Khám Phá Nghệ Thuật Tự Sự Trong Ba Tiểu Thuyết Của Nguyễn Bình Phương

Đề tài nghiên cứu tập trung vào nghệ thuật tự sự trong ba tiểu thuyết gần đây nhất của Nguyễn Bình Phương: Mình và họ (2014), Kể xong rồi đi (2017) và Một ví dụ xoàng (2021). Đây là ba tác phẩm đánh dấu sự chín muồi trong phong cách sáng tác của ông, đồng thời cũng gây ra nhiều tranh luận và được đánh giá cao bởi giới phê bình. Nguyễn Bình Phương được xem là một hiện tượng độc đáo của văn học Việt Nam đương đại với lối viết riêng biệt, không ngừng tìm tòi và đổi mới. Mỗi tiểu thuyết của ông đều mang một dấu ấn riêng, khám phá con người ở những chiều sâu tâm lý phức tạp, kết hợp với sự cách tân mạnh mẽ về nghệ thuật tự sự. Đề tài này có ý nghĩa trong việc khẳng định giá trị nghệ thuật của ba tác phẩm nói trên, cũng như đóng góp của Nguyễn Bình Phương cho sự phát triển của tiểu thuyết Việt Nam đương đại.

1.2. Tác giả đề tài đã khảo sát một số nghiên cứu trước đây về Nguyễn Bình Phương, từ những bài viết phân tích từng tác phẩm cụ thể đến các luận văn, luận án nghiên cứu tổng quan về phong cách nghệ thuật của ông. Những nghiên cứu này đã đề cập đến nhiều khía cạnh, bao gồm yếu tố huyền ảo, tâm linh, vô thức và hữu thức, kỹ thuật viết hậu hiện đại, sự đổi mới trong kết cấu, nhân vật và ngôn ngữ. Tuy nhiên, việc tập trung phân tích nghệ thuật tự sự trong ba tiểu thuyết Mình và họ, Kể xong rồi đi và Một ví dụ xoàng vẫn còn hạn chế. Đề tài này sẽ kế thừa những thành quả nghiên cứu trước đó, đồng thời đi sâu vào phân tích nghệ thuật tự sự để làm rõ những bước chuyển mới mẻ và độc đáo trong ba tác phẩm này.

2.1. Người kể chuyện và điểm nhìn trần thuật: Nguyễn Bình Phương sử dụng linh hoạt các ngôi kể, đan xen giữa ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba, tạo nên sự đa dạng trong giọng điệu và góc nhìn. Việc thay đổi điểm nhìn trần thuật, từ bên trong sang bên ngoài, từ cố định đến di động, giúp người đọc tiếp cận câu chuyện từ nhiều phía, đồng thời tạo nên sự phức tạp và đa chiều cho nhân vật và tình huống.

2.2. Kết cấu và ngôn ngữ trần thuật: Kết cấu trong ba tiểu thuyết này thường phân mảnh, đa tuyến, không tuân theo trình tự thời gian tuyến tính. Điều này đòi hỏi người đọc phải chủ động ghép nối các mảnh ghép rời rạc để tạo thành một bức tranh tổng thể. Ngôn ngữ trần thuật cũng rất đa dạng, từ ngôn ngữ sinh hoạt thông tục đến ngôn ngữ tính dục và ngôn ngữ của vô thức, phản ánh sự phức tạp của đời sống nội tâm nhân vật. Sự kết hợp giữa kết cấu phân mảnh và ngôn ngữ đa dạng tạo nên một phong cách tự sự độc đáo, mang đậm dấu ấn Nguyễn Bình Phương.

3.1. Giá trị nghệ thuật: Đề tài khẳng định giá trị nghệ thuật của ba tiểu thuyết Mình và họ, Kể xong rồi đi và Một ví dụ xoàng thông qua việc phân tích sâu sắc nghệ thuật tự sự. Sự sáng tạo trong việc sử dụng ngôi kể, điểm nhìn, kết cấu và ngôn ngữ đã tạo nên một phong cách độc đáo, góp phần làm mới tiểu thuyết Việt Nam đương đại. Ba tác phẩm này không chỉ mang đến những trải nghiệm đọc mới mẻ mà còn đặt ra những vấn đề đáng suy ngẫm về con người và xã hội.

3.2. Ứng dụng thực tiễn: Nghiên cứu này có thể được ứng dụng trong giảng dạy văn học, giúp học sinh, sinh viên hiểu rõ hơn về đặc điểm nghệ thuật của tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương. Đồng thời, đề tài cũng góp phần vào việc nghiên cứu và phê bình văn học, mở ra những hướng tiếp cận mới đối với tác phẩm của Nguyễn Bình Phương nói riêng và tiểu thuyết Việt Nam đương đại nói chung.