Tổng quan nghiên cứu

Trong những năm gần đây, công tác đầu tư xây dựng các công trình thủy lợi tại Việt Nam, đặc biệt là tại tỉnh Nghệ An, đã được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư mạnh mẽ. Các công trình như đập, kênh mương được xây dựng mới và sửa chữa, nâng cấp nhằm phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn. Tuy nhiên, chất lượng thi công sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là công tác giám sát chất lượng trong quá trình thi công. Theo báo cáo của ngành, nhiều công trình thủy lợi đã xảy ra các sự cố như sụt lún, vỡ đập, gây mất an toàn và ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp cũng như đời sống dân cư. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực giám sát chất lượng sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi tại Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương, Nghệ An trong giai đoạn từ năm 2013 đến nay. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác giám sát chất lượng thi công sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi tại công ty này. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng công trình thủy lợi, góp phần đảm bảo an toàn, bền vững và phát huy hiệu quả đầu tư vốn xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng xây dựng, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh việc kiểm soát chất lượng từ khâu thiết kế, thi công đến nghiệm thu, bảo trì nhằm đảm bảo công trình đạt yêu cầu kỹ thuật và thỏa mãn nhu cầu sử dụng.
  • Mô hình quản lý dự án xây dựng: Bao gồm các giai đoạn khảo sát, thiết kế, thi công, giám sát và nghiệm thu, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể như chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát.
  • Các khái niệm chính: công trình thủy lợi, giám sát thi công, chất lượng thi công, sự cố công trình, quản lý chất lượng xây dựng, năng lực giám sát.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp sau:

  • Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế: Thu thập dữ liệu về thực trạng công tác giám sát chất lượng thi công sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi tại Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương từ năm 2013 đến nay.
  • Phương pháp kế thừa: Nghiên cứu các biện pháp quản lý chất lượng thi công công trình thủy lợi đã được áp dụng thành công trong các công trình tương tự.
  • Phương pháp thống kê, phân tích, so sánh, tổng hợp: Xử lý số liệu thu thập được để đánh giá thực trạng và hiệu quả công tác giám sát.
  • Phương pháp hệ thống đối chiếu: So sánh thực tiễn với các văn bản pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành như Luật Xây dựng 2014, Nghị định 46/2015/NĐ-CP, TCVN 8418:2010.
  • Phương pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến đánh giá, góp ý từ các chuyên gia trong lĩnh vực quản lý xây dựng và thủy lợi.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các cán bộ quản lý, kỹ thuật viên, công nhân thi công và các đơn vị tư vấn, giám sát liên quan đến các dự án sửa chữa, nâng cấp công trình thủy lợi tại Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất theo phương pháp thuận tiện và chuyên gia nhằm đảm bảo thu thập được thông tin đa chiều, phản ánh đúng thực trạng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng công tác giám sát chất lượng thi công còn nhiều hạn chế: Qua khảo sát, khoảng 40% các dự án sửa chữa, nâng cấp công trình thủy lợi tại Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương chưa thực hiện đầy đủ các bước giám sát theo quy định. Việc giám sát mang tính hình thức, chưa thường xuyên và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể tham gia.

  2. Năng lực cán bộ giám sát còn yếu kém: Khoảng 35% cán bộ giám sát không có chuyên môn sâu về xây dựng hoặc chưa được đào tạo bài bản về công tác giám sát thi công. Điều này dẫn đến việc kiểm tra, đánh giá chất lượng thi công chưa chính xác, thiếu kịp thời các biện pháp xử lý khi phát hiện sai sót.

  3. Chất lượng thi công một số hạng mục chưa đảm bảo: Tỷ lệ các công trình xảy ra sự cố kỹ thuật như nứt, sụt lún, thấm nước chiếm khoảng 15%, trong đó nguyên nhân chủ yếu do biện pháp thi công không phù hợp, sử dụng vật liệu kém chất lượng và thiếu kiểm soát chặt chẽ trong quá trình thi công.

  4. Cơ chế phối hợp giữa các chủ thể còn yếu: Việc phối hợp giữa chủ đầu tư, nhà thầu thi công và tư vấn giám sát chưa hiệu quả, dẫn đến chồng chéo trách nhiệm và thiếu sự giám sát liên tục, làm giảm hiệu quả quản lý chất lượng công trình.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên là do năng lực cán bộ giám sát còn hạn chế, thiếu sự đầu tư về đào tạo và trang thiết bị hỗ trợ giám sát. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, tình trạng này phổ biến ở nhiều địa phương, đặc biệt tại các công ty thủy lợi quy mô vừa và nhỏ. Việc lựa chọn nhà thầu dựa chủ yếu vào giá thầu thấp nhất mà chưa đánh giá đầy đủ năng lực cũng góp phần làm giảm chất lượng thi công. Các số liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ công trình đạt chuẩn chất lượng theo từng năm và bảng phân tích nguyên nhân sự cố kỹ thuật.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực giám sát, tăng cường phối hợp giữa các chủ thể và áp dụng các quy trình quản lý chất lượng nghiêm ngặt. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu sự cố công trình mà còn nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, đảm bảo an toàn và bền vững cho các công trình thủy lợi.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ giám sát: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật giám sát thi công, cập nhật các tiêu chuẩn, quy chuẩn mới. Mục tiêu đạt 100% cán bộ giám sát có chứng chỉ hành nghề trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương phối hợp với các cơ sở đào tạo chuyên ngành.

  2. Xây dựng quy trình giám sát chặt chẽ, minh bạch: Thiết lập hệ thống quy trình giám sát thi công chuẩn hóa, bao gồm kiểm tra vật liệu, biện pháp thi công, nghiệm thu từng hạng mục. Áp dụng phần mềm quản lý giám sát để theo dõi tiến độ và chất lượng. Thời gian triển khai: 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và phòng kỹ thuật công ty.

  3. Cải tiến cơ chế phối hợp giữa các chủ thể: Thiết lập các cuộc họp định kỳ giữa chủ đầu tư, nhà thầu và tư vấn giám sát để trao đổi thông tin, xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh. Mục tiêu giảm 50% các sự cố do phối hợp kém trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty và các đơn vị liên quan.

  4. Tăng cường kiểm tra, giám định chất lượng vật liệu và thi công: Phối hợp với các phòng thí nghiệm đạt chuẩn để kiểm tra định kỳ vật liệu xây dựng và chất lượng thi công. Áp dụng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành. Thời gian thực hiện: liên tục trong quá trình thi công. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và tư vấn giám sát.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư các dự án thủy lợi: Nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công, giảm thiểu rủi ro sự cố công trình, đảm bảo đầu tư hiệu quả.

  2. Các đơn vị tư vấn giám sát và thiết kế xây dựng: Áp dụng các giải pháp nâng cao năng lực giám sát, cải tiến quy trình làm việc, nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn.

  3. Nhà thầu thi công công trình thủy lợi: Hiểu rõ các yêu cầu kỹ thuật và quy trình giám sát, từ đó nâng cao chất lượng thi công, giảm thiểu sai sót và sự cố.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và thủy lợi: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định về quản lý chất lượng công trình, tăng cường kiểm tra, giám sát các dự án xây dựng thủy lợi.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác giám sát chất lượng thi công công trình thủy lợi lại quan trọng?
    Giám sát chất lượng giúp đảm bảo công trình được thi công đúng thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật, giảm thiểu sự cố, đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng lâu dài. Ví dụ, nhiều sự cố vỡ đập, sụt lún đã xảy ra do giám sát yếu kém.

  2. Những khó khăn chính trong công tác giám sát hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm năng lực cán bộ giám sát hạn chế, thiếu trang thiết bị hỗ trợ, quy trình giám sát chưa chuẩn hóa, phối hợp giữa các chủ thể chưa hiệu quả. Điều này dẫn đến việc kiểm soát chất lượng chưa chặt chẽ.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực giám sát thi công?
    Cần tổ chức đào tạo chuyên sâu, cấp chứng chỉ hành nghề, áp dụng công nghệ quản lý hiện đại, xây dựng quy trình giám sát chuẩn hóa và tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan.

  4. Các sự cố thường gặp trong thi công công trình thủy lợi là gì?
    Bao gồm sụt lún nền móng, nứt vỡ bê tông, sạt lở mái kênh, thấm nước đập, hư hỏng cầu máng dẫn nước. Những sự cố này ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn và hiệu quả công trình.

  5. Giải pháp nào giúp giảm thiểu sự cố công trình thủy lợi?
    Ngoài nâng cao năng lực giám sát, cần kiểm soát chặt chẽ vật liệu, áp dụng biện pháp thi công phù hợp, tăng cường kiểm định chất lượng, và xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các chủ thể tham gia dự án.

Kết luận

  • Công tác giám sát chất lượng thi công sửa chữa, nâng cấp công trình thủy lợi tại Công ty TNHH Thủy lợi Thanh Chương còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả sử dụng công trình.
  • Năng lực cán bộ giám sát và quy trình quản lý chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, dẫn đến tỷ lệ sự cố kỹ thuật còn cao.
  • Luận văn đã đề xuất các giải pháp thiết thực như đào tạo nâng cao năng lực, xây dựng quy trình giám sát chuẩn hóa, cải tiến cơ chế phối hợp và tăng cường kiểm tra vật liệu.
  • Các giải pháp này dự kiến được triển khai trong vòng 6-12 tháng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công.
  • Kêu gọi các chủ thể liên quan phối hợp thực hiện để đảm bảo chất lượng, an toàn và bền vững cho các công trình thủy lợi, góp phần phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững.