Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính tại Việt Nam, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của Trung tâm Hành chính công (TTHCC) cấp huyện đóng vai trò then chốt trong nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ người dân, doanh nghiệp. Huyện Bến Lức, tỉnh Long An, với diện tích khoảng 288 km² và dân số khoảng 200 nghìn người, là một địa phương có vị trí chiến lược, nằm giữa TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Tây Nam Bộ, có nền kinh tế đa dạng với sự phát triển mạnh mẽ của nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. TTHCC huyện Bến Lức được thành lập từ năm 2018 nhằm tập trung giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) theo cơ chế “một cửa”, góp phần giảm phiền hà, tiết kiệm thời gian cho người dân và doanh nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng tổ chức và hoạt động của TTHCC huyện Bến Lức từ năm 2018 đến nay, đồng thời đề xuất các giải pháp đổi mới nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công, tăng cường minh bạch và hiệu quả. Nghiên cứu có phạm vi thực hiện tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An, với định hướng phát triển đến năm 2030. Ý nghĩa của đề tài thể hiện qua việc góp phần cải cách hành chính, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đồng thời làm cơ sở khoa học cho các chính sách quản lý công tại cấp huyện.

Theo số liệu thống kê, từ năm 2019 đến 2024, TTHCC huyện Bến Lức đã tiếp nhận và giải quyết hàng chục nghìn hồ sơ TTHC, với tỷ lệ hồ sơ trả kết quả đúng hạn đạt trên 97%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế về cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin và năng lực nhân sự. Việc nghiên cứu nhằm khắc phục những hạn chế này, đồng thời học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương trong nước và quốc tế để hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của trung tâm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý công và cải cách hành chính, trong đó có:

  • Lý thuyết tổ chức: Xác định tổ chức là tập hợp con người hoạt động theo cơ cấu nhất định nhằm thực hiện mục tiêu chung. Tổ chức được xem là nền tảng để vận hành các hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công hiệu quả.
  • Lý thuyết dịch vụ hành chính công: Dịch vụ hành chính công là hoạt động thực thi pháp luật nhằm phục vụ quyền và nghĩa vụ của công dân, không nhằm mục tiêu lợi nhuận, đảm bảo công bằng, minh bạch và chất lượng phục vụ.
  • Mô hình “Bộ phận Một cửa” và Trung tâm Hành chính công cấp huyện: Mô hình tập trung hóa việc tiếp nhận, xử lý và trả kết quả TTHC tại một điểm duy nhất, sử dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả và minh bạch.
  • Các khái niệm chính bao gồm: thủ tục hành chính, quy trình cung ứng dịch vụ hành chính công, nguyên tắc hoạt động (công bằng, minh bạch, tiện lợi, hiệu quả), và các yếu tố cấu thành dịch vụ hành chính công như nhân lực, công nghệ, quy trình và cơ sở vật chất.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ khảo sát thực tế tại Trung tâm Hành chính công huyện Bến Lức, các báo cáo cải cách hành chính của địa phương, số liệu thống kê hồ sơ TTHC từ năm 2018 đến 2024, phỏng vấn lãnh đạo, cán bộ công chức và người dân sử dụng dịch vụ.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định lượng dựa trên số liệu thống kê hồ sơ, tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn, mức độ hài lòng của người dân; phân tích định tính qua phỏng vấn và đánh giá thực trạng tổ chức, hoạt động, cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2023-2024, tập trung đánh giá thực trạng từ 2018 đến 2024 và đề xuất giải pháp định hướng đến năm 2030.

Phương pháp chọn mẫu bao gồm lấy mẫu ngẫu nhiên có chủ đích đối với cán bộ, công chức và người dân tại huyện Bến Lức nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính: Tỷ lệ hồ sơ TTHC được tiếp nhận và giải quyết đúng hạn tại Trung tâm đạt khoảng 97,5% trong giai đoạn 2019-2023, với số lượng hồ sơ tăng dần từ khoảng 15.000 hồ sơ năm 2019 lên hơn 22.000 hồ sơ năm 2023. Tỷ lệ hồ sơ trễ hạn giảm xuống dưới 3%, thể hiện sự cải thiện rõ rệt trong quy trình xử lý.

  2. Ứng dụng công nghệ thông tin: Trung tâm đã triển khai phần mềm Một cửa điện tử kết nối với 11 phòng ban chuyên môn và 15 xã, thị trấn, giúp lưu trữ và luân chuyển hồ sơ trên môi trường mạng. Tuy nhiên, số lượng hồ sơ nộp trực tuyến còn thấp, chỉ chiếm khoảng 0,1-0,2% tổng số hồ sơ, cho thấy việc ứng dụng dịch vụ công trực tuyến chưa thực sự phổ biến.

  3. Cơ sở vật chất và nhân lực: Cơ sở vật chất được đầu tư nâng cấp từ năm 2019 đến 2024 với trang thiết bị hiện đại như máy tính, máy scan, hệ thống lấy số tự động, camera ghi âm. Tuy nhiên, không gian làm việc còn hạn chế do đặt tại Hội trường UBND huyện, gây ảnh hưởng đến môi trường làm việc. Đội ngũ nhân sự tăng từ 14 lên 15 người, nhưng chế độ hỗ trợ giảm sút từ năm 2021, ảnh hưởng đến động lực làm việc.

  4. Mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp: Khảo sát mức độ hài lòng cho thấy trên 90% người dân đánh giá tích cực về thái độ phục vụ và tính minh bạch của Trung tâm, tuy nhiên vẫn còn phản ánh về thủ tục còn phức tạp và thời gian chờ đợi tại quầy giao dịch.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Trung tâm Hành chính công huyện Bến Lức đã đạt được nhiều thành tựu trong cải cách hành chính, đặc biệt là trong việc rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ và nâng cao tính minh bạch. Việc ứng dụng công nghệ thông tin đã góp phần giảm thiểu sai sót và tăng cường quản lý hồ sơ, tuy nhiên tỷ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến còn thấp do hạn chế về nhận thức và kỹ năng của người dân, cũng như chưa có chính sách khuyến khích mạnh mẽ.

So sánh với các địa phương như Quảng Ninh và Bắc Ninh, Bến Lức còn có thể học hỏi kinh nghiệm trong việc triển khai mô hình “5 tại chỗ” và nâng cao tỷ lệ hồ sơ trực tuyến. Việc giảm chế độ hỗ trợ cho cán bộ từ năm 2021 có thể ảnh hưởng đến tinh thần làm việc, cần được xem xét điều chỉnh để duy trì sự chuyên nghiệp và động lực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng hồ sơ, tỷ lệ hồ sơ đúng hạn, và biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến so với tổng số hồ sơ. Bảng so sánh mức độ hài lòng qua các năm cũng giúp minh họa hiệu quả cải cách.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyên truyền và đào tạo sử dụng dịch vụ công trực tuyến: Tổ chức các chương trình tập huấn, hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến cho người dân và doanh nghiệp nhằm nâng cao tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến lên ít nhất 10% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là Trung tâm Hành chính công phối hợp với các xã, thị trấn và các tổ chức đoàn thể.

  2. Nâng cấp cơ sở vật chất và mở rộng không gian làm việc: Đầu tư xây dựng trụ sở riêng biệt, đảm bảo môi trường làm việc chuyên nghiệp, yên tĩnh và tiện nghi cho cán bộ, công chức. Thời gian thực hiện trong 2 năm, do UBND huyện chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan.

  3. Cải thiện chế độ chính sách và hỗ trợ nhân viên: Xem xét phục hồi các khoản hỗ trợ như tiền trách nhiệm, đồng phục để nâng cao tinh thần làm việc và tính chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ. Thực hiện trong năm 2024, do UBND huyện và Phòng Nội vụ phối hợp thực hiện.

  4. Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả công việc theo tiêu chuẩn ISO: Thiết lập quy trình đánh giá trách nhiệm cá nhân trong giải quyết hồ sơ, giảm thiểu tình trạng hồ sơ quá hạn và nâng cao trách nhiệm công chức. Lộ trình triển khai trong 1 năm, do Trung tâm phối hợp với các phòng ban chuyên môn thực hiện.

  5. Tăng cường phối hợp liên ngành và mở rộng dịch vụ hỗ trợ: Phối hợp với Bưu điện, Đoàn Thanh niên và các tổ chức xã hội để hỗ trợ người dân nhận kết quả tại nhà, hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến, đặc biệt cho nhóm dân cư khó khăn. Thực hiện liên tục, do Trung tâm và các đối tác phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và cán bộ quản lý cấp huyện, xã: Giúp hiểu rõ mô hình tổ chức và hoạt động của Trung tâm Hành chính công cấp huyện, từ đó áp dụng các giải pháp cải tiến phù hợp với địa phương mình.

  2. Cán bộ công chức, viên chức làm việc tại Trung tâm Hành chính công: Nâng cao nhận thức về quy trình, tiêu chuẩn phục vụ, ứng dụng công nghệ thông tin và trách nhiệm trong giải quyết thủ tục hành chính.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý công, Hành chính công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về cải cách hành chính, mô hình tổ chức dịch vụ công cấp huyện, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Doanh nghiệp và người dân sử dụng dịch vụ hành chính công: Hiểu rõ quy trình, quyền lợi và trách nhiệm khi thực hiện thủ tục hành chính tại Trung tâm, từ đó nâng cao sự hài lòng và hiệu quả giao dịch.

Câu hỏi thường gặp

  1. Trung tâm Hành chính công huyện Bến Lức có những chức năng chính nào?
    Trung tâm là đầu mối tiếp nhận, hướng dẫn, kiểm tra, luân chuyển và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính cho cá nhân, tổ chức. Ngoài ra, trung tâm còn đề xuất cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả phục vụ.

  2. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn tại Trung tâm hiện nay ra sao?
    Tỷ lệ hồ sơ được giải quyết đúng hạn đạt khoảng 97,5%, với tỷ lệ hồ sơ trễ hạn dưới 3%, thể hiện sự cải thiện đáng kể trong quy trình xử lý thủ tục hành chính.

  3. Tại sao tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến còn thấp?
    Nguyên nhân chính là do người dân và doanh nghiệp chưa quen với công nghệ, thiếu kỹ năng sử dụng dịch vụ công trực tuyến, cùng với việc chưa có chính sách khuyến khích mạnh mẽ để thúc đẩy sử dụng dịch vụ này.

  4. Những khó khăn về cơ sở vật chất của Trung tâm là gì?
    Trung tâm hiện đặt tại Hội trường UBND huyện, không gian làm việc bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn và thiếu sự riêng tư, gây khó khăn trong việc hướng dẫn và phục vụ người dân một cách hiệu quả.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao chất lượng dịch vụ của Trung tâm?
    Các giải pháp bao gồm tăng cường đào tạo sử dụng dịch vụ công trực tuyến, nâng cấp cơ sở vật chất, cải thiện chế độ hỗ trợ nhân viên, xây dựng hệ thống giám sát theo tiêu chuẩn ISO và tăng cường phối hợp liên ngành để hỗ trợ người dân.

Kết luận

  • Trung tâm Hành chính công huyện Bến Lức đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong cải cách thủ tục hành chính, với tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn trên 97%.
  • Việc ứng dụng công nghệ thông tin đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, tuy nhiên tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến còn thấp, cần đẩy mạnh tuyên truyền và đào tạo.
  • Cơ sở vật chất và chế độ hỗ trợ nhân sự còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ và tinh thần làm việc của cán bộ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động của Trung tâm, hướng tới mục tiêu phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn đến năm 2030.
  • Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các cấp quản lý, cán bộ công chức và nhà nghiên cứu tham khảo, đồng thời kêu gọi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để thực hiện thành công các giải pháp đề xuất.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đổi mới theo lộ trình đề ra, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh để đảm bảo hiệu quả bền vững trong cải cách hành chính tại huyện Bến Lức.