Thành Ngữ Trong Tiểu Thuyết Người Thợ Mộc Và Tấm Ván Thiên Của Ma Văn Kháng Và Gã Tép Riu Của Nguyễn Bắc Sơn

Các nhà ngôn ngữ học có nhiều cách diễn đạt khác nhau về khái niệm thành ngữ, nhưng tương đối thống nhất. Thành ngữ là tổ hợp từ cố định, bền vững về hình thức, cấu trúc hoàn chỉnh, bóng bẩy về ý nghĩa, được sử dụng rộng rãi trong giao tiếp hàng ngày. Thành ngữ biểu thị khái niệm dựa trên hình ảnh, biểu tượng cụ thể, xây dựng trên cơ sở so sánh và ẩn dụ. Thành ngữ là một cụm từ cố định mà các yếu tố tạo thành đã mất tính độc lập ở cái mức độ nào đó và kết hợp lại thành một khối tương đối vững chắc và hoàn chỉnh. Thành ngữ là một phần câu sẵn có, nó là một bộ phận của câu mà nhiều người quen dùng nhưng tự riêng nó không diễn đạt được một ý trọn vẹn.

Thành ngữ không chỉ là đơn vị ngôn ngữ mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc. Chúng phản ánh lịch sử, phong tục, tập quán và quan niệm sống của người Việt. Thành ngữ giúp người đọc hiểu rõ hơn về bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời làm phong phú thêm vốn từ vựng và khả năng diễn đạt. Việc sử dụng thành ngữ một cách khéo léo trong văn học giúp tác phẩm trở nên sinh động, gần gũi và giàu sức biểu cảm. Thành ngữ là một trong những yếu tố ngôn ngữ đem lại sức sống cho tác phẩm, chứa đựng một năng lượng truyền tải lớn với những giá trị hết sức riêng biệt.

Nghiên cứu thành ngữ trong tiểu thuyết giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách nhà văn sử dụng ngôn ngữ để xây dựng nhân vật, miêu tả cảnh vật và truyền tải thông điệp. Thành ngữ không chỉ là công cụ diễn đạt mà còn là phương tiện để thể hiện phong cách cá nhân và quan điểm nghệ thuật của nhà văn. Việc phân tích cách sử dụng thành ngữ trong tiểu thuyết giúp chúng ta đánh giá được tài năng và đóng góp của nhà văn đối với nền văn học Việt Nam. Khảo sát thành ngữ trong tác phẩm văn học, vốn đã được kiểm chứng như là một hướng đi đúng đắn giúp người nghiên cứu hiểu rõ hơn về hoạt động hành chức của thành ngữ.

Trong bối cảnh văn học Việt Nam đương đại, việc nghiên cứu ngôn ngữ trong tác phẩm văn học, đặc biệt là thành ngữ, là một hướng đi quan trọng. Nghiên cứu này không chỉ góp phần làm sáng tỏ những giá trị văn hóa và ngôn ngữ của thành ngữ, mà còn giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự phát triển của ngôn ngữ văn học Việt Nam trong thời kỳ đổi mới. Việc nghiên cứu để tài sẽ đem đến một vài chiều cạnh về việc sử dụng hiệu quả thành ngữ tiếng Việt cũng như thấy được tài năng của nhà văn Ma Văn Kháng và Nguyễn Bắc Sơn trong dòng chảy của lịch sử văn học dân tộc.

Thành ngữ trong "Người thợ mộc và tấm ván thiên" có cấu tạo đa dạng, từ những thành ngữ quen thuộc đến những thành ngữ được tác giả sáng tạo, biến đổi. Việc phân tích cấu tạo của thành ngữ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách tác giả sử dụng ngôn ngữ để tạo ra hiệu quả nghệ thuật. Tính cố định về hình thái - cấu trúc của thành ngữ được thể hiện ở thành phần từ vựng của thành ngữ. Các yếu tố cấu tạo nên thành ngữ hầu như đều được giữ nguyên trong sử dụng và thường không thể thay thế bằng các yếu tố khác.

Thành ngữ trong "Người thợ mộc và tấm ván thiên" không chỉ có ý nghĩa biểu đạt mà còn có tác dụng gợi hình, gợi cảm, giúp người đọc hình dung rõ hơn về nhân vật, cảnh vật và tình huống. Việc phân tích ý nghĩa và tác dụng của thành ngữ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Nội dung của thành ngữ không hướng tới điều được nhắc đến trong nghĩa đen của các từ ngữ tạo nên thành ngữ mà thường được suy ra từ các yếu tố cấu thành.

Nguyễn Bắc Sơn sử dụng thành ngữ một cách đa dạng, linh hoạt, phù hợp với từng nhân vật, từng tình huống. Tác giả không chỉ sử dụng những thành ngữ quen thuộc mà còn sáng tạo ra những thành ngữ mới, mang đậm dấu ấn cá nhân. Qua lớp ngôn ngữ truyện kể, tiểu thuyết Nguyễn Bắc Sơn mang đậm hơi thở cuộc sống đương đại với những vấn đề mang tính thời sự nóng hổi hiện nay.

Thành ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nhân vật trong "Gã Tép Riu". Tác giả sử dụng thành ngữ để miêu tả tính cách, phẩm chất, hành động và suy nghĩ của nhân vật, giúp người đọc hiểu rõ hơn về thế giới nội tâm của họ. Điểm ấn tượng ở hai nhà văn là đều khai thác những vấn đề nóng bỏng nảy sinh trong lòng xã hội nên hệ thống ngôn ngữ được các tác giả sử dụng cũng hết sức gần gũi, nhuần nhuyễn, tự nhiên, mang đậm hơi thở của cuộc sống.

Cả hai nhà văn đều sử dụng thành ngữ một cách tự nhiên, nhuần nhuyễn, phù hợp với bối cảnh và nhân vật. Họ đều biết cách lựa chọn những thành ngữ phù hợp để diễn tả ý tưởng và cảm xúc của mình. Trong đó, thành ngữ là một trong những yếu tố ngôn ngữ đem lại sức sống cho tác phẩm, chứa đựng một năng lượng truyền tải lớn với những giá trị hết sức riêng biệt.

Ma Văn Kháng có xu hướng sử dụng những thành ngữ quen thuộc, mang tính truyền thống, trong khi Nguyễn Bắc Sơn lại thích sáng tạo ra những thành ngữ mới, mang đậm dấu ấn cá nhân. Ma Văn Kháng và Nguyễn Bắc Sơn là những cây bút sung sức, đã khẳng định được những thành công rất đáng nể trọng. Họ đang phát huy sức mạnh cầm bút của mình trên văn đàn đương đại.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc bảo tồn và phát huy giá trị của thành ngữ là vô cùng quan trọng. Chúng ta cần có những biện pháp thiết thực để gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa và ngôn ngữ của dân tộc, trong đó có thành ngữ. Thành ngữ do nhân dân sáng tác, được lưu truyền từ đời này sang đời khác nên mang đậm tính dân gian và tính bình dị đời thường.

Việc nghiên cứu thành ngữ trong văn học còn nhiều tiềm năng phát triển. Trong tương lai, chúng ta có thể tiếp tục nghiên cứu về thành ngữ trong các thể loại văn học khác nhau, trong các giai đoạn lịch sử khác nhau, và trong các nền văn hóa khác nhau. Nghiên cứu nghệ thuật sử dụng thành ngữ của các nhà văn, nhà thơ trong các tác phẩm văn học đang là một hướng đi khả dĩ.