Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên các trường Công an nhân dân (CAND) ngày càng được quan tâm, đặc biệt tại Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I. Theo số liệu từ năm học 2018-2019 đến 2022-2023, quy mô đào tạo của trường duy trì ổn định khoảng 500 học viên/năm, với tỷ lệ tốt nghiệp đạt 100% và 100% học viên có việc làm ngay sau khi ra trường. Tuy nhiên, tỷ lệ học viên đạt loại khá, giỏi chỉ dao động quanh mức 55-70%, cho thấy còn nhiều tiềm năng để nâng cao chất lượng đào tạo. Vấn đề giáo dục đạo đức nghề nghiệp được đặt ra trong bối cảnh lực lượng CAND phải đối mặt với nhiều thách thức mới trong công tác bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động thực tế thuộc chương trình chính khóa của nhà trường trong giai đoạn 2018-2019, khảo sát đối tượng gồm cán bộ quản lý, giáo viên, huấn luyện viên và học viên. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng đào tạo sĩ quan cảnh sát, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác an ninh trong nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về giáo dục đạo đức nghề nghiệp và tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục. Khái niệm đạo đức nghề nghiệp được hiểu là hệ thống các chuẩn mực, nguyên tắc đạo đức đặc thù của từng nghề nghiệp, bao gồm tri thức, thái độ và kỹ năng cần thiết. Giáo dục đạo đức nghề nghiệp là quá trình tác động nhằm hình thành phẩm chất đạo đức phù hợp với yêu cầu nghề nghiệp.

Lý thuyết tổ chức được vận dụng để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức hoạt động thực tế, bao gồm các yếu tố khách quan như yêu cầu công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, sự ủng hộ của các cấp quản lý, và các yếu tố chủ quan như quy mô học viên, năng lực tổ chức của đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất. Mô hình tổ chức hoạt động thực tế được xây dựng dựa trên các bước: xác định mục tiêu, lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và đánh giá kết quả.

Các khái niệm chính bao gồm: đạo đức nghề nghiệp, hoạt động thực tế, tổ chức giáo dục, phẩm chất đạo đức của học viên CAND, và các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức hoạt động thực tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu bao gồm tài liệu chuyên ngành, văn bản pháp luật, báo cáo ngành, kết quả khảo sát thực trạng tại Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I.

Phương pháp thu thập dữ liệu gồm: quan sát trực tiếp các buổi hoạt động thực tế, điều tra bằng bảng hỏi với 180 cán bộ quản lý, giáo viên, huấn luyện viên và 200 học viên, phỏng vấn sâu với cán bộ quản lý và giáo viên chủ chốt. Cỡ mẫu khảo sát được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng trong nhà trường.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả để đánh giá tỷ lệ, mức độ quan tâm và hiệu quả các hoạt động thực tế. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến 2019, tập trung vào đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phẩm chất đạo đức nghề nghiệp được quan tâm giáo dục: Trên 90% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá cao việc giáo dục các phẩm chất như lòng trung thành với Đảng và Nhà nước (100%), ý thức chấp hành điều lệnh (100%), ý thức trách nhiệm với công việc (94,4%) và động cơ học tập đúng đắn (93,9%). Các phẩm chất khác như tính trung thực, tôn trọng con người cũng được quan tâm với tỷ lệ trên 70%.

  2. Hình thức giáo dục đa dạng nhưng chủ yếu qua dạy học chính khóa: Khoảng 83-88% học viên và cán bộ quản lý cho biết giáo dục đạo đức nghề nghiệp được thực hiện qua các bài giảng chính trị, pháp luật, học tập điều lệnh và các buổi thực hành, thực tế. Các hoạt động ngoại khóa, văn nghệ, thể thao và từ thiện cũng được sử dụng nhưng với tỷ lệ thấp hơn, khoảng 70-80%.

  3. Thực trạng tổ chức hoạt động thực tế còn nhiều hạn chế: Mặc dù nhà trường đã tổ chức nhiều hoạt động thực tế nhằm giáo dục đạo đức nghề nghiệp, nhưng việc tổ chức chưa thường xuyên và thiếu đồng bộ. Các hoạt động thực tế chưa phát huy hết vai trò trong việc rèn luyện phẩm chất đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp cho học viên.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức hoạt động thực tế: Các yếu tố khách quan như yêu cầu công tác đấu tranh phòng chống tội phạm ngày càng phức tạp và sự ủng hộ của các cấp quản lý được đánh giá là thuận lợi. Tuy nhiên, các yếu tố chủ quan như quy mô học viên lớn, năng lực tổ chức của giáo viên và cán bộ quản lý còn hạn chế, cùng với cơ sở vật chất chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động thực tế.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy giáo dục đạo đức nghề nghiệp được nhà trường quan tâm thông qua nhiều hình thức, đặc biệt là các môn học chính khóa và hoạt động thực tế. Tuy nhiên, tỷ lệ học viên đạt loại khá, giỏi chưa cao phản ánh sự cần thiết phải đổi mới phương pháp giáo dục, tăng cường hoạt động thực tế để phát huy tính chủ động, sáng tạo của học viên.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục CAND, kết quả tương đồng với nhận định rằng hoạt động thực tế là phương thức giáo dục hiệu quả nhưng còn nhiều khó khăn trong tổ chức do hạn chế về nhân lực và vật lực. Việc tổ chức hoạt động thực tế chưa đồng bộ làm giảm tác động tích cực đến phẩm chất đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp của học viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ quan tâm giáo dục các phẩm chất đạo đức, biểu đồ tròn về các hình thức giáo dục được sử dụng, và bảng tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức hoạt động thực tế. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ ràng mức độ ưu tiên và hiệu quả của từng hình thức giáo dục.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức: Thực hiện các chương trình tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, huấn luyện viên và học viên về vai trò và ý nghĩa của hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp. Mục tiêu đạt 90% cán bộ và học viên tham gia trong vòng 12 tháng.

  2. Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động thực tế đồng bộ: Lập kế hoạch chi tiết, phù hợp với đặc điểm từng khoa, bộ môn và nhu cầu thực tế của học viên. Đảm bảo mỗi học viên tham gia ít nhất 2 hoạt động thực tế mỗi năm học, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và đơn vị địa phương.

  3. Nâng cao năng lực tổ chức cho đội ngũ giáo viên và huấn luyện viên: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng tổ chức, quản lý hoạt động thực tế, áp dụng phương pháp giáo dục tích cực, sáng tạo. Mục tiêu 80% giáo viên, huấn luyện viên được đào tạo trong 18 tháng tới.

  4. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đầu tư nâng cấp phòng học, thiết bị thực hành, phương tiện phục vụ hoạt động thực tế như xe cộ, thiết bị an ninh. Ưu tiên hoàn thành trong 24 tháng để đáp ứng yêu cầu đào tạo và giáo dục đạo đức nghề nghiệp.

  5. Đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá: Áp dụng các tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động thực tế gắn với phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, kết hợp đánh giá qua báo cáo, phản hồi của học viên và cán bộ quản lý. Thực hiện thí điểm trong năm học tiếp theo và mở rộng sau đó.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục trong các trường CAND: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức hoạt động thực tế, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch phù hợp.

  2. Giáo viên, huấn luyện viên các trường đào tạo an ninh: Nắm bắt các phương pháp tổ chức hoạt động thực tế hiệu quả, nâng cao năng lực giảng dạy và giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về giáo dục đạo đức nghề nghiệp trong môi trường đặc thù, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

  4. Lãnh đạo Bộ Công an và các đơn vị liên quan: Hỗ trợ trong việc hoạch định chiến lược đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực an ninh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao giáo dục đạo đức nghề nghiệp lại quan trọng đối với học viên CAND?
    Giáo dục đạo đức nghề nghiệp giúp hình thành phẩm chất trung thành, dũng cảm, ý thức tổ chức kỷ luật và trách nhiệm công vụ, là nền tảng để học viên thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia.

  2. Hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp gồm những hình thức nào?
    Bao gồm tham quan thực tế, thực hành chuyên môn, các hoạt động xã hội, ngoại khóa, thi đua học tập và rèn luyện kỹ năng qua các tình huống giả định.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động thực tế?
    Yếu tố khách quan như yêu cầu công tác và sự ủng hộ của cấp trên; yếu tố chủ quan gồm năng lực tổ chức của giáo viên, quy mô học viên, cơ sở vật chất và sự phối hợp giữa các đơn vị.

  4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp?
    Cần tăng cường tuyên truyền, xây dựng kế hoạch đồng bộ, đào tạo nâng cao năng lực tổ chức cho giáo viên, cải thiện cơ sở vật chất và đổi mới phương pháp đánh giá.

  5. Kết quả giáo dục đạo đức nghề nghiệp được đánh giá như thế nào?
    Thông qua kết quả xếp loại đạo đức của học viên, tỷ lệ tốt nghiệp, phản hồi từ cán bộ quản lý và học viên, cũng như hiệu quả thực tiễn trong công tác và chiến đấu sau khi ra trường.

Kết luận

  • Hoạt động thực tế là phương thức giáo dục đạo đức nghề nghiệp hiệu quả, góp phần hình thành phẩm chất và kỹ năng nghề nghiệp cho học viên CAND.
  • Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I đã tổ chức nhiều hoạt động thực tế nhưng còn thiếu đồng bộ và chưa phát huy tối đa hiệu quả.
  • Các phẩm chất đạo đức như lòng trung thành, ý thức tổ chức kỷ luật và trách nhiệm được nhà trường quan tâm giáo dục với tỷ lệ trên 90%.
  • Yếu tố chủ quan như năng lực tổ chức của giáo viên và cơ sở vật chất còn hạn chế ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động thực tế.
  • Đề xuất các biện pháp đồng bộ nhằm nâng cao nhận thức, năng lực tổ chức, cải thiện cơ sở vật chất và đổi mới đánh giá kết quả hoạt động thực tế.

Tiếp theo, nhà trường cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức nghề nghiệp, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát. Các cán bộ quản lý, giáo viên và nhà nghiên cứu được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến công tác giáo dục trong các trường CAND.