Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang từng bước công nghiệp hóa, hiện đại hóa, các doanh nghiệp sản xuất phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý chi phí và tối ưu hóa giá thành sản phẩm. Công ty TNHH Thiết bị Y tế Thái Minh, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất thiết bị y tế phục vụ các bệnh viện lớn tại Hà Nội, là một ví dụ điển hình cho việc áp dụng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Nghiên cứu tập trung vào thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty trong tháng 11 năm 2017, với mục tiêu đánh giá các phương pháp hiện hành, xác định những hạn chế và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Việc nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho nhà quản trị nhằm tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro, đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường thiết bị y tế. Qua đó, luận văn cũng làm rõ vai trò của kế toán chi phí trong việc quản lý hiệu quả nguồn lực, kiểm soát chi phí và xây dựng giá thành sản phẩm hợp lý, phù hợp với đặc thù sản xuất theo đơn đặt hàng của công ty.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết kế toán chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất được phân loại theo nhiều tiêu chí như nội dung kinh tế (nguyên vật liệu, nhân công, khấu hao tài sản cố định, dịch vụ mua ngoài), mục đích sử dụng (chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung), mối quan hệ với khối lượng sản phẩm (chi phí biến đổi và chi phí cố định), và phương pháp tập hợp chi phí (trực tiếp và phân bổ gián tiếp). Lý thuyết này giúp xác định đúng đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí phù hợp với đặc điểm sản xuất của công ty.

  2. Lý thuyết tính giá thành sản phẩm: Giá thành sản phẩm được xác định dựa trên tổng chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ, bao gồm giá thành kế hoạch, định mức và thực tế. Các phương pháp tính giá thành như phương pháp giản đơn, hệ số, tỷ lệ, tổng cộng chi phí và liên hợp được nghiên cứu để lựa chọn phương pháp phù hợp với quy trình sản xuất theo đơn đặt hàng của công ty.

Các khái niệm chuyên ngành quan trọng bao gồm: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (NVLTT), chi phí nhân công trực tiếp (NCTT), chi phí sản xuất chung (CPSXC), sản phẩm dở dang, định mức chi phí, dự toán chi phí, và các nguyên tắc kế toán như cơ sở dồn tích, phù hợp, nhất quán và thận trọng.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa phân tích lý thuyết và khảo sát thực tiễn tại Công ty TNHH Thiết bị Y tế Thái Minh. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm của công ty trong tháng 11 năm 2017, bao gồm chứng từ kế toán, bảng kê xuất vật tư, phiếu xuất kho, bảng chấm công, bảng thanh toán tiền lương, sổ chi tiết tài khoản và báo cáo tài chính.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu nghiên cứu là hợp đồng kinh tế số 46/HĐKT-BVĐKHĐ/2017 với Bệnh viện đa khoa Hà Đông để minh họa chi tiết công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích, tổng hợp số liệu kế toán; so sánh tỷ trọng các khoản chi phí; đánh giá thực trạng và hiệu quả công tác kế toán chi phí; sử dụng biểu bảng và sơ đồ để trình bày kết quả; áp dụng phương pháp thống kê và so sánh để rút ra kết luận.

  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích dữ liệu trong tháng 11 năm 2017, thời điểm công ty thực hiện kế toán chi phí theo phương pháp kê khai thường xuyên và áp dụng phần mềm kế toán VACOM.

Phương pháp luận nghiên cứu dựa trên chủ nghĩa duy vật biện chứng và lịch sử, đảm bảo tính khách quan và khoa học trong việc đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phân loại và tập hợp chi phí sản xuất: Công ty phân loại chi phí thành ba nhóm chính: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất, được tập hợp trực tiếp theo từng đơn đặt hàng. Chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung được tập hợp theo phương pháp phân bổ gián tiếp dựa trên tiêu thức chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.

  2. Phương pháp kế toán và công nghệ áp dụng: Công ty áp dụng hình thức kế toán nhật ký chung trên phần mềm kế toán VACOM, sử dụng phương pháp kê khai thường xuyên để theo dõi nguyên vật liệu và tính giá thành sản phẩm. Việc sử dụng phần mềm giúp tăng độ chính xác và kịp thời trong ghi nhận chi phí, đồng thời tự động hóa quá trình tính toán giá vốn nguyên vật liệu xuất kho theo phương pháp bình quân gia quyền.

  3. Tính giá thành sản phẩm theo đơn đặt hàng: Giá thành sản phẩm được tính dựa trên tổng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung phân bổ cho từng đơn đặt hàng. Ví dụ, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cho hợp đồng kinh tế số 46/HĐKT-BVĐKHĐ/2017 được xác định chi tiết với đơn giá bình quân 65.800 đồng/kg thép hộp, chi phí nhân công trực tiếp được phân bổ theo tỷ lệ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, đạt khoảng 240,8 triệu đồng cho đơn hàng này.

  4. Hạn chế trong công tác kế toán chi phí: Mặc dù công ty đã áp dụng các phương pháp kế toán hiện đại, vẫn tồn tại một số hạn chế như chưa phân loại chi phí sản xuất theo các tiêu chí phục vụ kế toán quản trị, chưa xây dựng định mức chi phí chi tiết cho từng loại chi phí, và việc đánh giá sản phẩm dở dang còn đơn giản, chưa phản ánh đầy đủ chi phí chế biến.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Thiết bị Y tế Thái Minh đã đáp ứng được phần lớn yêu cầu quản lý tài chính và sản xuất kinh doanh. Việc áp dụng phần mềm kế toán VACOM và phương pháp kê khai thường xuyên giúp nâng cao độ chính xác và kịp thời trong việc ghi nhận và phân bổ chi phí. Tuy nhiên, việc chưa xây dựng định mức chi phí chi tiết và chưa áp dụng các phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang phức tạp hơn có thể làm giảm tính chính xác của giá thành sản phẩm, ảnh hưởng đến quyết định quản trị chi phí và giá bán.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành sản xuất thiết bị y tế, việc tập trung vào kế toán chi phí theo đơn đặt hàng là phù hợp với đặc thù sản xuất theo hợp đồng của công ty. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả quản trị, công ty cần mở rộng phân loại chi phí theo các tiêu chí phục vụ kế toán quản trị, đồng thời áp dụng các phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang và xây dựng định mức chi phí chuẩn xác hơn. Việc này không chỉ giúp kiểm soát chi phí tốt hơn mà còn hỗ trợ nhà quản trị trong việc ra quyết định về giá bán, kế hoạch sản xuất và tối ưu hóa lợi nhuận.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tỷ trọng chi phí nguyên vật liệu, nhân công và sản xuất chung, bảng phân bổ chi phí theo đơn đặt hàng, cũng như sơ đồ quy trình kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm để minh họa rõ ràng hơn các bước thực hiện và kết quả đạt được.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện định mức chi phí sản xuất: Thiết lập định mức chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung dựa trên phân tích kỹ thuật và số liệu lịch sử. Mục tiêu giảm thiểu chi phí không hợp lý, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng kỹ thuật phối hợp phòng kế toán chủ trì.

  2. Áp dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang khoa học hơn: Thay thế phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bằng phương pháp đánh giá theo khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương hoặc chi phí định mức để tăng độ chính xác trong tính giá thành. Thời gian triển khai trong 3 tháng, do phòng kế toán và phòng sản xuất phối hợp thực hiện.

  3. Phân loại chi phí sản xuất phục vụ kế toán quản trị: Mở rộng phân loại chi phí theo chi phí biến đổi và chi phí cố định, chi phí cơ bản và chi phí chung để phục vụ tốt hơn cho công tác quản trị chi phí và ra quyết định. Thời gian thực hiện 4 tháng, do phòng kế toán quản trị chủ trì.

  4. Nâng cao năng lực và ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán chi phí: Đào tạo nhân viên kế toán về các phương pháp kế toán chi phí hiện đại, đồng thời nâng cấp phần mềm kế toán để hỗ trợ phân tích chi phí chi tiết và báo cáo quản trị đa dạng hơn. Thời gian thực hiện 6 tháng, do ban lãnh đạo công ty phối hợp phòng nhân sự và phòng công nghệ thông tin thực hiện.

Các giải pháp trên nhằm mục tiêu nâng cao độ chính xác, kịp thời và hiệu quả trong công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, góp phần giảm giá thành, tăng lợi nhuận và nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty trong vòng 1 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp sản xuất thiết bị y tế: Giúp hiểu rõ về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, từ đó đưa ra các quyết định quản lý hiệu quả nhằm tối ưu hóa chi phí và lợi nhuận.

  2. Chuyên viên kế toán và kiểm toán: Cung cấp kiến thức thực tiễn về phương pháp kế toán chi phí, cách phân loại và tập hợp chi phí, cũng như áp dụng phần mềm kế toán trong doanh nghiệp sản xuất.

  3. Giảng viên và sinh viên ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo bổ ích về lý thuyết và thực tiễn kế toán chi phí sản xuất, giúp nâng cao hiểu biết và kỹ năng nghề nghiệp.

  4. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia tư vấn quản lý doanh nghiệp: Hỗ trợ trong việc phân tích, đánh giá và đề xuất giải pháp cải tiến công tác kế toán chi phí và quản trị giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất có đặc thù tương tự.

Mỗi nhóm đối tượng có thể áp dụng các kiến thức và giải pháp từ luận văn để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí, cải thiện quy trình sản xuất và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kế toán chi phí sản xuất là gì và tại sao quan trọng?
    Kế toán chi phí sản xuất là việc ghi nhận, phân loại và tập hợp các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất. Nó quan trọng vì cung cấp thông tin chính xác về chi phí để tính giá thành sản phẩm, giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí và ra quyết định kinh doanh hiệu quả.

  2. Phương pháp tập hợp chi phí nào được công ty áp dụng?
    Công ty sử dụng phương pháp tập hợp trực tiếp cho chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và phương pháp phân bổ gián tiếp cho chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung, dựa trên tiêu thức chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.

  3. Làm thế nào để đánh giá sản phẩm dở dang chính xác?
    Có thể áp dụng phương pháp đánh giá theo khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương hoặc theo chi phí định mức, giúp phản ánh đầy đủ chi phí sản xuất đã bỏ ra cho sản phẩm chưa hoàn thành, từ đó tính giá thành chính xác hơn.

  4. Phần mềm kế toán VACOM hỗ trợ công tác kế toán chi phí như thế nào?
    Phần mềm tự động tính giá vốn nguyên vật liệu xuất kho theo phương pháp bình quân gia quyền, ghi nhận và phân bổ chi phí theo từng đơn đặt hàng, giúp tăng độ chính xác và kịp thời trong quản lý chi phí sản xuất.

  5. Giải pháp nào giúp giảm giá thành sản phẩm hiệu quả?
    Xây dựng định mức chi phí hợp lý, áp dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang khoa học, phân loại chi phí phục vụ quản trị và nâng cao năng lực công nghệ thông tin trong kế toán là những giải pháp thiết thực giúp giảm giá thành và tăng lợi nhuận.

Kết luận

  • Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là công cụ quản lý quan trọng giúp Công ty TNHH Thiết bị Y tế Thái Minh kiểm soát chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận.
  • Công ty đã áp dụng phương pháp kế toán hiện đại, sử dụng phần mềm kế toán VACOM và phương pháp kê khai thường xuyên, nâng cao độ chính xác và kịp thời trong ghi nhận chi phí.
  • Một số hạn chế như chưa xây dựng định mức chi phí chi tiết và phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang còn đơn giản cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp xây dựng định mức chi phí, áp dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang khoa học, phân loại chi phí phục vụ kế toán quản trị và nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Tiếp tục triển khai các giải pháp trong vòng 6-12 tháng tới nhằm nâng cao hiệu quả công tác kế toán chi phí, góp phần phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty.

Quý độc giả và nhà quản lý được khuyến khích áp dụng các kiến thức và giải pháp từ nghiên cứu này để cải thiện công tác kế toán chi phí và quản trị giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp của mình.