã ICD-10, điều trị nội trú tại khoa trong năm 2019, có hồ sơ đầy đủ.

• Nguồn dữ liệu: Hồ sơ bệnh án, bao gồm thông tin nhân khẩu học, chẩn đoán, đơn thuốc, loại và số lượng kháng sinh sử dụng, đường dùng, thời gian điều trị, và kết quả điều trị.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm Microsoft Excel 2010 và SPSS 20.0 để xử lý và phân tích dữ liệu. Phân tích mô tả đặc điểm người bệnh, tần suất sử dụng kháng sinh, tỷ lệ phối hợp và chuyển đổi kháng sinh. Sử dụng kiểm định χ2 và Fisher’s exact test để so sánh tỷ lệ, phân tích hồi quy logistic đánh giá mối liên quan giữa các yếu tố với việc sử dụng kháng sinh. Mức ý nghĩa thống kê p < 0,05.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2019, xử lý và phân tích dữ liệu trong các tháng tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm người bệnh: Trong 552 bệnh nhân, nữ chiếm 60,3% (333 người), nam chiếm 39,7% (219 người), tỷ lệ nữ cao hơn nam khoảng 1,5 lần (p<0,05). Độ tuổi trung bình 48,2 ± 14,4 tuổi, nhóm tuổi 41-60 chiếm tỷ lệ cao nhất 44,38%, nhóm ≤20 tuổi chiếm thấp nhất 1,45%.

2. Mô hình bệnh lý: Hai bệnh lý NKĐTN phổ biến nhất là sỏi thận tiết niệu nhiễm trùng (41,3%) và viêm thận bể thận cấp (40%). Viêm bàng quang chiếm 10,87%, các bệnh khác như viêm mào tinh hoàn và viêm niệu đạo không do lậu chiếm tỷ lệ rất thấp.

3. Sử dụng kháng sinh: Tổng cộng 2.992 đơn thuốc được cấp, với 5.177 lượt sử dụng kháng sinh. Hơn 52% đơn thuốc chỉ sử dụng một loại kháng sinh, trong khi có 27 đơn thuốc sử dụng từ bốn loại kháng sinh trở lên. Có 130 trường hợp phải chuyển đổi sang kháng sinh khác trong quá trình điều trị.

4. Phối hợp kháng sinh: Sự phối hợp phổ biến nhất là giữa chất ức chế beta-lactam và kháng sinh nhóm beta-lactam. Đường dùng kháng sinh chủ yếu là đường tiêm và đường uống, phù hợp với mức độ nặng của bệnh.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy tỷ lệ nữ giới mắc NKĐTN cao hơn nam giới, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế do đặc điểm giải phẫu niệu đạo nữ ngắn hơn và dễ bị vi khuẩn xâm nhập. Độ tuổi trung bình phản ánh nhóm người trưởng thành có nguy cơ cao, đặc biệt là nhóm tuổi trung niên và cao tuổi.

Việc sử dụng kháng sinh đa dạng với số lượng lớn đơn thuốc và lượt sử dụng phản ánh nhu cầu điều trị phức tạp tại bệnh viện. Tỷ lệ hơn 52% đơn thuốc chỉ dùng một loại kháng sinh cho thấy xu hướng điều trị đơn trị liệu vẫn được áp dụng phổ biến, tuy nhiên sự tồn tại của các đơn thuốc phối hợp nhiều loại kháng sinh cho thấy có những trường hợp bệnh nặng hoặc kháng thuốc cần phối hợp để tăng hiệu quả.

Việc chuyển đổi kháng sinh trong 130 trường hợp cho thấy sự theo dõi và điều chỉnh điều trị dựa trên đáp ứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm, phù hợp với nguyên tắc sử dụng kháng sinh hợp lý. Phối hợp giữa chất ức chế beta-lactam và beta-lactam là lựa chọn phổ biến do hiệu quả cao và phổ tác dụng rộng, đồng thời giảm nguy cơ đề kháng.

So sánh với các nghiên cứu khác, tỷ lệ sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang tương đối tương đồng với các bệnh viện tuyến tỉnh khác tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, việc có đơn thuốc sử dụng nhiều loại kháng sinh cùng lúc cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh tình trạng lạm dụng và tăng đề kháng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tuổi, giới tính, tỷ lệ các loại bệnh NKĐTN, biểu đồ tần suất sử dụng kháng sinh theo nhóm và số lượng phối hợp kháng sinh trong đơn thuốc, giúp minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giám sát và quản lý sử dụng kháng sinh: Thiết lập hệ thống giám sát chặt chẽ việc kê đơn và sử dụng kháng sinh tại bệnh viện, nhằm giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh không cần thiết, đặc biệt là phối hợp nhiều loại kháng sinh không hợp lý. Thời gian thực hiện: trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp Khoa Dược và Khoa Tiết niệu.

2. Đào tạo nâng cao nhận thức cho cán bộ y tế: Tổ chức các khóa đào tạo về sử dụng kháng sinh hợp lý, cập nhật hướng dẫn điều trị NKĐTN và phòng chống đề kháng kháng sinh cho bác sĩ, dược sĩ và nhân viên y tế. Thời gian: 6 tháng đầu năm. Chủ thể: Phòng Đào tạo và Khoa Dược.

3. Xây dựng và áp dụng phác đồ điều trị chuẩn: Phát triển phác đồ điều trị NKĐTN dựa trên dữ liệu vi sinh và kháng sinh đồ tại bệnh viện, khuyến khích sử dụng kháng sinh phổ hẹp khi có thể. Thời gian: 9 tháng. Chủ thể: Hội đồng chuyên môn bệnh viện.

4. Tăng cường công tác truyền thông và giáo dục người bệnh: Cung cấp thông tin về việc sử dụng kháng sinh đúng cách, tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị và nguy cơ kháng thuốc cho người bệnh và cộng đồng. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Khoa Truyền thông và Điều dưỡng.

5. Đẩy mạnh nghiên cứu và cập nhật dữ liệu: Tiếp tục nghiên cứu theo dõi tình hình sử dụng kháng sinh và đề kháng tại bệnh viện để điều chỉnh chính sách kịp thời. Thời gian: hàng năm. Chủ thể: Bộ phận Nghiên cứu khoa học bệnh viện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ lâm sàng và dược sĩ bệnh viện: Giúp hiểu rõ đặc điểm người bệnh NKĐTN và mô hình sử dụng kháng sinh thực tế, từ đó áp dụng phác đồ điều trị hợp lý, giảm thiểu đề kháng.

2. Nhà quản lý y tế và ban giám đốc bệnh viện: Cung cấp cơ sở dữ liệu để xây dựng chính sách quản lý sử dụng kháng sinh, nâng cao hiệu quả điều trị và tiết kiệm chi phí.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Dược, Y học: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu và thực trạng sử dụng kháng sinh trong điều trị NKĐTN tại bệnh viện tuyến tỉnh.

4. Cơ quan quản lý y tế và các tổ chức phòng chống kháng thuốc: Hỗ trợ đánh giá thực trạng và xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp nhằm kiểm soát tình trạng kháng thuốc trong cộng đồng và bệnh viện.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao phụ nữ dễ mắc nhiễm khuẩn đường tiết niệu hơn nam giới?
   Phụ nữ có niệu đạo ngắn hơn và gần hậu môn, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng. Ngoài ra, thay đổi nội tiết tố sau mãn kinh cũng làm tăng nguy cơ.

2. Kháng sinh nào được sử dụng phổ biến nhất trong điều trị NKĐTN tại bệnh viện?
   Kháng sinh nhóm beta-lactam kết hợp với chất ức chế beta-lactamase là nhóm được sử dụng phổ biến nhất, do hiệu quả cao và phổ tác dụng rộng.

3. Tại sao có trường hợp phải chuyển đổi kháng sinh trong quá trình điều trị?
   Chuyển đổi kháng sinh thường do vi khuẩn kháng thuốc, phản ứng phụ hoặc không đáp ứng điều trị, nhằm tối ưu hóa hiệu quả và giảm tác dụng không mong muốn.

4. Việc phối hợp nhiều loại kháng sinh có lợi hay hại?
   Phối hợp kháng sinh có thể cần thiết trong trường hợp nhiễm trùng nặng hoặc đa vi khuẩn, nhưng sử dụng không hợp lý có thể gây tăng đề kháng và tác dụng phụ.

5. Làm thế nào để giảm thiểu tình trạng kháng thuốc trong điều trị NKĐTN?
   Tuân thủ phác đồ điều trị, sử dụng kháng sinh đúng liều, đúng thời gian, hạn chế sử dụng kháng sinh phổ rộng không cần thiết và tăng cường giám sát sử dụng thuốc.

Kết luận

• Nghiên cứu đã khảo sát 552 bệnh nhân NKĐTN tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang năm 2019, với độ tuổi trung bình 48,2 ± 14,4 và tỷ lệ nữ giới cao hơn nam giới khoảng 1,5 lần.
• Sỏi thận tiết niệu nhiễm trùng và viêm thận bể thận cấp là hai bệnh lý NKĐTN phổ biến nhất.
• Tổng cộng 2.992 đơn thuốc và 5.177 lượt sử dụng kháng sinh được ghi nhận, với hơn 52% đơn thuốc chỉ sử dụng một loại kháng sinh.
• Phối hợp kháng sinh phổ biến nhất là giữa chất ức chế beta-lactam và nhóm beta-lactam, đồng thời có 130 trường hợp chuyển đổi kháng sinh trong quá trình điều trị.
• Đề xuất các giải pháp quản lý, đào tạo, xây dựng phác đồ và truyền thông nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng kháng sinh và giảm thiểu đề kháng.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12 tháng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu theo dõi tình hình sử dụng kháng sinh và đề kháng tại bệnh viện.

Call to action: Các cán bộ y tế và nhà quản lý cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các biện pháp quản lý sử dụng kháng sinh hợp lý, góp phần nâng cao chất lượng điều trị NKĐTN và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.