Nghiên Cứu Vấn Đề Ngữ Âm Gặp Phải Trong Phần Nghe TOEIC Của Sinh Viên Mới Bắt Đầu

• Tác giả: Võ Thiên An
• Người hướng dẫn: Phạm Hữu Đức, Ph.D
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Khám Phá Vấn Đề Ngữ Âm Trong Phần Nghe TOEIC Của Sinh Viên Mới Bắt Đầu
• Loại tài liệu: M.A Minor Thesis
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hanoi

• DECLARATION OF AUTHORSHIP
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES
• A. PART A: INTRODUCTION
• A.1. Aims and Objectives of the study
• A.2. Scope of the study
• A.3. Method of the study
• A.4. Organization of the study
• 1. CHAPTER 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. English listening and its importance
• 1.1.1. Theoretical background of listening and listening comprehension
• 1.1.2. The importance of listening
• 1.2. TOEIC listening section
• 1.3. Phonetics & Phonology in English listening
• 1.3.1. Definition of phonetics & phonology
• 1.3.2. Role of phonetics & phonology in Listening
• 2. CHAPTER 2: RESEARCH METHODOLOGY
• 2.1. Setting of the study and participants
• 2.2. Data Collection Instruments
• 2.3. Data collection procedures
• 2.4. Data analysis procedure
• 3. CHAPTER 3: DATA ANALYSIS AND DISCUSSION
• 3.1. Findings from the questionnaire
• 3.1.1. Students' evaluation of their listening ability
• 3.1.2. Students' evaluation of the importance of English listening skill
• 3.1.3. Students' evaluation of the difficulties of TOEIC listening section
• 3.1.4. Students' frequency of having phonetic & phonology problems in TOEIC listening section
• 3.1.5. Students' problem with same and similar sounds
• 3.1.6. Students' problem with variety of accents
• 3.1.7. Students' problem with stress
• 3.1.8. Students' problem with intonation of the speakers
• 3.1.9. Students' problem with weak forms
• 3.1.10. Students' problem with reduced forms
• 3.1.11. Students' problem with linking of words
• 3.2. Findings from the interview
• 3.2.1. Students' opinion about their reasons of problems
• 3.2.2. Teachers' opinion toward their students' problem with same and similar sounds
• 3.2.3. Teachers' opinion toward their students' problem with accent
• 3.2.4. Teachers' opinion toward their students' problem with stress
• 3.2.5. Teachers' opinion toward their students' problem with intonation
• 3.2.6. Teachers' opinion toward their students' problem with weak forms
• 3.2.7. Teachers' opinion toward their students' problem with reduced forms
• 3.2.8. Teachers' opinion toward their students' problem with linking of words
• 3.2.9. Teachers' explanations for the main reasons for students' problems
• 3.2.10. Some strategies to help students to deal with phonology problems in listening suggested by the interviewed teachers
• 3.2.11. Techniques to help students distinguish same or similar sounds
• 3.2.12. Distinguish minimal pairs
• 3.2.13. Techniques to help students get familiar with accents, linking of words and reduced forms
• 3.2.14. Techniques to help students get familiar with stress and intonation
• 3.2.15. Rubber band practice with nonsense syllables
• 3.2.16. Building up an intonation sentences
• 3.3. Conclusions of the study
• 3.4. Limitations of the study
• 3.5. Suggestions for the study
• DEFINITION OF TERMS

I. Giới thiệu về vấn đề ngữ âm trong phần nghe TOEIC

Phần nghe TOEIC là một trong những phần thi quan trọng, đánh giá khả năng nghe hiểu tiếng Anh của sinh viên. Sinh viên mới bắt đầu thường gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp nhận thông tin do các vấn đề về ngữ âm. Những khó khăn này không chỉ đến từ việc thiếu vốn từ vựng mà còn từ cách phát âm của người nói, sự liên kết giữa các từ, và tốc độ nói của người bản ngữ. Theo nghiên cứu, việc thiếu hiểu biết về ngữ âm có thể dẫn đến việc sinh viên không thể hiểu được nội dung chính của bài nghe. Do đó, việc cải thiện khả năng nghe hiểu tiếng Anh thông qua việc nâng cao nhận thức về ngữ âm là rất cần thiết.

1.1. Tầm quan trọng của ngữ âm trong việc nghe hiểu

Ngữ âm đóng vai trò quan trọng trong việc giúp sinh viên hiểu được ý nghĩa của các câu nói. Theo Vandergrift (2007), khả năng nghe hiểu không chỉ là việc nhận diện âm thanh mà còn là khả năng phân tích và hiểu ngữ nghĩa từ những âm thanh đó. Kỹ năng nghe không chỉ giúp sinh viên tiếp thu thông tin mà còn hỗ trợ cho việc phát âm và ngữ điệu. Việc nắm vững ngữ âm sẽ giúp sinh viên dễ dàng hơn trong việc nhận diện các âm tương tự và các hình thức giảm âm trong tiếng Anh, từ đó cải thiện khả năng nghe hiểu trong phần thi TOEIC.

II. Các vấn đề ngữ âm mà sinh viên gặp phải

Nghiên cứu chỉ ra rằng sinh viên thường gặp phải nhiều vấn đề về ngữ âm trong phần nghe TOEIC. Những vấn đề này bao gồm sự khó khăn trong việc phân biệt âm thanh, nhận diện các giọng nói khác nhau, và hiểu được ngữ điệu của người nói. Khó khăn trong nghe thường xuất phát từ việc sinh viên không quen với cách phát âm của người bản ngữ, dẫn đến việc họ không thể hiểu được nội dung bài nghe. Theo khảo sát, nhiều sinh viên cho biết họ gặp khó khăn trong việc nhận diện các âm tương tự, điều này ảnh hưởng lớn đến khả năng hiểu bài nghe.

2.1. Vấn đề với âm thanh tương tự

Một trong những vấn đề lớn nhất mà sinh viên gặp phải là sự nhầm lẫn giữa các âm thanh tương tự. Điều này thường xảy ra khi sinh viên không có đủ kiến thức về phát âm và ngữ âm. Việc không phân biệt được các âm tương tự có thể dẫn đến việc hiểu sai nội dung bài nghe. Theo nghiên cứu, sinh viên cần được hướng dẫn và thực hành nhiều hơn để cải thiện khả năng phân biệt âm thanh, từ đó nâng cao khả năng nghe hiểu trong phần thi TOEIC.

III. Giải pháp cải thiện khả năng nghe cho sinh viên

Để giúp sinh viên vượt qua các vấn đề về ngữ âm, cần có những chiến lược học tập hiệu quả. Việc áp dụng các kỹ thuật như luyện nghe với các bài nghe có độ khó tăng dần, sử dụng các tài liệu có phát âm chuẩn sẽ giúp sinh viên làm quen với cách phát âm của người bản ngữ. Ngoài ra, việc thực hành luyện nghe thường xuyên và tham gia các hoạt động giao tiếp tiếng Anh cũng rất quan trọng. Các giáo viên có thể tổ chức các buổi học tập trung vào việc phân biệt âm thanh và luyện tập phát âm để giúp sinh viên cải thiện kỹ năng nghe của mình.

3.1. Kỹ thuật luyện nghe hiệu quả

Một số kỹ thuật luyện nghe hiệu quả bao gồm việc sử dụng các bài nghe có nội dung phong phú và đa dạng, từ đó giúp sinh viên làm quen với nhiều giọng nói và cách phát âm khác nhau. Việc sử dụng các bài nghe từ các nguồn khác nhau như phim, chương trình truyền hình, và podcast cũng giúp sinh viên cải thiện khả năng nghe. Hơn nữa, việc thực hành với các bài tập phân biệt âm thanh và luyện tập ngữ điệu sẽ giúp sinh viên tự tin hơn khi tham gia phần thi TOEIC.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc sử dụng thành thạo tiếng Anh trở thành yếu tố then chốt giúp người học tiếp cận với sự phát triển của xã hội hiện đại. Theo báo cáo của ngành giáo dục, TOEIC được xem là chuẩn mực đánh giá năng lực tiếng Anh quốc tế, đặc biệt trong môi trường làm việc toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều học sinh Việt Nam, đặc biệt ở trình độ sơ cấp, vẫn gặp khó khăn trong phần nghe của bài thi TOEIC do các rào cản về ngữ âm và âm vị học. Nghiên cứu này được thực hiện tại một trung tâm ngoại ngữ ở quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh, với sự tham gia của 30 học sinh và 2 giáo viên, nhằm điều tra các vấn đề âm vị học mà học sinh sơ cấp gặp phải trong phần nghe TOEIC. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là khám phá nhận thức của học sinh về phần nghe TOEIC, xác định các vấn đề âm vị học phổ biến và đề xuất các giải pháp phù hợp để cải thiện kỹ năng nghe. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2014. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập tiếng Anh, góp phần cải thiện điểm số TOEIC và năng lực giao tiếp tiếng Anh của học sinh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về nghe hiểu tiếng Anh và âm vị học. Theo Richards (2008), nghe hiểu là quá trình chủ động xây dựng ý nghĩa từ ngôn ngữ nói. Vandergrift (2007) nhấn mạnh vai trò của kiến thức ngữ âm, ngữ điệu, trọng âm và các yếu tố phi ngôn ngữ trong việc hiểu tiếng Anh nghe. Các khái niệm chính bao gồm:

• Phonology (Âm vị học): Nghiên cứu hệ thống âm thanh và chức năng của chúng trong ngôn ngữ (Hyman, 1975).
• Accent (Giọng điệu): Cách phát âm đặc trưng của một vùng hoặc nhóm người, ảnh hưởng đến khả năng nhận diện âm thanh.
• Stress (Trọng âm): Sự nhấn mạnh vào âm tiết hoặc từ trong câu, ảnh hưởng đến ý nghĩa.
• Intonation (Ngữ điệu): Sự lên xuống của giọng nói, giúp phân biệt câu hỏi, câu khẳng định và biểu đạt cảm xúc.
• Connected speech (Phát âm nối): Hiện tượng liên kết âm giữa các từ trong câu, bao gồm liaison, weak forms, reduced forms.

Các lý thuyết này giúp giải thích nguyên nhân học sinh gặp khó khăn trong phần nghe TOEIC, đặc biệt khi phải xử lý các hiện tượng âm vị phức tạp trong tiếng Anh giao tiếp thực tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng, với cỡ mẫu gồm 30 học sinh trình độ sơ cấp và 2 giáo viên tại một trung tâm ngoại ngữ ở TP. Hồ Chí Minh. Phương pháp chọn mẫu là chọn thuận tiện (convenience sampling) dựa trên các lớp TOEIC 300.22. Dữ liệu được thu thập qua:

• Bảng câu hỏi khảo sát: Đánh giá nhận thức của học sinh về kỹ năng nghe và các vấn đề âm vị học gặp phải trong phần nghe TOEIC.
• Phỏng vấn sâu: Thực hiện với 5 học sinh và 2 giáo viên để làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách tính tỷ lệ phần trăm các câu trả lời trong bảng khảo sát và phân tích nội dung phỏng vấn nhằm xác định các vấn đề chính và đề xuất kỹ thuật giảng dạy phù hợp. Thời gian thu thập dữ liệu kéo dài trong hai tháng, từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 6 năm 2014.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đánh giá khả năng nghe của học sinh: 90% học sinh tự đánh giá khả năng nghe ở mức trung bình hoặc kém, chỉ 10% cho rằng khả năng nghe của mình tốt (Bảng 1). Điều này phản ánh sự tự nhận thức hạn chế về kỹ năng nghe.

2. Nhận thức về tầm quan trọng của kỹ năng nghe: 96,7% học sinh luôn hoặc thường xuyên nhận thức được tầm quan trọng của kỹ năng nghe trong học tập tiếng Anh (Bảng 2). Đây là cơ sở tích cực để phát triển kỹ năng này.

3. Khó khăn trong phần nghe TOEIC: 80% học sinh thường xuyên hoặc luôn gặp khó khăn trong phần nghe TOEIC (Bảng 3). Các vấn đề chủ yếu gồm phát âm tương tự, đa dạng giọng nói, trọng âm, ngữ điệu, weak forms, reduced forms và liên kết từ.

4. Tần suất gặp các vấn đề âm vị học: 100% học sinh gặp khó khăn với âm thanh tương tự, 96,7% gặp vấn đề với đa dạng giọng nói, 75% gặp khó khăn với trọng âm, 100% với ngữ điệu, 66,7% với weak forms, 63,3% với reduced forms và 76,7% với liên kết từ (Bảng 4).

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các khó khăn này là do học sinh thiếu kiến thức về âm vị học và thiếu thực hành nghe với các giọng nói đa dạng. Việc học tiếng Anh tại trường phổ thông tập trung nhiều vào ngữ pháp và đọc, ít chú trọng đến phát âm và nghe hiểu, dẫn đến sự khác biệt lớn khi tiếp xúc với tiếng Anh giao tiếp thực tế, đặc biệt là các giọng Mỹ, Anh, Úc trong TOEIC. Các hiện tượng như linking, weak forms và reduced forms làm tăng tốc độ nói và thay đổi âm thanh, gây khó khăn cho việc nhận diện từ vựng. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả phù hợp với quan điểm của Brown (2001) và Jia & Fu (2011) về ảnh hưởng của âm vị học đến khả năng nghe hiểu. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm học sinh gặp từng loại khó khăn, giúp minh họa rõ ràng mức độ phổ biến của các vấn đề.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giảng dạy kiến thức âm vị học: Giáo viên cần tích hợp bài học về phát âm, trọng âm, ngữ điệu, weak forms và reduced forms vào chương trình TOEIC, giúp học sinh xây dựng nhận thức âm vị học cơ bản. Mục tiêu nâng tỷ lệ học sinh nhận biết đúng các hiện tượng âm vị lên ít nhất 70% trong vòng 6 tháng.

2. Phát triển kỹ thuật luyện nghe đa dạng giọng nói: Tổ chức các hoạt động nghe với nhiều giọng Anh, Mỹ, Úc qua phim, bài hát, và giao tiếp thực tế nhằm giúp học sinh làm quen với các giọng khác nhau. Thực hiện đều đặn hàng tuần, kéo dài ít nhất 3 tháng.

3. Áp dụng bài tập phân biệt âm thanh tương tự: Sử dụng các bài tập minimal pairs, missing words để học sinh luyện tập phân biệt âm thanh gần giống, giảm nhầm lẫn trong nghe. Thực hiện trong mỗi buổi học TOEIC, đánh giá tiến bộ định kỳ mỗi tháng.

4. Khuyến khích luyện tập phát âm và ngữ điệu: Áp dụng các bài tập như rubber band practice, xây dựng câu với ngữ điệu đúng, giúp học sinh cải thiện khả năng nhận diện trọng âm và ngữ điệu. Giáo viên nên dành 10-15 phút mỗi buổi học cho hoạt động này.

5. Tạo môi trường giao tiếp tiếng Anh thực tế: Khuyến khích học sinh tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh, giao tiếp với người nước ngoài hoặc tham gia các hoạt động ngoại khóa để tăng cường kỹ năng nghe và phản xạ ngôn ngữ. Thời gian thực hiện liên tục trong suốt khóa học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trung tâm và trường học: Nghiên cứu cung cấp các phân tích chi tiết về khó khăn âm vị học của học sinh, giúp giáo viên thiết kế bài giảng phù hợp và hiệu quả hơn trong phần nghe TOEIC.

2. Học sinh trình độ sơ cấp chuẩn bị thi TOEIC: Luận văn giúp học sinh nhận diện các vấn đề thường gặp và áp dụng các kỹ thuật luyện nghe, phát âm để cải thiện điểm số phần nghe.

3. Nhà nghiên cứu và phát triển chương trình đào tạo tiếng Anh: Cung cấp cơ sở dữ liệu thực nghiệm về các vấn đề âm vị học trong nghe TOEIC, hỗ trợ xây dựng chương trình đào tạo chú trọng phát âm và nghe hiểu.

4. Các trung tâm luyện thi TOEIC: Tham khảo để thiết kế các khóa học và tài liệu luyện nghe phù hợp với đặc điểm học sinh Việt Nam, nâng cao hiệu quả đào tạo và tỷ lệ đỗ thi.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao học sinh Việt Nam gặp khó khăn với phần nghe TOEIC?
   Nguyên nhân chính là do thiếu kiến thức về âm vị học, ít tiếp xúc với các giọng nói đa dạng và tốc độ nói nhanh trong tiếng Anh giao tiếp thực tế. Ví dụ, các hiện tượng như linking và reduced forms làm thay đổi âm thanh khiến học sinh khó nhận diện từ.

2. Phát âm tương tự ảnh hưởng thế nào đến khả năng nghe?
   Học sinh thường nhầm lẫn các từ có âm thanh gần giống như "walking" và "working", dẫn đến chọn đáp án sai trong bài thi. Việc luyện tập phân biệt minimal pairs giúp giảm nhầm lẫn này.

3. Làm thế nào để cải thiện kỹ năng nghe với các giọng khác nhau?
   Học sinh nên luyện nghe qua phim, bài hát, và giao tiếp thực tế với người nói tiếng Anh bản ngữ từ nhiều vùng khác nhau. Điều này giúp làm quen và tăng khả năng nhận diện âm thanh đa dạng.

4. Tại sao trọng âm và ngữ điệu lại quan trọng trong nghe hiểu?
   Trọng âm giúp xác định từ khóa trong câu, còn ngữ điệu giúp phân biệt câu hỏi, câu khẳng định và biểu đạt cảm xúc. Thiếu nhận thức về hai yếu tố này khiến học sinh khó hiểu đúng ý nghĩa câu nói.

5. Giáo viên có thể áp dụng phương pháp nào để hỗ trợ học sinh?
   Giáo viên nên kết hợp giảng dạy kiến thức âm vị học, tổ chức các bài tập luyện nghe, phát âm, và tạo môi trường giao tiếp thực tế. Ví dụ, bài tập rubber band practice giúp học sinh nhận biết trọng âm và ngữ điệu hiệu quả.

Kết luận

• Học sinh trình độ sơ cấp gặp nhiều khó khăn về âm vị học trong phần nghe TOEIC, đặc biệt là âm thanh tương tự, đa dạng giọng nói, trọng âm, ngữ điệu và phát âm nối.
• Thiếu kiến thức về âm vị học và ít thực hành nghe với giọng đa dạng là nguyên nhân chính gây ra các khó khăn này.
• Nghiên cứu đề xuất các kỹ thuật giảng dạy như luyện minimal pairs, luyện nghe đa giọng, bài tập phát âm và ngữ điệu nhằm cải thiện kỹ năng nghe.
• Việc áp dụng các giải pháp này cần được thực hiện liên tục trong ít nhất 3-6 tháng để đạt hiệu quả rõ rệt.
• Khuyến khích giáo viên, học sinh và các trung tâm luyện thi TOEIC áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng đào tạo và kết quả thi.

Hãy bắt đầu áp dụng các kỹ thuật luyện nghe và phát âm ngay hôm nay để nâng cao khả năng nghe TOEIC và mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong tương lai!