## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ và sự gia tăng nhu cầu tín dụng tại Việt Nam, thẻ tín dụng đã trở thành một sản phẩm tài chính quan trọng, góp phần thúc đẩy tiêu dùng và phát triển kinh tế. Từ năm 2013 đến 2018, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Á (NamABank) đã phát triển lĩnh vực thẻ tín dụng với số lượng thẻ tăng từ 516 lên khoảng 56.461 chiếc, tổng dư nợ thẻ tín dụng đạt khoảng 333 tỷ đồng. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ quá hạn cũng tăng lên mức 5,93% tổng dư nợ, gây ra những rủi ro tín dụng đáng kể cho ngân hàng.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc nhận diện và hạn chế các rủi ro thẻ tín dụng tại NamABank nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của sản phẩm này. Mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá thực trạng rủi ro, phân tích nguyên nhân phát sinh và đề xuất các giải pháp quản trị rủi ro hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dữ liệu nội bộ của NamABank trong giai đoạn 2013-2018, với trọng tâm là các rủi ro tín dụng phát sinh từ khách hàng cá nhân – nhóm khách hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong danh mục thẻ tín dụng của ngân hàng.

Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, giúp NamABank củng cố chính sách phát hành thẻ, nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro, từ đó tăng cường uy tín và lợi nhuận trong lĩnh vực kinh doanh thẻ tín dụng.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Khái niệm rủi ro tín dụng:** Rủi ro tín dụng được định nghĩa là khả năng xảy ra tổn thất do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính theo cam kết. Theo ISO/IEC Guide 73 (2002), rủi ro là sự kết hợp giữa khả năng xảy ra sự kiện và hệ quả của nó, có thể mang tính tích cực hoặc tiêu cực.

- **Khái niệm thẻ tín dụng:** Thẻ tín dụng là công cụ thanh toán không dùng tiền mặt, cho phép chủ thẻ chi tiêu trong hạn mức tín dụng được cấp và thanh toán sau, với thời gian miễn lãi từ 15 đến 45 ngày. Đây là khoản vay tín chấp hoặc thế chấp do ngân hàng phát hành.

- **Mô hình quản trị rủi ro thẻ tín dụng:** Bao gồm các yếu tố rủi ro từ chủ thẻ (khả năng thanh toán, gian lận), đơn vị chấp nhận thẻ (gian lận, sai sót), ngân hàng (chính sách phát hành, quản lý), và các rủi ro công nghệ (thẻ giả, đánh cắp thông tin).

- **Các khái niệm chuyên ngành:** Dư nợ quá hạn, nhóm nợ tín dụng (nhóm 1 đến nhóm 5), chi phí trích lập dự phòng, tỷ lệ nợ xấu, hạn mức tín dụng, phí thường niên, phí rút tiền mặt.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Số liệu thứ cấp được thu thập từ hệ thống quản lý thẻ tín dụng nội bộ của NamABank, bao gồm dữ liệu của 1000 chủ thẻ tại 50 chi nhánh trong giai đoạn 2013-2018.

- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích số liệu về số lượng thẻ, dư nợ, tỷ lệ nợ quá hạn, cùng với đánh giá định tính các rủi ro thẻ tín dụng dựa trên các quy định pháp luật và chính sách nội bộ của ngân hàng.

- **Timeline nghiên cứu:** Nghiên cứu tập trung phân tích dữ liệu trong 6 năm từ 2013 đến 2018, giai đoạn NamABank phát triển mạnh mảng thẻ tín dụng.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Tăng trưởng số lượng thẻ và dư nợ:** Số lượng thẻ tín dụng tăng từ 516 lên khoảng 56.461 chiếc, tổng dư nợ thẻ tín dụng đạt khoảng 333 tỷ đồng trong giai đoạn 2013-2018.

- **Tỷ lệ nợ quá hạn tăng:** Tỷ lệ nợ quá hạn (nợ nhóm 2 trở lên) tăng lên 5,93% tổng dư nợ, mức báo động cần được kiểm soát chặt chẽ.

- **Đối tượng khách hàng chủ yếu:** Phần lớn khách hàng sử dụng thẻ tín dụng là cá nhân có thu nhập và trình độ học vấn thấp, dẫn đến khả năng thanh toán hạn chế và rủi ro tín dụng cao.

- **Chính sách phát hành thẻ tín dụng:** NamABank chủ yếu phát hành thẻ tín dụng tín chấp, hạn mức tín dụng được cấp dựa trên thu nhập và hồ sơ khách hàng, tuy nhiên việc thẩm định chưa chặt chẽ dẫn đến rủi ro gia tăng.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của rủi ro thẻ tín dụng tại NamABank xuất phát từ việc tập trung phát triển số lượng thẻ và dư nợ mà chưa kiểm soát chặt chẽ chất lượng khách hàng. Việc phát hành thẻ tín dụng tín chấp cho nhóm khách hàng có thu nhập thấp và trình độ học vấn hạn chế làm tăng nguy cơ nợ xấu và mất khả năng thanh toán. So với các nghiên cứu quốc tế, các yếu tố như tỷ lệ sử dụng hạn mức tín dụng, khả năng thanh toán tối thiểu và số lượng thẻ sở hữu cũng là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến rủi ro thẻ tín dụng.

Ngoài ra, rủi ro còn đến từ các yếu tố như gian lận hồ sơ, hành vi gian lận tại đơn vị chấp nhận thẻ, và các rủi ro công nghệ như thẻ giả, đánh cắp thông tin. Việc áp dụng công nghệ quản lý thẻ từ năm 2016 với hệ thống WAY4 đã giúp cải thiện phần nào công tác quản lý nhưng vẫn cần nâng cao hơn nữa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng thẻ, dư nợ và tỷ lệ nợ quá hạn theo từng năm, cũng như bảng phân loại nhóm nợ và chi phí trích lập dự phòng tương ứng.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường thẩm định khách hàng:** Áp dụng các tiêu chí đánh giá nghiêm ngặt hơn về thu nhập, lịch sử tín dụng và khả năng thanh toán để giảm thiểu rủi ro tín dụng. Chủ thể thực hiện: Phòng thẩm định tín dụng, timeline: 6 tháng.

- **Cải tiến chính sách phát hành thẻ:** Điều chỉnh hạn mức tín dụng phù hợp với khả năng tài chính khách hàng, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm thẻ để phù hợp với từng phân khúc khách hàng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý sản phẩm, timeline: 1 năm.

- **Ứng dụng công nghệ hiện đại:** Nâng cấp hệ thống quản lý thẻ, áp dụng các công nghệ bảo mật như chip EMV, xác thực đa yếu tố để giảm thiểu gian lận và rủi ro công nghệ. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin, timeline: 1 năm.

- **Đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự:** Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý rủi ro thẻ tín dụng, kỹ năng thẩm định và xử lý nợ cho cán bộ nhân viên. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự, timeline: liên tục hàng năm.

- **Tăng cường công tác thu hồi nợ:** Áp dụng các biện pháp nhắc nợ, thu hồi nợ đa dạng và hiệu quả, phối hợp với các cơ quan pháp luật khi cần thiết. Chủ thể thực hiện: Phòng quản lý rủi ro và thu hồi nợ, timeline: liên tục.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Ngân hàng thương mại:** Giúp các ngân hàng hiểu rõ hơn về rủi ro thẻ tín dụng, từ đó xây dựng chính sách phát hành và quản lý rủi ro hiệu quả.

- **Chuyên gia quản lý rủi ro tín dụng:** Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để phát triển các mô hình đánh giá và kiểm soát rủi ro thẻ tín dụng.

- **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính – Ngân hàng:** Là tài liệu tham khảo quý giá về quản trị rủi ro tín dụng trong lĩnh vực thẻ tín dụng tại Việt Nam.

- **Cơ quan quản lý nhà nước:** Hỗ trợ trong việc xây dựng các chính sách, quy định nhằm kiểm soát rủi ro tín dụng và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Rủi ro thẻ tín dụng là gì?**  
Rủi ro thẻ tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ thanh toán các khoản nợ phát sinh từ thẻ tín dụng.

2. **Nguyên nhân chính gây ra rủi ro thẻ tín dụng tại NamABank?**  
Chủ yếu do phát hành thẻ tín dụng tín chấp cho khách hàng cá nhân có thu nhập và trình độ học vấn thấp, cùng với việc thẩm định chưa chặt chẽ và quản lý nợ chưa hiệu quả.

3. **Làm thế nào để hạn chế rủi ro thẻ tín dụng?**  
Tăng cường thẩm định khách hàng, cải tiến chính sách phát hành, ứng dụng công nghệ bảo mật, đào tạo nhân sự và nâng cao hiệu quả thu hồi nợ.

4. **Tỷ lệ nợ quá hạn thẻ tín dụng tại NamABank hiện nay là bao nhiêu?**  
Tỷ lệ nợ quá hạn (nợ nhóm 2 trở lên) đạt khoảng 5,93% tổng dư nợ thẻ tín dụng, mức báo động cần được kiểm soát.

5. **Các loại phí thu từ thẻ tín dụng gồm những gì?**  
Bao gồm phí thường niên, phí rút tiền mặt (khoảng 4%), phí chậm trả, phí đại lý thanh toán, phí tăng hạn mức tín dụng và các khoản phí khác như phí cấp lại thẻ mất cắp.

## Kết luận

- NamABank đã phát triển mạnh mảng thẻ tín dụng từ 2013 đến 2018 với số lượng thẻ tăng gấp hơn 100 lần và dư nợ đạt khoảng 333 tỷ đồng.  
- Tỷ lệ nợ quá hạn thẻ tín dụng tăng lên 5,93%, gây áp lực lớn về rủi ro tín dụng cho ngân hàng.  
- Rủi ro chủ yếu đến từ nhóm khách hàng cá nhân có thu nhập và trình độ học vấn thấp, cùng với chính sách phát hành thẻ tín dụng tín chấp chưa chặt chẽ.  
- Cần áp dụng các giải pháp đồng bộ về thẩm định khách hàng, chính sách phát hành, công nghệ bảo mật và quản lý nợ để hạn chế rủi ro.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở thực tiễn và lý thuyết quan trọng cho NamABank và các tổ chức tài chính trong việc quản trị rủi ro thẻ tín dụng, hướng tới phát triển bền vững.

**Hành động tiếp theo:** NamABank nên triển khai ngay các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng tới để kiểm soát rủi ro hiệu quả và nâng cao chất lượng sản phẩm thẻ tín dụng.  
**Kêu gọi:** Các tổ chức tài chính và nhà quản lý nên quan tâm nghiên cứu và áp dụng các mô hình quản trị rủi ro thẻ tín dụng phù hợp nhằm bảo vệ lợi ích của ngân hàng và khách hàng.