Giảm lo âu cho học sinh trung học trong các bài học nói thông qua môi trường học tập hợp tác

• Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Cảnh
• Người hướng dẫn: Từ Thị Minh Thúy (MA)
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: Methodology
• Đề tài: Giảm Lo Âu Cho Học Sinh Trung Học Qua Môi Trường Học Tập Hợp Tác
• Loại tài liệu: minor thesis
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hanoi

• Declaration
• Table of contents
• Lists of tables
• Lists of abbreviations
• 1. PART ONE: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale for the study
• 1.2. Aims of the study
• 1.3. Significance of the study
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. Method of the study
• 1.6. Organization of the study
• 2. PART TWO: DEVELOPMENT
• 2. CHAPTER 1: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Anxiety in language learning
• 2.1.1. Definition of anxiety
• 2.1.2. The classification of anxiety
• 2.1.3. Anxiety and foreign language learning
• 2.1.4. Causes of language learning anxiety
• 2.2. Related studies on language anxiety in speaking skill
• 2.3. Anxiety management strategies
• 2.4. Definitions of cooperative learning
• 2.5. Components of cooperative learning
• 2.6. Face-to-face promotive interaction
• 2.7. Interpersonal and small-group skills
• 2.8. Effectiveness of cooperative learning
• 2.9. Why using a cooperative learning environment to deal with speaking anxiety?
• 3. CHAPTER 2: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Description of the school
• 3.2. Description of the program
• 3.3. Description of the course
• 3.4. Questionnaires for students
• 3.5. Data Analysis
• 4. CHAPTER 3: RESULTS AND DISCUSSIONS
• 4.1. From classroom observations
• 4.2. From staff consultations
• 4.3. From questionnaires for students
• 4.3.1. Pre-intervention questionnaire
• 4.3.2. Post-intervention questionnaire
• 4.4. Discussions on the research questions
• 5. CHAPTER 4: THE COURSE
• 5.1. Structuring students in cooperative learning
• 5.2. Description of the lesson plans
• PART THREE: CONCLUSIONS
• 6.1. Summary of major findings
• 6.2. Recommendations on teachers & students interaction
• 6.3. Recommendations on students & students interaction
• 6.4. Limitations of the Study
• 6.5. Suggestions for further study
• References
• Appendices
• Appendix 1. Observation sheet
• Appendix 2. Staff consultations
• Appendix 3. English version of Foreign Language Classroom Anxiety Scale
• Appendix 4. Pre-intervention survey questionnaire
• Appendix 5. Sample lesson plans
• Appendix 6. Post intervention survey questionnaire
• Appendix 7. Scores and levels of speaking anxiety
• Appendix 8. Students’ feedbacks and evaluation on the intervention techniques

I. Giới thiệu

Nghiên cứu này nhằm mục đích tìm hiểu và giảm lo âu cho học sinh trung học trong các giờ học nói thông qua một môi trường học tập hợp tác. Lo âu trong học tập ngôn ngữ đã được xác định là một yếu tố ảnh hưởng lớn đến khả năng tiếp thu ngôn ngữ. Theo Horwitz và Cope (1986), lo âu có thể dẫn đến sự giảm sút trong thành tích học tập. Đặc biệt, trong môi trường học tập, lo âu thường cao hơn trong các hoạt động nói so với các kỹ năng khác. Điều này đặc biệt đúng với học sinh đến từ các vùng núi, nơi mà sự nhút nhát và e ngại trong giao tiếp là phổ biến. Nghiên cứu này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về nguyên nhân của lo âu mà còn đề xuất các phương pháp giáo dục tích cực để cải thiện tình hình.

1.1. Tầm quan trọng của việc giảm lo âu

Giảm lo âu cho học sinh trung học là một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục. Nghiên cứu cho thấy rằng lo âu có thể cản trở khả năng giao tiếp và học tập của học sinh. Việc áp dụng môi trường học tập hợp tác không chỉ giúp học sinh cảm thấy thoải mái hơn mà còn khuyến khích sự tham gia tích cực. Theo Young (1991), việc tạo ra một không khí lớp học không có lo âu là điều cần thiết để học sinh có thể phát huy tối đa khả năng của mình. Học sinh sẽ có cơ hội để chia sẻ ý tưởng và cảm xúc, từ đó giảm bớt lo âu và tăng cường sự tự tin trong giao tiếp.

II. Cơ sở lý thuyết

Nghiên cứu này dựa trên các lý thuyết về lo âu trong học tập ngôn ngữ và học tập hợp tác. Lo âu được định nghĩa là một trạng thái cảm xúc không thoải mái, thường đi kèm với cảm giác căng thẳng và lo lắng. Theo MacIntyre và Gardner (1994), lo âu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình học tập, đặc biệt là trong các tình huống yêu cầu giao tiếp. Học tập hợp tác được định nghĩa là việc học sinh làm việc cùng nhau để đạt được một mục tiêu chung. Nghiên cứu cho thấy rằng học tập hợp tác không chỉ giúp cải thiện kỹ năng ngôn ngữ mà còn tăng cường sự tự tin và khả năng giao tiếp của học sinh.

2.1. Nguyên nhân của lo âu trong học tập

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến lo âu trong học tập ngôn ngữ. Theo Young (1991), các yếu tố như sự cạnh tranh, mối quan hệ với giáo viên và các quy trình trong lớp học đều có thể góp phần vào lo âu của học sinh. Đặc biệt, lo âu trong các giờ học nói thường cao hơn do áp lực phải thể hiện bản thân. Nghiên cứu của Horwitz và Cope (1986) đã chỉ ra rằng lo âu trong giao tiếp, lo âu về bài kiểm tra và sợ bị đánh giá tiêu cực là ba nguyên nhân chính gây ra lo âu trong học tập ngôn ngữ.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp quan sát và khảo sát để thu thập dữ liệu. Các công cụ như bảng hỏi và quan sát lớp học đã được sử dụng để đánh giá mức độ lo âu của học sinh trong các giờ học nói. Kết quả cho thấy rằng môi trường học tập hợp tác có thể làm giảm đáng kể lo âu của học sinh. Học sinh cảm thấy thoải mái hơn khi làm việc nhóm và có cơ hội để thực hành kỹ năng nói mà không bị áp lực. Điều này cho thấy rằng việc áp dụng các phương pháp giáo dục tích cực có thể mang lại lợi ích lớn cho học sinh.

3.1. Kết quả nghiên cứu

Kết quả từ các bảng hỏi cho thấy rằng sau khi áp dụng môi trường học tập hợp tác, mức độ lo âu của học sinh đã giảm rõ rệt. Học sinh cho biết họ cảm thấy tự tin hơn khi tham gia vào các hoạt động nói và có thể giao tiếp hiệu quả hơn. Điều này chứng tỏ rằng việc tạo ra một không khí lớp học tích cực và hỗ trợ có thể giúp học sinh vượt qua lo âu và phát triển kỹ năng ngôn ngữ của mình.

IV. Kết luận

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng việc áp dụng môi trường học tập hợp tác có thể giúp giảm lo âu cho học sinh trung học trong các giờ học nói. Các phương pháp giáo dục tích cực không chỉ giúp học sinh cảm thấy thoải mái hơn mà còn khuyến khích sự tham gia và phát triển kỹ năng giao tiếp. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giáo dục và giúp học sinh tự tin hơn trong việc sử dụng ngôn ngữ. Các giáo viên nên xem xét áp dụng các phương pháp này trong giảng dạy để tạo ra một môi trường học tập tích cực và hiệu quả.

4.1. Đề xuất cho giáo viên

Giáo viên nên tạo ra một không khí lớp học thân thiện và hỗ trợ, khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động nhóm. Việc sử dụng các kỹ thuật học tập hợp tác có thể giúp học sinh cảm thấy thoải mái hơn và giảm bớt lo âu. Ngoài ra, giáo viên cũng nên chú ý đến các yếu tố gây ra lo âu và tìm cách điều chỉnh phương pháp giảng dạy để phù hợp với nhu cầu của học sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục ngoại ngữ tại Việt Nam, đặc biệt là ở các trường trung học phổ thông vùng núi, vấn đề lo lắng trong các giờ học nói tiếng Anh đang trở thành một thách thức lớn. Theo khảo sát tại trường THPT chuyên Hoàng Văn Thụ, tỉnh Hòa Bình, nơi có khoảng 80% học sinh là dân tộc thiểu số, mức độ lo lắng khi học sinh tham gia các hoạt động nói tiếng Anh được ghi nhận ở mức trung bình đến cao, với 87,5% học sinh trải qua mức độ lo lắng từ vừa đến cao. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định nguyên nhân gây ra lo lắng trong giờ học nói, đánh giá hiệu quả của môi trường học tập hợp tác (Cooperative Learning Environment - CLE) trong việc giảm lo lắng, đồng thời đề xuất các giải pháp thiết thực cho giáo viên và học sinh. Nghiên cứu được thực hiện trong vòng 11 tuần học tại trường, tập trung vào lớp 11 với 32 học sinh không chuyên tiếng Anh, độ tuổi trung bình 17, đến từ nhiều vùng miền khác nhau của tỉnh. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nói tiếng Anh mà còn góp phần cải thiện tâm lý học sinh, tăng cường sự tự tin và khả năng giao tiếp trong môi trường ngoại ngữ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về lo lắng trong học ngoại ngữ và mô hình học tập hợp tác. Lo lắng được định nghĩa là trạng thái tâm lý bao gồm cảm giác căng thẳng, lo sợ và áp lực khi phải sử dụng ngoại ngữ, đặc biệt trong kỹ năng nói. Horwitz và cộng sự (1986) phân loại lo lắng thành ba nguyên nhân chính: lo sợ giao tiếp, lo lắng khi kiểm tra và sợ bị đánh giá tiêu cực. Ngoài ra, các yếu tố nội tại (như sợ mắc lỗi, cảm giác tự ti, hạn chế về từ vựng và ngữ pháp) và yếu tố ngoại tại (như sự chuẩn bị chưa đầy đủ, áp lực từ giáo viên và bạn học) cũng được xem xét. Mô hình học tập hợp tác (CL) được áp dụng với năm thành phần cơ bản: sự phụ thuộc tích cực, tương tác khuyến khích trực tiếp, trách nhiệm cá nhân, kỹ năng giao tiếp nhóm và quá trình đánh giá nhóm. CL giúp tăng cường sự tương tác giữa học sinh, tạo môi trường an toàn về mặt tâm lý, từ đó giảm bớt lo lắng và thúc đẩy sự tham gia tích cực trong các hoạt động nói.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu được thu thập qua ba công cụ chính: quan sát lớp học, tham vấn giáo viên và bảng câu hỏi khảo sát học sinh. Cỡ mẫu gồm 32 học sinh lớp 11 không chuyên tiếng Anh, được chọn ngẫu nhiên từ trường THPT chuyên Hoàng Văn Thụ. Quan sát lớp học diễn ra trong 3 tuần đầu, tập trung ghi nhận biểu hiện lo lắng và mức độ tham gia của học sinh trong các hoạt động nói. Tham vấn 3 giáo viên tiếng Anh có kinh nghiệm trên 8 năm nhằm thu thập nhận định về nguyên nhân và cách xử lý lo lắng. Bảng câu hỏi gồm hai phần: khảo sát trước can thiệp với 14 mục đánh giá mức độ lo lắng và nguyên nhân, sử dụng thang Likert 5 điểm; khảo sát sau can thiệp với 10 mục nhằm đánh giá hiệu quả của môi trường học tập hợp tác. Quá trình can thiệp kéo dài 6 tuần, áp dụng các kỹ thuật tạo môi trường học tập hợp tác trong giờ nói. Dữ liệu định lượng được phân tích bằng thống kê mô tả, trong khi dữ liệu định tính được xử lý theo nội dung chủ đề.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ lo lắng của học sinh: Kết quả khảo sát cho thấy trung bình mức độ lo lắng của học sinh là 3,12 trên thang 5 điểm, cao hơn mức trung bình 3 điểm. Cụ thể, 15,6% học sinh có mức lo lắng cao, 71,9% ở mức trung bình và chỉ 12,5% không lo lắng. Điều này chứng tỏ lo lắng là vấn đề phổ biến trong các giờ học nói.

2. Nguyên nhân gây lo lắng: Các yếu tố nội tại như sợ mắc lỗi (78,3% học sinh đồng ý), cảm giác tự ti (59%), hạn chế từ vựng và ngữ pháp (62,5%) và thiếu thực hành (53,2%) là những nguyên nhân chính. Về yếu tố ngoại tại, thiếu chuẩn bị (84,4%), khó hiểu đầu vào (31,1%) và sợ bị đánh giá tiêu cực (62,6%) cũng đóng vai trò quan trọng. Mức độ lo lắng do yếu tố nội tại cao hơn yếu tố ngoại tại (3,15 so với 3,06).

3. Hiệu quả của môi trường học tập hợp tác: Sau 6 tuần áp dụng CLE, 43,7% học sinh ghi nhận sự cải thiện rõ rệt, 53,1% cải thiện nhẹ và chỉ 3,1% không cải thiện. Điểm trung bình phản hồi là 2,3 trên thang 3 điểm, vượt mức trung bình 1,5, cho thấy CLE có tác động tích cực trong việc giảm lo lắng. Các kỹ thuật được học sinh đánh giá cao gồm phản hồi tích cực của giáo viên, làm việc nhóm hợp tác, cung cấp đầu vào ngôn ngữ đầy đủ và sự khích lệ khi gặp khó khăn.

Thảo luận kết quả

Mức độ lo lắng cao trong kỹ năng nói phản ánh thực trạng thiếu tự tin và áp lực tâm lý của học sinh, đặc biệt là ở vùng núi với đặc điểm văn hóa và điều kiện học tập hạn chế. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này phù hợp với quan điểm của Horwitz và Young về tác động tiêu cực của lo lắng đến hiệu quả học tập ngoại ngữ. Nguyên nhân nội tại chiếm ưu thế cho thấy cần tập trung vào việc nâng cao năng lực cá nhân và tâm lý học sinh. Yếu tố ngoại tại như phương pháp giảng dạy và môi trường lớp học cũng ảnh hưởng đáng kể, nhấn mạnh vai trò của giáo viên trong việc tạo không khí học tập thân thiện, khuyến khích và giảm áp lực. Việc áp dụng CLE đã chứng minh hiệu quả trong việc tạo môi trường an toàn, tăng cường tương tác và hỗ trợ lẫn nhau, giúp học sinh vượt qua sự e dè, từ đó cải thiện khả năng nói. Dữ liệu có thể được minh họa qua biểu đồ phân bố mức độ lo lắng trước và sau can thiệp, cũng như bảng so sánh tỷ lệ cải thiện theo từng kỹ thuật áp dụng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tạo môi trường lớp học thân thiện: Giáo viên cần duy trì thái độ nhẹ nhàng, sử dụng các hoạt động khởi động vui vẻ để gần gũi học sinh, khuyến khích chia sẻ ý kiến nhằm giảm áp lực tâm lý. Thời gian: ngay lập tức; Chủ thể: giáo viên.

2. Cung cấp đầu vào ngôn ngữ đầy đủ: Chuẩn bị kỹ lưỡng từ vựng, cấu trúc ngữ pháp trước khi vào phần thực hành nói, đặc biệt với học sinh yếu. Thời gian: trong mỗi bài học; Chủ thể: giáo viên.

3. Thiết kế câu hỏi và nhiệm vụ phù hợp: Lựa chọn chủ đề gần gũi, hấp dẫn, phù hợp với trình độ và sở thích học sinh; tăng cường hoạt động nhóm và cặp đôi để tạo cơ hội nói nhiều hơn. Thời gian: liên tục trong khóa học; Chủ thể: giáo viên.

4. Đào tạo kỹ năng làm việc nhóm: Hướng dẫn học sinh kỹ năng giao tiếp, hợp tác, giải quyết xung đột để nâng cao hiệu quả học tập hợp tác. Thời gian: trong 2-3 tuần đầu khóa học; Chủ thể: giáo viên và học sinh.

5. Khích lệ và phản hồi tích cực: Giáo viên nên sử dụng lời khen ngợi, khuyến khích khi học sinh phát biểu, tránh phê bình trực tiếp gây tổn thương. Thời gian: trong suốt quá trình học; Chủ thể: giáo viên.

6. Nâng cao nhận thức về lo lắng: Tổ chức các buổi thảo luận giúp học sinh hiểu về lo lắng, cách tự điều chỉnh tâm lý để giảm ảnh hưởng tiêu cực. Thời gian: 1-2 buổi trong học kỳ; Chủ thể: giáo viên và học sinh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp các chiến lược thực tiễn để giảm lo lắng trong giờ học nói, giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy và tương tác với học sinh.

2. Nhà quản lý giáo dục: Tham khảo để xây dựng chính sách đào tạo giáo viên, phát triển chương trình học tập phù hợp với đặc điểm tâm lý học sinh vùng núi và các khu vực khó khăn.

3. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, lý thuyết lo lắng và ứng dụng học tập hợp tác trong giảng dạy ngoại ngữ.

4. Chuyên gia tâm lý giáo dục: Hiểu rõ hơn về tác động của lo lắng đến học sinh trong môi trường học ngoại ngữ, từ đó đề xuất các can thiệp tâm lý phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

1. Lo lắng trong học nói tiếng Anh ảnh hưởng thế nào đến học sinh?
   Lo lắng làm giảm khả năng biểu đạt, khiến học sinh ngại phát biểu, mất tự tin và có thể dẫn đến kết quả học tập kém. Ví dụ, nhiều học sinh dù có kiến thức tốt vẫn không thể nói lưu loát do áp lực tâm lý.

2. Nguyên nhân chính gây lo lắng là gì?
   Bao gồm yếu tố nội tại như sợ mắc lỗi, tự ti, hạn chế từ vựng; và yếu tố ngoại tại như thiếu chuẩn bị, sợ bị đánh giá tiêu cực từ giáo viên và bạn bè.

3. Môi trường học tập hợp tác giúp giảm lo lắng như thế nào?
   CLE tạo điều kiện cho học sinh làm việc nhóm, hỗ trợ lẫn nhau, tăng sự tương tác và cảm giác an toàn, từ đó giảm bớt áp lực khi phải nói trước lớp.

4. Giáo viên nên làm gì để hỗ trợ học sinh giảm lo lắng?
   Tạo không khí lớp học thân thiện, cung cấp đầu vào ngôn ngữ đầy đủ, thiết kế nhiệm vụ phù hợp, khích lệ và phản hồi tích cực, tránh phê bình gây tổn thương.

5. Làm thế nào để học sinh tự quản lý lo lắng của mình?
   Học sinh cần nhận thức về lo lắng, luyện tập thường xuyên, tham gia các hoạt động nhóm, và học cách điều chỉnh suy nghĩ tích cực để tăng sự tự tin khi giao tiếp.

Kết luận

• Hầu hết học sinh trung học phổ thông vùng núi trải qua mức độ lo lắng trung bình đến cao trong các giờ học nói tiếng Anh.
• Lo lắng xuất phát từ cả yếu tố nội tại (tâm lý, kiến thức) và ngoại tại (môi trường, phương pháp giảng dạy).
• Môi trường học tập hợp tác chứng minh hiệu quả trong việc giảm lo lắng, tăng cường sự tham gia và tự tin của học sinh.
• Giáo viên đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng không khí lớp học tích cực, hỗ trợ và khích lệ học sinh.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho việc áp dụng các phương pháp giảng dạy thân thiện, phù hợp với đặc điểm tâm lý học sinh vùng khó khăn.

Hành động tiếp theo: Giáo viên và nhà trường nên triển khai áp dụng mô hình học tập hợp tác trong các giờ học nói, đồng thời tổ chức các buổi tập huấn nâng cao nhận thức về lo lắng và kỹ năng quản lý tâm lý cho học sinh. Độc giả quan tâm có thể liên hệ để nhận bản đầy đủ luận văn và tài liệu hướng dẫn thực hành.