Hoàn thiện công tác quản lý thu thuế xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Long An

Thuế XNK là loại thuế đánh vào hàng hóa mậu dịch và phi mậu dịch được phép xuất, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam. Quản lý thu thuế XNK bao gồm các hoạt động như xác định đối tượng nộp thuế, tính thuế, thu thuế, kiểm tra sau thông quan và thanh tra thuế. Mục tiêu là đảm bảo thu đúng, thu đủ, kịp thời vào ngân sách nhà nước, đồng thời tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp. Theo Luật thuế xuất nhập khẩu năm 2016, thuế XNK là công cụ quan trọng để khuyến khích xuất nhập khẩu nguyên liệu, vật liệu, ưu tiên loại trong nước chưa đáp ứng nhu cầu.

Thuế XNK đóng góp quan trọng vào nguồn thu ngân sách nhà nước, đặc biệt trong giai đoạn đầu phát triển kinh tế. Tuy nhiên, tỷ trọng này có xu hướng giảm do các cam kết cắt giảm thuế quan trong các hiệp định thương mại tự do. Thuế XNK còn là công cụ để Nhà nước kiểm tra, kiểm soát và quản lý các hoạt động thương mại quốc tế, bảo hộ sản xuất trong nước. Tuy nhiên, cần có sự cân đối giữa bảo hộ và tạo điều kiện cho hội nhập kinh tế quốc tế. Theo số liệu thống kê, thuế XNK chiếm tỷ trọng từ 10% - 15% trong tổng thu Ngân sách và dần ổn định, phù hợp với xu hướng chung các nước trong khu vực.

Cục Hải quan Long An là đơn vị trực thuộc Tổng cục Hải quan, có chức năng quản lý nhà nước về hải quan trên địa bàn tỉnh Long An và các tỉnh lân cận. Nhiệm vụ chính của Cục là thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu, thu thuế và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật. Cục có cơ cấu tổ chức gồm các phòng, ban chuyên môn và các chi cục hải quan trực thuộc. Năm 2015, đơn vị được Tổng cục Hải quan giao dự toán thu nộp Ngân sách là: 1.850 tỷ đồng tăng 10.1% so với chỉ tiêu được giao năm 2014.

Giai đoạn 2013-2017, số thu thuế XNK của Cục Hải quan Long An có sự tăng trưởng nhưng chưa ổn định. Nguyên nhân do sự biến động của tình hình kinh tế thế giới và trong nước, chính sách thuế thay đổi và tình trạng gian lận thương mại. Cần phân tích cụ thể các yếu tố ảnh hưởng đến số thu thuế để có giải pháp phù hợp. Chỉ tiêu thu nộp ngân sách năm 2016 là 2.180 tỷ đồng, tăng 15.3% sovới chỉ tiêu được giao năm 2015; Chỉ tiêu thu nộp ngân sách năm 2017 là 2.255 tỷ đồng tăng 3.44% sovới chỉ tiêu được giao năm 2016.

Công tác kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và xử lý các hành vi gian lận thuế. Tuy nhiên, hiệu quả KTSTQ tại Cục Hải quan Long An còn hạn chế do thiếu nguồn lực và thông tin. Cần tăng cường KTSTQ theo hướng tập trung vào các doanh nghiệp có rủi ro cao và các mặt hàng nhạy cảm. Tình trạng trốn thuế, nợ đọng thuế và gian lận thương mại ngày càng tăng đã khiến cho hoạt động kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành chính sách thuế hàng hoá XK, NK vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế.

Cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế của cơ quan hải quan nhằm mục tiêu ngăn ngừa hơn là xử phạt. Tập trung vào các doanh nghiệp có dấu hiệu gian lận, trốn thuế và các mặt hàng có rủi ro cao. Đồng thời, cần nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ thanh tra, kiểm tra để đáp ứng yêu cầu công việc. Do đó, xu hướng khối lượng công việc tăng lên hàng năm trong điều kiện về nguồn lực tại đơn vị có hạn thì việc nghiên cứu các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động cần được quan tâm hơn nữa.

Tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ đối tượng nộp thuế và xây dựng chiến lược “tuân thủ pháp luật tự nguyện” của đối tượng nộp thuế. Cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời về chính sách thuế, thủ tục hải quan và các quy định pháp luật liên quan. Tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo để nâng cao kiến thức cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó sự bình đẳng và công bằng về nghĩa vụ thuế cũng chưa được đảm bảo…

Tăng cường chống gian lận qua căn cứ tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, đặc biệt chống gian lận qua giá tính thuế. Kiểm soát chặt chẽ việc khai báo giá, phân loại hàng hóa và xuất xứ hàng hóa. Sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện và xử lý các hành vi gian lận. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan hải quan và các cơ quan chức năng khác như công an, quản lý thị trường.

Theo dõi và quản lý chặt chẽ các khoản nợ, tổ chức cưỡng chế những khoản nợ đọng dây dưa kéo dài theo đúng quy định của pháp luật. Đổi mới công tác quản lý nợ thuế theo hướng giảm nợ thuế quá hạn. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan hải quan và các cơ quan chức năng khác như ngân hàng, tòa án.

Nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin để ứng dụng phục vụ công tác quản lý thu thuế. Ứng dụng các phần mềm quản lý thuế hiện đại, kết nối dữ liệu với các cơ quan liên quan. Triển khai dịch vụ công trực tuyến để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nộp thuế. Cần đảm bảo an ninh, an toàn thông tin trong quá trình ứng dụng CNTT.

Hoàn thiện bộ máy và nhân lực tổ chức quản lý của cơ quan Hải quan. Rà soát, sắp xếp lại cơ cấu tổ chức, bố trí cán bộ phù hợp với năng lực và sở trường. Cần đảm bảo tính chuyên nghiệp, hiệu quả và minh bạch trong hoạt động của cơ quan hải quan.

Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ để nâng cao trình độ chuyên môn và phẩm chất đạo đức. Cập nhật kiến thức về chính sách thuế, thủ tục hải quan và các quy định pháp luật liên quan. Xây dựng đội ngũ cán bộ hải quan chuyên nghiệp, liêm chính và tận tụy với công việc.

Kiến nghị với Chính phủ và Bộ Tài chính về các chính sách thuế, thủ tục hải quan và các quy định pháp luật liên quan. Đề xuất các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan và nộp thuế.

Tăng cường mối quan hệ kết hợp giữa cơ quan hải quan và các cơ quan liên quan như công an, quản lý thị trường, ngân hàng. Chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và phối hợp trong công tác thanh tra, kiểm tra, chống gian lận thương mại. Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình quản lý thu thuế.