Nghiên cứu giải pháp chủ yếu cải thiện sinh kế cho hộ nông dân xã Ninh Lai, vùng đệm Vườn Quốc Gia Tam Đảo

• Tác giả: Lý Thị Bé Dân
• Người hướng dẫn: Th.S Đỗ Hoàng Sơn
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu các giải pháp nhằm cải thiện sinh kế cho các hộ nông dân tại xã Ninh Lai, vùng đệm Vườn Quốc Gia Tam Đảo
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• 1. Phần 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa về mặt thực tiễn
• 1.4. Những đóng góp mới của đề tài
• 1.5. Cấu trúc của khóa luận
• 2. Phần 2: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Khái niệm vùng đệm và vai trò của vùng đệm trong việc bảo tồn tài nguyên rừng tại các VQG
• 2.2. Khái niệm sinh kế, tài sản sinh kế và sinh kế bền vững
• 2.3. Khái niệm hộ, hộ nông dân và kinh tế nông hộ
• 2.4. Những chủ chương, chính sách có liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội các vùng đệm VQG
• 2.5. Cơ sở thực tiễn
• 2.6. Nghiên cứu trên thế giới về sinh kế cho người dân vùng đệm tại các VQG
• 2.7. Nghiên cứu ở Việt Nam về sinh kế cho người dân vùng đệm tại các VQG
• 2.8. Kết quả và những bài học kinh nghiệm trong việc cải thiện và tạo sinh kế mới của các dự án trong và ngoài nước tại Việt Nam
• 3. Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Đối tượng nghiên cứu. Phạm vi nghiên cứu
• 3.3. Địa điểm nghiên cứu và thời gian nghiên cứu
• 3.3.1. Địa điểm nghiên cứu
• 3.3.2. Thời gian nghiên cứu
• 3.4. Nội dung nghiên cứu
• 3.4.1. Đánh giá thực trạng điều kiện kinh tế - xã hội tại xã nghiên cứu
• 3.4.2. Đánh giá thực trạng các hoạt động tạo sinh kế của các hộ nghiên cứu
• 3.4.3. Thực trạng quản lý, sử dụng các tài sản sinh kế của hộ
• 3.4.4. Những vấn đề tồn tại trong phát triển sinh kế của các hộ nông dân ở vùng đệm VQG – Nguyên nhân của nó
• 3.4.5. Định hướng, mục tiêu cải thiện sinh kế cho các hộ nông dân vùng đệm
• 3.4.6. Các giải pháp chủ yếu nhằm cải thiện sinh kế cho các hộ nông dân vùng đệm VQG
• 3.5. Phương pháp nghiên cứu
• 3.5.1. Phương pháp chung
• 3.5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
• 3.6. Hệ thống các chỉ tiêu chính sử dụng trong nghiên cứu
• 4. Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ PHÂN TÍCH
• 4.1. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG ĐIỀU KIỆN CƠ BẢN ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU
• 4.1.1. Thực trạng về điều kiện tự nhiên
• 4.1.2. Thực trạng về điều kiện kinh tế - xã hội
• 4.1.3. Điều kiện về hạ tầng cơ sở
• 4.1.4. Những vấn đề tồn tại chính trong phát triển kinh tế - xã hội
• 4.2. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÁC HOẠT ĐỘNG TẠO SINH KẾ CỦA CÁC HỘ NGHIÊN CỨU
• 4.2.1. Các thông tin cơ bản về các hộ nghiên cứu
• 4.2.2. Hiện trạng các hoạt động tạo sinh kế của các hộ nghiên cứu
• 4.2.3. Thực trạng quản lý, sử dụng các yếu tố nguồn lực của hộ. Đánh giá thực trạng quản lý, sử dụng đất đai
• 4.2.4. Đánh giá thực trạng sử dụng lao động của các hộ
• 4.2.5. Đánh giá thực trạng vay và sử dụng vốn sản xuất
• 4.2.6. Đánh giá thực trạng kinh nghiệm sản xuất. Đánh giá khả năng tiếp cận thông tin phục vụ sản xuất.
• 4.2.7. Đánh giá điều kiện thị trường
• 4.2.8. Đánh giá các điều kiện vốn xã hội
• 5. Phần 5: CÁC GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ
• 5.1. Xây dựng chiến lược cải thiện sinh kế cho các hộ dân vùng đệm
• 5.2. Các giải pháp chủ yếu cải thiện sinh kế cho các hộ nông dân vùng đệm
• 5.2.1. Với chính quyền địa phương
• 5.2.2. Với Ban quản lý VQG
• 5.2.3. Với hộ nông dân

I. Giới thiệu về tình hình sinh kế tại xã Ninh Lai

Xã Ninh Lai, thuộc vùng đệm Vườn Quốc Gia Tam Đảo, là nơi sinh sống của khoảng 7.595 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Sán Dìu. Kinh tế của xã chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với tỷ lệ hộ nghèo lên tới 32,74%. Việc phát triển sinh kế cho các hộ nông dân tại đây là một thách thức lớn, đặc biệt sau khi Vườn Quốc Gia được thành lập, làm giảm nguồn thu nhập từ rừng. Các hộ nông dân đã phải chuyển đổi từ việc khai thác tài nguyên rừng sang các hoạt động sản xuất khác, nhưng vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc cải thiện thu nhập và điều kiện sống. Đánh giá thực trạng sinh kế tại xã Ninh Lai là cần thiết để tìm ra các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao đời sống cho người dân.

1.1. Thực trạng sinh kế của hộ nông dân

Thực trạng sinh kế của các hộ nông dân tại xã Ninh Lai cho thấy nhiều vấn đề tồn tại. Các hộ nông dân chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp truyền thống, trong khi nguồn lực từ rừng đã giảm sút. Việc quản lý tài nguyên và sử dụng đất đai chưa hiệu quả, dẫn đến tình trạng nghèo đói và thiếu việc làm. Nhiều hộ gia đình không có khả năng tiếp cận thông tin và các nguồn lực cần thiết để phát triển sản xuất. Để cải thiện sinh kế, cần có các giải pháp đồng bộ từ chính quyền địa phương và các tổ chức liên quan nhằm hỗ trợ người dân trong việc phát triển kinh tế bền vững.

II. Các giải pháp cải thiện sinh kế cho hộ nông dân

Để cải thiện sinh kế cho các hộ nông dân tại xã Ninh Lai, cần triển khai một số giải pháp chủ yếu. Đầu tiên, cần xây dựng chiến lược phát triển kinh tế nông thôn bền vững, tập trung vào việc nâng cao năng lực sản xuất và đa dạng hóa sinh kế. Thứ hai, cần tăng cường hỗ trợ từ chính quyền địa phương trong việc cung cấp thông tin, đào tạo kỹ năng và tiếp cận vốn vay. Thứ ba, khuyến khích các hoạt động hợp tác xã để tạo ra sức mạnh tập thể trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Cuối cùng, cần chú trọng đến việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, đảm bảo rằng các hoạt động sản xuất không gây hại đến môi trường và tài nguyên rừng.

2.1. Đề xuất giải pháp từ chính quyền địa phương

Chính quyền địa phương cần có những chính sách hỗ trợ cụ thể cho các hộ nông dân, bao gồm việc cung cấp thông tin về thị trường, kỹ thuật sản xuất và các chương trình đào tạo nghề. Việc tạo ra các quỹ hỗ trợ phát triển nông nghiệp cũng rất quan trọng, giúp các hộ nông dân có thể tiếp cận vốn vay với lãi suất thấp. Ngoài ra, cần có các chương trình khuyến khích hợp tác xã nông nghiệp, giúp người dân có thể liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm một cách hiệu quả hơn. Điều này không chỉ giúp cải thiện thu nhập mà còn tạo ra việc làm cho người dân trong xã.

III. Tầm quan trọng của việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên

Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển sinh kế bền vững cho các hộ nông dân tại xã Ninh Lai. Việc khai thác tài nguyên rừng một cách bền vững không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân. Các hoạt động như trồng rừng, bảo vệ rừng và phát triển du lịch sinh thái có thể mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng. Hơn nữa, việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên cũng góp phần vào việc duy trì đa dạng sinh học, đảm bảo sự phát triển bền vững cho các thế hệ tương lai.

3.1. Các mô hình phát triển bền vững

Các mô hình phát triển bền vững như du lịch sinh thái, nông nghiệp hữu cơ và trồng rừng có thể được áp dụng tại xã Ninh Lai. Những mô hình này không chỉ giúp cải thiện sinh kế cho người dân mà còn bảo vệ môi trường. Việc phát triển du lịch sinh thái có thể thu hút khách du lịch đến tham quan, từ đó tạo ra nguồn thu nhập cho người dân. Đồng thời, nông nghiệp hữu cơ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Các mô hình này cần được triển khai đồng bộ và có sự tham gia của cộng đồng để đạt được hiệu quả cao nhất.