Hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm y tế hộ gia đình tại Quảng Bình

LỜI CAM ĐOAN

TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHYT

1.1. Cơ sở lý luận về bảo hiểm y tế hộ gia đình

1.2. Một số khái niệm

1.3. Phát triển bảo hiểm y tế toàn dân, BHYT hộ gia đình

1.4. Vai trò và sự cần thiết của phát triển BHYT hộ gia đình. Đặc điểm của bảo hiểm y tế hộ gia đình

1.5. Cơ sở lý luận về quản lý thu BHYT hộ gia đình

1.6. Công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

1.7. Vai trò công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

1.8. Nội dung công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

1.9. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

1.10. Kinh nghiệm thực tiễn công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình tại một số địa phương trong nước

1.10.1. Kinh nghiệm thực hiện BHYT HGĐ tại tỉnh Vĩnh Phúc

1.10.2. Kinh nghiệm thực hiện BHYT HGĐ tại tỉnh Lạng Sơn

1.10.3. Bài học kinh nghiệm cho BHXH tỉnh Quảng Bình

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHYT HỘ GIA ĐÌNH TẠI BHXH TỈNH QUẢNG BÌNH

2.1. Tổng quan về BHXH tỉnh Quảng Bình

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của BHXH tỉnh Quảng Bình

2.1.2. Tổ chức bộ máy BHXH tỉnh Quảng Bình

2.1.2.1. Chức năng nhiệm vụ

2.1.2.2. Tổ chức nhân sự của BHXH tỉnh

2.1.3. Kết quả hoạt động của BHXH tỉnh trong thời gian qua

2.2. Nội dung công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

2.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý thu BHYT hộ gia đình

2.2.2. Công tác lập kế hoạch thu BHYT hộ gia đình

2.2.3. Công tác quản lý đối tượng hộ gia đình tham gia

2.2.4. Công tác quản lý số thu, số chi quỹ BHYT hộ gia đình

2.2.5. Công tác quản lý hoạt động của hệ thống đại lý thu BHYT hộ gia đình

2.2.6. Công tác quản lý thu nộp BHYT hộ gia đình

2.2.7. Công tác quản lý cơ sở khám chữa bệnh BHYT

2.2.8. Công tác cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng phục vụ

2.2.9. Công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia thu BHYT hộ gia đình

2.2.10. Công tác kiểm tra, giám sát

2.2.11. Công tác xử lý khiếu nại

2.3. Kết quả khảo sát về bảo hiểm y tế hộ gia đình tại huyện, thị xã, thành phố

2.3.1. Về độ tuổi trung bình của đối tượng khảo sát

2.3.2. Nghề nghiệp người được khảo sát

2.3.3. Nguồn thông tin được tiếp cận về chính sách bảo hiểm y tế

2.3.4. Tình hình tham gia bảo hiểm y tế của các đối tượng khảo sát

2.3.5. Hiểu biết của người dân về bảo hiểm y tế hộ gia đình

2.3.6. Hiểu biết của người dân về mức đóng

2.3.7. Hiểu biết của người dân về giảm trừ mức đóng

2.3.8. Hiểu biết của người dân về phương thức đóng

2.3.9. Sự sẵn sàng tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình

2.3.10. Sự trợ giúp khi không may gặp rủi ro về sức khỏe

2.4. Tổ chức Đại lý thu trên địa bàn

2.4.1. Kết quả khảo sát đối với các nhân viên Đại lý thu

2.5. Đánh giá chung

2.5.1. Những mặt đã đạt được

2.5.2. Những mặt còn tồn tại và nguyên nhân

2.5.2.1. Nguyên nhân của những tồn tại

3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHYT HỘ GIA ĐÌNH TẠI BHXH TỈNH QUẢNG BÌNH

3.1. Định hướng công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

3.2. Mục tiêu công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

3.3. Hệ thống giải pháp công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình

3.3.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế hộ gia đình

3.3.2. Mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của mạng lưới đại lý thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tại các xã phường thị trấn

3.3.3. Hoàn thiện quá trình quản lý thu BHYT hộ gia đình

3.3.4. Nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh

3.3.5. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý Nhà nước và vai trò của các tổ chức Hội, đoàn thể

3.3.6. Cải cách thủ tục hành chính nâng cao chất lượng phục vụ người tham gia BHYT

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ

BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2

BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN

XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN

I. Tổng Quan Về Quản Lý Thu BHYT Hộ Gia Đình Khái Niệm Vai Trò

Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chính sách an sinh xã hội quan trọng của Đảng và Nhà nước, hướng tới mục tiêu BHYT toàn dân. Luật BHYT đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, đặc biệt là Luật sửa đổi bổ sung năm 2014, thể hiện nỗ lực bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cho mọi người dân. Một trong những nội dung quan trọng là quy định về việc tham gia BHYT theo hộ gia đình. Trong những năm qua, BHYT đã góp phần ổn định đời sống nhân dân, thực hiện công bằng xã hội. Hệ thống chính sách, pháp luật về BHYT từng bước được hoàn thiện, số người tham gia tăng lên, quyền lợi được mở rộng. Quỹ BHYT bước đầu đã cân đối được thu chi. Hệ thống tổ chức Bảo hiểm xã hội Việt Nam được hình thành và phát triển, cơ bản đáp ứng yêu cầu thực hiện các chế độ, chính sách BHYT. Tham gia BHYT là quyền lợi và trách nhiệm của mỗi công dân, đồng thời là trách nhiệm của nhà nước và toàn xã hội.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của BHYT hộ gia đình

BHYT hộ gia đình là hình thức BHYT mà tất cả thành viên trong một hộ gia đình cùng tham gia, nhằm chia sẻ rủi ro và đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh cho mọi thành viên. Đặc điểm của BHYT hộ gia đình là tính tự nguyện, mức đóng thấp hơn so với BHYT bắt buộc, và quyền lợi được hưởng tương đương. Theo quy định tại Khoản 5 Điều 12 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, những người tham gia BHYT tự nguyện trước đây sẽ thuộc diện tham gia BHYT theo hộ gia đình từ tháng 01/2015.

1.2. Vai trò của quản lý thu BHYT hộ gia đình trong hệ thống BHYT

Quản lý thu BHYT hộ gia đình đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo nguồn tài chính cho quỹ BHYT, từ đó duy trì và phát triển hệ thống y tế. Quản lý thu hiệu quả giúp tăng tỷ lệ bao phủ BHYT, đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh cho người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp và dễ bị tổn thương. Thực hiện lộ trình bao phủ BHYT toàn dân trong chính sách “bảo đảm an sinh xã hội” là một trong những nhiệm vụ chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHYT hộ gia đình

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình, bao gồm: nhận thức của người dân về BHYT, mức sống và thu nhập, chính sách hỗ trợ của nhà nước, hiệu quả hoạt động của hệ thống đại lý thu, và chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh. Các yếu tố này cần được xem xét kỹ lưỡng để xây dựng các giải pháp phù hợp và hiệu quả.

II. Thách Thức Quản Lý Thu BHYT Hộ Gia Đình Tại Quảng Bình Phân Tích

Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, công tác quản lý thu BHYT hộ gia đình Quảng Bình vẫn còn nhiều tồn tại và hạn chế. Số người dân tham gia BHYT chưa cao, tham gia chưa thường xuyên liên tục, chủ yếu là người có bệnh mãn tính và có nguy cơ mắc bệnh cao; đối tượng tham gia BHYT chưa bền vững. Công tác tuyên truyền chính sách BHYT tuy đã được quan tâm song chưa làm chuyển biến thực sự về mặt nhận thức của người dân về tính ưu việt, tính nhân văn và tính cộng đồng chia sẻ rủi ro của chính sách BHYT. Do đó những giải pháp phát triển thu BHYT hộ gia đình để hoàn thành mục tiêu của BHYT toàn dân ở tỉnh Quảng Bình trở nên cấp thiết.

2.1. Thực trạng tham gia BHYT hộ gia đình tại Quảng Bình

Tỷ lệ người dân tham gia BHYT hộ gia đình tại Quảng Bình còn thấp so với mục tiêu đề ra. Nhiều hộ gia đình, đặc biệt là ở vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa, chưa tham gia BHYT do thiếu thông tin, khó khăn về kinh tế, hoặc chưa nhận thức được tầm quan trọng của BHYT. Năm 2016, năm đầu tiên Hội đồng nhân dân tỉnh đưa chỉ tiêu bao phủ BHYT vào Nghị quyết về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hằng năm của tỉnh, UBND tỉnh thành lập Ban chỉ đạo thực hiện BHXH, BHYT cấp tỉnh, cấp huyện và có các Quyết định giao chỉ tiêu bao phủ BHYT đối với cấp huyện giai đoạn 2016-2020, phấn đấu đến năm 2020 có trên 92% người dân tham gia BHYT.

2.2. Khó khăn trong công tác tuyên truyền và vận động người dân

Công tác tuyên truyền về BHYT hộ gia đình còn gặp nhiều khó khăn do địa bàn rộng, dân cư phân tán, trình độ dân trí không đồng đều. Nội dung tuyên truyền chưa thực sự hấp dẫn và dễ hiểu, chưa tiếp cận được đến nhiều đối tượng. Do đó những giải pháp phát triển thu BHYT hộ gia đình để hoàn thành mục tiêu của BHYT toàn dân ở tỉnh Quảng Bình trở nên cấp thiết.

2.3. Hạn chế trong hệ thống đại lý thu BHYT tại địa phương

Hệ thống đại lý thu BHYT tại Quảng Bình còn nhiều hạn chế về số lượng, chất lượng, và phạm vi hoạt động. Nhiều đại lý thu hoạt động chưa hiệu quả, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Cần có giải pháp để mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của mạng lưới đại lý thu.

III. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Thu BHYT Hộ Gia Đình Tại Quảng Bình

Để nâng cao hiệu quả quản lý thu BHYT hộ gia đình tại Quảng Bình, cần có các giải pháp đồng bộ và toàn diện, tập trung vào việc tăng cường tuyên truyền, mở rộng mạng lưới đại lý thu, cải thiện chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, và nâng cao hiệu quả quản lý quỹ BHYT. Thực hiện Quyết định trên, Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Bình đã và đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan ở địa phương và tuân thủ chỉ đạo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, UBND tỉnh Quảng Bình triển khai thực hiện Đề án.

3.1. Tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục về BHYT

Cần đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền về BHYT, sử dụng các kênh truyền thông phù hợp với từng đối tượng, tập trung vào việc nâng cao nhận thức về quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHYT. Nội dung tuyên truyền cần ngắn gọn, dễ hiểu, và gắn liền với lợi ích thiết thực của người dân. Xác định được tầm quan trọng, ngày 29/3/2013 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 538/QĐ- TTg phê duyệt đề án thực hiện lộ trình tiến tới BHYT toàn dân giai đoạn 2012 - 2015 và 2020.

3.2. Mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của đại lý thu

Cần khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia làm đại lý thu BHYT, đồng thời tăng cường đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ đại lý thu. Cần có cơ chế khuyến khích phù hợp để đại lý thu hoạt động hiệu quả và bền vững. Như vậy, để đề án BHYT toàn dân thực thi có hiệu quả, đi vào thực tiễn cuộc sống thì yêu cầu mỗi địa phương, cơ quan chức năng liên quan phải có sự phối hợp chặt chẽ, có các giải pháp điều hành sáng tạo, hiệu quả, đặc biệt tại các đơn vị cơ sở phải tổ chức nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác BHYT trên địa bàn, từ đó xây dựng các giải pháp toàn diện phù hợp với đặc điểm tình hình để thực hiện đúng lộ trình bao phủ BHYT toàn dân tại địa bàn cơ sở, góp phần thực hiện thành công Đề án.

3.3. Cải thiện chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh BHYT

Nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh BHYT là yếu tố quan trọng để thu hút người dân tham gia BHYT. Cần đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ y bác sĩ, và cải cách thủ tục hành chính để người dân được tiếp cận dịch vụ y tế một cách thuận tiện và nhanh chóng.

IV. Ứng Dụng CNTT Quản Lý Thu BHYT Hộ Gia Đình Giải Pháp Hiệu Quả

Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý thu BHYT hộ gia đình. CNTT giúp quản lý thông tin đối tượng tham gia BHYT một cách chính xác và hiệu quả, giảm thiểu sai sót và gian lận. Đồng thời, CNTT cũng giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin về BHYT và thực hiện các thủ tục tham gia BHYT một cách nhanh chóng và thuận tiện.

4.1. Xây dựng cơ sở dữ liệu về đối tượng tham gia BHYT

Cần xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ và chính xác về đối tượng tham gia BHYT, bao gồm thông tin cá nhân, thông tin về hộ gia đình, và thông tin về quá trình tham gia BHYT. Cơ sở dữ liệu này cần được cập nhật thường xuyên và được bảo mật an toàn. Hiện nay, Bộ Y tế và BHXH Việt Nam đang hoàn thiện dữ liệu mà người dân trên toàn quốc đã thực hiện việc kê khai lập danh sách hộ gia đình tham gia BHYT, dữ liệu sẽ là cơ sở để quản lý đối tượng tham gia BHYT, cũng như phát triển đối tượng tham gia.

4.2. Phát triển các ứng dụng trực tuyến hỗ trợ người dân

Cần phát triển các ứng dụng trực tuyến cho phép người dân tra cứu thông tin về BHYT, đăng ký tham gia BHYT, thanh toán phí BHYT, và theo dõi quá trình khám chữa bệnh. Các ứng dụng này cần được thiết kế thân thiện với người dùng và dễ dàng sử dụng trên các thiết bị di động.

4.3. Ứng dụng CNTT trong quản lý quỹ BHYT

CNTT có thể được ứng dụng trong quản lý quỹ BHYT để theo dõi thu chi, phân tích hiệu quả sử dụng quỹ, và phát hiện các trường hợp gian lận. Việc ứng dụng CNTT giúp quản lý quỹ BHYT một cách minh bạch và hiệu quả.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Quản Lý Thu BHYT Hộ Gia Đình Nghiên Cứu Tại Quảng Bình

Việc đánh giá hiệu quả quản lý thu BHYT hộ gia đình là rất quan trọng để xác định những thành công và hạn chế, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện. Nghiên cứu tại Quảng Bình cần tập trung vào việc đánh giá tỷ lệ bao phủ BHYT, mức độ hài lòng của người dân, hiệu quả hoạt động của hệ thống đại lý thu, và hiệu quả sử dụng quỹ BHYT. Ở tỉnh Quảng Bình, việc thực hiện chính sách BHYT nói chung và BHYT hộ gia đình nói riêng đã được quan tâm, tổ chức thực hiện và từng bước đạt được những kết quả bước đầu.

5.1. Phương pháp đánh giá hiệu quả quản lý thu BHYT

Sử dụng các phương pháp định lượng và định tính để đánh giá hiệu quả quản lý thu BHYT, bao gồm khảo sát, phỏng vấn, phân tích số liệu, và đánh giá của chuyên gia. Cần có các tiêu chí đánh giá rõ ràng và khách quan.

5.2. Kết quả đánh giá tại Quảng Bình

Phân tích kết quả đánh giá tại Quảng Bình để xác định những điểm mạnh và điểm yếu trong công tác quản lý thu BHYT. Cần so sánh kết quả với các địa phương khác để rút ra bài học kinh nghiệm.

5.3. Đề xuất giải pháp cải thiện dựa trên kết quả đánh giá

Dựa trên kết quả đánh giá, đề xuất các giải pháp cụ thể để cải thiện công tác quản lý thu BHYT tại Quảng Bình. Các giải pháp cần phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và có tính khả thi cao.

VI. Triển Vọng và Giải Pháp Phát Triển Bền Vững BHYT Hộ Gia Đình Tại Quảng Bình

Để đảm bảo sự phát triển bền vững của BHYT hộ gia đình tại Quảng Bình, cần có tầm nhìn dài hạn và các giải pháp đồng bộ, tập trung vào việc nâng cao nhận thức của người dân, tăng cường sự tham gia của các bên liên quan, và đảm bảo nguồn tài chính ổn định cho quỹ BHYT. Đây là lý do cơ bản để tôi lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm y tế hộ gia đình tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Bình” làm đề tài luận văn thạc sĩ.

6.1. Xây dựng kế hoạch phát triển BHYT dài hạn

Xây dựng kế hoạch phát triển BHYT dài hạn, có mục tiêu rõ ràng và các giải pháp cụ thể để đạt được mục tiêu. Kế hoạch cần được xây dựng dựa trên phân tích kỹ lưỡng về tình hình kinh tế - xã hội của địa phương và có sự tham gia của các bên liên quan.

6.2. Tăng cường sự phối hợp giữa các bên liên quan

Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội, và các doanh nghiệp trong việc triển khai chính sách BHYT. Cần có cơ chế phối hợp hiệu quả để đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong hành động.

6.3. Đảm bảo nguồn tài chính ổn định cho quỹ BHYT

Đảm bảo nguồn tài chính ổn định cho quỹ BHYT thông qua việc tăng cường thu BHYT, quản lý chi tiêu hiệu quả, và tìm kiếm các nguồn tài trợ khác. Cần có cơ chế quản lý quỹ BHYT minh bạch và hiệu quả.