Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động quản trị chuỗi cung ứng đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu về hiệu quả vận hành ngày càng cao. Công ty Schneider Electric Việt Nam (SEVN) với gần 20 năm hoạt động tại thị trường Việt Nam, đang trong giai đoạn phát triển bền vững, cần hoàn thiện chuỗi cung ứng để nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng. Theo báo cáo của công ty, SEVN hiện có mạng lưới phân phối rộng khắp với hơn 80 nhà phân phối ủy quyền và hơn 250 điểm bán hàng trên toàn quốc, phục vụ đa dạng khách hàng từ nhà phân phối, nhà thầu dự án đến các công ty điện lực và nhà máy công nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng hoạt động chuỗi cung ứng của SEVN, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản trị chuỗi cung ứng, giảm chi phí, rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng và tăng mức độ hài lòng của khách hàng. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động đầu vào, bên trong và đầu ra của chuỗi cung ứng tại SEVN, với dữ liệu thu thập trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2013 tại các văn phòng và kho hàng của công ty tại TP. Hồ Chí Minh và các khu vực liên quan.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ SEVN tối ưu hóa quy trình vận hành, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường Việt Nam, đồng thời đóng góp vào kho tàng lý luận và thực tiễn về quản trị chuỗi cung ứng trong lĩnh vực kinh doanh thiết bị điện và tự động hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình SCOR (Supply Chain Operations Reference) – một mô hình tham chiếu được phát triển bởi Hội đồng Chuỗi Cung ứng (SCC) nhằm chuẩn hóa và đánh giá hiệu quả hoạt động chuỗi cung ứng. Mô hình SCOR bao gồm 5 hoạt động chính: Lập kế hoạch (Plan), Cung ứng (Source), Sản xuất (Make), Phân phối (Deliver) và Quản lý trả lại (Return).

Ngoài ra, nghiên cứu còn vận dụng các khái niệm chuyên ngành như:

  • Chuỗi cung ứng (Supply Chain): Mạng lưới các tổ chức liên kết từ nhà cung cấp nguyên liệu đến người tiêu dùng cuối cùng, nhằm tạo ra giá trị sản phẩm/dịch vụ.
  • Quản trị chuỗi cung ứng (SCM): Hoạch định, thiết kế và kiểm soát luồng thông tin, nguyên vật liệu trong chuỗi cung ứng để đáp ứng nhu cầu khách hàng hiệu quả.
  • Chỉ số đánh giá chuỗi cung ứng: Bao gồm các tiêu chí về thời gian (thời gian xử lý đơn hàng, thời gian vận chuyển), chi phí (chi phí vận hành, chi phí xử lý hàng trả lại), năng lực hoạt động (tỷ lệ sử dụng công suất, hệ số quay vòng kho) và mức độ phục vụ khách hàng (tỷ lệ giao hàng đúng hạn, chỉ số hài lòng khách hàng).

Khung lý thuyết này giúp phân tích toàn diện các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chuỗi cung ứng của SEVN, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp.

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ hệ thống nội bộ của SEVN, bao gồm báo cáo kinh doanh, số liệu vận tải, quy trình quản lý đơn hàng và phân phối, các báo cáo khảo sát khách hàng trong giai đoạn 2010-2013.
  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông qua khảo sát và phỏng vấn trực tiếp với 160 mẫu đại diện cho các nhóm khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ của SEVN, sử dụng bảng câu hỏi chuẩn hóa nhằm đánh giá mức độ hài lòng, hiệu quả hoạt động chuỗi cung ứng và các yếu tố ảnh hưởng.

Phương pháp chọn mẫu thuận tiện và không lặp lại được áp dụng để đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng khảo sát. Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả, phân tích so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích nhân tố để đánh giá các chỉ số hiệu quả chuỗi cung ứng. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2012 đến 2013, tập trung vào phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cải tiến.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả lập kế hoạch còn hạn chế: Quy trình lập kế hoạch đặt hàng của SEVN chủ yếu dựa trên dự báo nhu cầu 3 tháng tới, sử dụng phần mềm forecast và hệ thống SAP. Tuy nhiên, mức độ chính xác dự báo còn thấp, dẫn đến tồn kho không đồng đều và ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng đơn hàng. Khoảng 30% đơn hàng bị điều chỉnh lại do sai lệch dự báo.

  2. Phân phối sản phẩm chủ yếu qua vận tải thuê ngoài: Tỷ trọng vận tải đường bộ chiếm khoảng 51% trong năm 2012, giảm so với 72% năm 2011, trong khi vận tải đường hàng không tăng lên 47%. Việc sử dụng dịch vụ vận tải thuê ngoài từ công ty VNEX giúp giảm chi phí vận chuyển nhưng cũng gây ra một số khó khăn trong kiểm soát chất lượng dịch vụ và thời gian giao hàng.

  3. Tỷ lệ giao hàng đúng hạn đạt khoảng 80,6% trong 6 tháng đầu năm 2013: Mặc dù tỷ lệ này tương đối cao, nhưng vẫn còn khoảng 19,4% đơn hàng giao trễ, ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng và uy tín công ty.

  4. Quản lý trả lại và bảo hành còn nhiều bất cập: Chi phí xử lý hàng trả lại tăng dần qua các năm, gây áp lực tài chính và ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ khách hàng. Thời gian xử lý hàng trả lại trung bình kéo dài hơn 7 ngày, chưa đáp ứng được kỳ vọng của khách hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc chưa tối ưu hóa quy trình lập kế hoạch và phân phối, cũng như thiếu đội ngũ vận tải chuyên nghiệp riêng. So với các nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ giao hàng đúng hạn của SEVN tương đương với mức trung bình của các công ty cùng lĩnh vực, nhưng vẫn thấp hơn các doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý chuỗi cung ứng hiện đại.

Việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin như hệ thống ERP, RFID có thể giúp cải thiện độ chính xác dự báo và quản lý tồn kho, từ đó giảm chi phí và thời gian xử lý đơn hàng. Ngoài ra, việc xây dựng đội ngũ vận tải nội bộ hoặc hợp tác chặt chẽ hơn với các nhà cung cấp dịch vụ vận tải sẽ giúp kiểm soát tốt hơn chất lượng dịch vụ và thời gian giao hàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ trọng vận tải qua các năm, bảng so sánh tỷ lệ giao hàng đúng hạn và thời gian xử lý hàng trả lại để minh họa rõ ràng hơn các vấn đề và tiến triển của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa quy trình lập kế hoạch đặt hàng: Áp dụng công nghệ dự báo hiện đại kết hợp với hợp tác chặt chẽ hơn với khách hàng để nâng cao độ chính xác dự báo nhu cầu. Mục tiêu giảm sai lệch dự báo xuống dưới 15% trong vòng 12 tháng tới. Bộ phận kế hoạch phối hợp với phòng kinh doanh và khách hàng thực hiện.

  2. Xây dựng đội ngũ vận tải chuyên nghiệp nội bộ: Đầu tư phát triển đội vận tải riêng nhằm kiểm soát tốt hơn thời gian và chất lượng giao hàng, giảm tỷ lệ giao hàng trễ xuống dưới 10% trong 18 tháng tới. Ban giám đốc và phòng logistics chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Cải tiến quy trình quản lý trả lại và bảo hành: Rút ngắn thời gian xử lý hàng trả lại xuống còn tối đa 3 ngày, đồng thời nâng cao năng lực nhân viên bảo hành về kỹ thuật và kỹ năng ứng xử khách hàng. Phòng chăm sóc khách hàng phối hợp với bộ phận kỹ thuật thực hiện trong 12 tháng tới.

  4. Ứng dụng công nghệ RFID và ERP: Triển khai hệ thống RFID để quản lý tồn kho và theo dõi sản phẩm trong chuỗi cung ứng, giúp giảm tồn kho không cần thiết và tăng tính minh bạch. Mục tiêu hoàn thành trong 24 tháng. Phòng IT và quản lý chuỗi cung ứng phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý SEVN: Nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu trong chuỗi cung ứng hiện tại để xây dựng chiến lược phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả vận hành.

  2. Phòng quản lý chuỗi cung ứng và logistics: Áp dụng các giải pháp đề xuất để cải tiến quy trình lập kế hoạch, phân phối và quản lý trả lại, từ đó giảm chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ.

  3. Nhà cung cấp dịch vụ vận tải và logistics: Hiểu rõ yêu cầu và kỳ vọng của SEVN để cải thiện dịch vụ, tăng cường hợp tác và phát triển các giải pháp vận tải phù hợp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý chuỗi cung ứng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và các giải pháp thực tiễn trong lĩnh vực chuỗi cung ứng tại doanh nghiệp Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuỗi cung ứng là gì và tại sao nó quan trọng với doanh nghiệp?
    Chuỗi cung ứng là mạng lưới các tổ chức liên kết từ nhà cung cấp nguyên liệu đến người tiêu dùng cuối cùng nhằm tạo ra giá trị sản phẩm. Nó quan trọng vì giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành và đáp ứng nhu cầu khách hàng kịp thời.

  2. Mô hình SCOR có vai trò gì trong quản trị chuỗi cung ứng?
    SCOR chuẩn hóa các quy trình chuỗi cung ứng, giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả, so sánh với đối thủ và xác định các điểm cần cải tiến để nâng cao năng lực cạnh tranh.

  3. Tại sao SEVN cần xây dựng đội ngũ vận tải nội bộ?
    Đội ngũ vận tải nội bộ giúp kiểm soát tốt hơn thời gian giao hàng, giảm rủi ro và chi phí phát sinh từ việc thuê ngoài, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng.

  4. Công nghệ RFID hỗ trợ gì cho quản lý chuỗi cung ứng?
    RFID giúp theo dõi sản phẩm và tồn kho chính xác, giảm thời gian xử lý và sai sót, tăng tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý hàng hóa.

  5. Làm thế nào để giảm thời gian xử lý hàng trả lại?
    Cần cải tiến quy trình tiếp nhận, nâng cao năng lực nhân viên bảo hành và áp dụng công nghệ quản lý để xử lý nhanh chóng, đồng thời tăng cường giao tiếp với khách hàng để nâng cao sự hài lòng.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích toàn diện thực trạng hoạt động chuỗi cung ứng của Schneider Electric Việt Nam, tập trung vào các khâu lập kế hoạch, phân phối và quản lý trả lại.
  • Mô hình SCOR được áp dụng hiệu quả làm cơ sở lý thuyết và công cụ phân tích, đánh giá các chỉ số hoạt động chuỗi cung ứng.
  • Kết quả nghiên cứu chỉ ra các điểm yếu như độ chính xác dự báo thấp, tỷ lệ giao hàng trễ còn cao và quy trình quản lý trả lại chưa tối ưu.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể gồm tối ưu hóa lập kế hoạch, xây dựng đội ngũ vận tải nội bộ, cải tiến quản lý trả lại và ứng dụng công nghệ RFID.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thử nghiệm các giải pháp trong vòng 12-24 tháng và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng và giữ vững vị thế cạnh tranh trên thị trường!