Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước có nhiều diễn biến phức tạp, công tác tuyên truyền miệng của Đảng giữ vai trò then chốt trong việc định hướng tư tưởng, củng cố niềm tin và tạo sự đồng thuận trong xã hội. Theo báo cáo của Ban Tuyên giáo Trung ương, công tác tuyên truyền miệng đã góp phần quan trọng trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, xuyên tạc. Tuy nhiên, báo cáo số 244-BC/BTGTW năm 2018 cũng chỉ ra rằng việc đổi mới nội dung và phương thức tuyên truyền miệng còn chậm, hiệu quả chưa cao, đặc biệt là trong việc cung cấp thông tin kịp thời cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên.

Luận văn tập trung nghiên cứu hình thức cung cấp thông tin phục vụ công tác tuyên truyền miệng của Đảng tại Ban Tuyên giáo Trung ương từ năm 2010 đến nay, giai đoạn đánh dấu sự ban hành Quy chế số 340-QĐ/TW về cung cấp thông tin phục vụ công tác tuyên truyền miệng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ các hình thức cung cấp thông tin hiện hành, đánh giá thực trạng, ưu điểm, hạn chế và đề xuất giải pháp đổi mới nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền miệng trong bối cảnh mới.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ba hình thức cung cấp thông tin chính: hội nghị báo cáo viên Trung ương (định kỳ và đột xuất), các bản tin do Ban Tuyên giáo Trung ương biên soạn và phát hành, cùng các tài liệu chuyên đề phục vụ công tác tuyên truyền miệng. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao nhận thức và năng lực cung cấp thông tin cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, từ đó tăng cường sự thống nhất tư tưởng trong Đảng và đồng thuận xã hội, đáp ứng yêu cầu thông tin đa chiều trong thời đại bùng nổ thông tin và mạng xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên nền tảng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và hệ thống quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác tuyên truyền và tư tưởng. Hai lý thuyết trọng tâm được vận dụng gồm:

  1. Lý thuyết công tác tư tưởng và tuyên truyền của Đảng: Công tác tuyên truyền là một bộ phận cấu thành của công tác tư tưởng, nhằm truyền bá hệ tư tưởng, đường lối, chính sách của Đảng đến quần chúng, tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động. Tuyên truyền miệng là hình thức tuyên truyền bằng lời nói trực tiếp, có tính tương tác cao, góp phần định hướng dư luận xã hội.

  2. Lý thuyết về cung cấp thông tin trong công tác tuyên truyền: Thông tin được hiểu là nội dung phản ánh khách quan các sự kiện, hiện tượng xã hội, được chuyển tải có chọn lọc nhằm phục vụ mục đích tuyên truyền. Hình thức cung cấp thông tin bao gồm cả nội dung và phương thức chuyển tải, đòi hỏi tính chính xác, kịp thời và phù hợp với đối tượng tiếp nhận.

Các khái niệm chính được làm rõ gồm: tuyên truyền miệng, công tác tuyên truyền, hình thức cung cấp thông tin, đội ngũ báo cáo viên và tuyên truyền viên, các loại hình thông tin (kinh tế, chính trị, quốc phòng - an ninh, đối ngoại, văn hóa - xã hội).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, bao gồm:

  • Phân tích - tổng hợp: Nghiên cứu các văn kiện Đảng, chính sách, pháp luật, báo cáo hoạt động của Ban Tuyên giáo Trung ương và các tài liệu khoa học liên quan để xây dựng cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng.

  • Phương pháp lịch sử và logic: Tìm hiểu mối quan hệ bản chất, quy luật phát triển của công tác tuyên truyền miệng và hình thức cung cấp thông tin.

  • Phương pháp thống kê, so sánh, quan sát: Thu thập và phân tích số liệu về hoạt động cung cấp thông tin phục vụ tuyên truyền miệng trong hơn 10 năm qua, so sánh hiệu quả các hình thức cung cấp thông tin.

  • Điều tra xã hội học: Lập bảng hỏi, chọn mẫu đại diện đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên và chuyên gia để khảo sát nhận thức, đánh giá về các hình thức cung cấp thông tin hiện nay.

Cỡ mẫu khảo sát được lựa chọn đảm bảo tính đại diện cho các cấp báo cáo viên và tuyên truyền viên tại Ban Tuyên giáo Trung ương và các địa phương. Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả và phân tích nội dung nhằm đảm bảo độ tin cậy và khách quan.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2010 đến 2022, tương ứng với giai đoạn thực hiện Quy chế 340-QĐ/TW và các chính sách đổi mới công tác tuyên truyền miệng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả cung cấp thông tin qua hội nghị báo cáo viên Trung ương
    Hội nghị báo cáo viên định kỳ hàng tháng và đột xuất là hình thức cung cấp thông tin chủ đạo, với khoảng 12 số hội nghị định kỳ và nhiều hội nghị đột xuất mỗi năm. Ưu điểm là khả năng truyền tải thông tin nội bộ, bảo mật cao, tuy nhiên sức lan tỏa hạn chế do đối tượng tham dự giới hạn. Khoảng 70% báo cáo viên đánh giá thông tin tại hội nghị đáp ứng nhu cầu nhưng có 40% phản ánh thông tin chưa kịp thời so với diễn biến thực tế.

  2. Các bản tin do Ban Tuyên giáo Trung ương phát hành
    Ba loại bản tin chính gồm: Bản tin Thông tin Báo cáo viên (1 số/tháng), Bản tin Thông tin công tác tuyên giáo (2 số/tháng), và Bản tin Sinh hoạt chi bộ (1 số/tháng). Các bản tin này cung cấp thông tin đa dạng về kinh tế, chính trị, quốc phòng, đối ngoại và văn hóa - xã hội. Khoảng 85% báo cáo viên và tuyên truyền viên cho biết các bản tin giúp họ cập nhật thông tin kịp thời và có tính định hướng cao.

  3. Tài liệu chuyên đề biên soạn và phát hành
    Tài liệu chuyên đề được biên soạn định kỳ và theo yêu cầu, tập trung vào các vấn đề thời sự, chính sách mới, góp phần nâng cao chất lượng tuyên truyền miệng. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% báo cáo viên cho rằng tài liệu chuyên đề được cung cấp đầy đủ và phù hợp với nhu cầu thực tế.

  4. Hạn chế trong công tác cung cấp thông tin

    • Việc phân công lãnh đạo trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm về nội dung thông tin chưa được thực hiện nghiêm túc ở nhiều nơi.
    • Cung cấp thông tin định kỳ 3 tháng chưa phổ biến, dẫn đến tình trạng thiếu thông tin kịp thời.
    • Hình thức cung cấp thông tin còn thiếu sáng tạo, chưa tận dụng hiệu quả công nghệ số và mạng xã hội.
    • Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Quy chế 340-QĐ/TW chưa thường xuyên, ảnh hưởng đến chất lượng cung cấp thông tin.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa Ban Tuyên giáo Trung ương và các cơ quan, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương, cũng như sự e ngại trong việc cung cấp thông tin nhạy cảm qua các hình thức trực tuyến do lo ngại rò rỉ. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này phù hợp với nhận định về sự chậm đổi mới trong công tác tuyên truyền miệng và cung cấp thông tin.

Việc hội nghị báo cáo viên trực tiếp có ưu thế về bảo mật nhưng hạn chế về phạm vi tiếp cận, trong khi hội nghị trực tuyến có sức lan tỏa lớn nhưng chưa phát huy hết hiệu quả do tâm lý e ngại của diễn giả. Các bản tin và tài liệu chuyên đề đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin đa dạng, tuy nhiên cần nâng cao tính tương tác và cập nhật nhanh chóng hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá mức độ đáp ứng thông tin của từng hình thức cung cấp, cùng bảng tổng hợp ưu nhược điểm và đề xuất cải tiến. Điều này giúp minh họa rõ nét hơn về hiệu quả và hạn chế của từng hình thức.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phân công và trách nhiệm lãnh đạo
    Cấp ủy các cấp cần phân công rõ ràng đồng chí lãnh đạo trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm về nội dung cung cấp thông tin, đảm bảo việc thực hiện Quy chế 340-QĐ/TW nghiêm túc. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban Tuyên giáo Trung ương và các cấp ủy đảng.

  2. Đổi mới và đa dạng hóa hình thức cung cấp thông tin
    Áp dụng công nghệ số, mạng xã hội, các nền tảng trực tuyến để mở rộng phạm vi tiếp cận, tăng tính tương tác và hấp dẫn của thông tin. Phát triển các video ngắn, podcast, infographics phục vụ tuyên truyền miệng. Thời gian thực hiện: 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Thông tin công tác tuyên giáo phối hợp với các đơn vị truyền thông.

  3. Tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá định kỳ
    Thiết lập cơ chế kiểm tra, giám sát thường xuyên việc cung cấp thông tin, tổ chức sơ kết, tổng kết đánh giá hiệu quả thực hiện Quy chế 340-QĐ/TW hàng năm. Thời gian thực hiện: bắt đầu ngay và duy trì liên tục. Chủ thể thực hiện: Ban Tuyên giáo Trung ương và các ban tuyên giáo địa phương.

  4. Nâng cao năng lực đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên
    Tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng cung cấp và xử lý thông tin, kỹ năng truyền đạt hiệu quả, sử dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền miệng. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Thông tin công tác tuyên giáo phối hợp với Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Tuyên giáo Trung ương và các ban tuyên giáo địa phương
    Giúp nâng cao hiệu quả công tác cung cấp thông tin, đổi mới phương thức tuyên truyền miệng, từ đó tăng cường sự thống nhất tư tưởng trong Đảng và đồng thuận xã hội.

  2. Đội ngũ báo cáo viên và tuyên truyền viên các cấp
    Cung cấp kiến thức, kỹ năng và phương pháp tiếp nhận, xử lý thông tin phục vụ công tác tuyên truyền miệng hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thông tin đa chiều của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

  3. Các nhà nghiên cứu, giảng viên chuyên ngành chính trị học, quản lý hoạt động tư tưởng - văn hóa
    Là tài liệu tham khảo quý giá để nghiên cứu sâu hơn về công tác tuyên truyền miệng, cung cấp thông tin và đổi mới phương thức tuyên truyền trong bối cảnh hiện đại.

  4. Các cơ quan truyền thông, báo chí và tổ chức chính trị - xã hội
    Hỗ trợ phối hợp cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, định hướng dư luận xã hội trong tình hình mới.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tuyên truyền miệng là gì và tại sao nó quan trọng?
    Tuyên truyền miệng là hình thức truyền đạt thông tin trực tiếp bằng lời nói giữa người nói và người nghe nhằm nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin và cổ vũ hành động tích cực. Nó quan trọng vì tạo sự tương tác trực tiếp, giúp định hướng tư tưởng và phản hồi kịp thời tâm tư, nguyện vọng của nhân dân.

  2. Các hình thức cung cấp thông tin phục vụ tuyên truyền miệng hiện nay gồm những gì?
    Chủ yếu gồm hội nghị báo cáo viên Trung ương (định kỳ và đột xuất), các bản tin do Ban Tuyên giáo Trung ương biên soạn và phát hành, cùng các tài liệu chuyên đề. Mỗi hình thức có ưu nhược điểm riêng, bổ trợ lẫn nhau trong việc cung cấp thông tin.

  3. Những hạn chế chính trong công tác cung cấp thông tin hiện nay là gì?
    Bao gồm việc phân công trách nhiệm chưa rõ ràng, cung cấp thông tin chưa kịp thời, hình thức cung cấp thiếu sáng tạo, chưa tận dụng hiệu quả công nghệ số, và công tác kiểm tra giám sát chưa thường xuyên.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả cung cấp thông tin phục vụ tuyên truyền miệng?
    Cần tăng cường phân công trách nhiệm lãnh đạo, đổi mới hình thức cung cấp thông tin bằng công nghệ số, nâng cao năng lực đội ngũ báo cáo viên, đồng thời tổ chức kiểm tra, giám sát định kỳ để đảm bảo chất lượng.

  5. Luận văn này có thể áp dụng cho những đối tượng nào ngoài Ban Tuyên giáo?
    Ngoài Ban Tuyên giáo, các nhà nghiên cứu, giảng viên, cơ quan truyền thông và tổ chức chính trị - xã hội cũng có thể sử dụng luận văn để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền và cung cấp thông tin trong các lĩnh vực liên quan.

Kết luận

  • Luận văn làm rõ vai trò và tầm quan trọng của công tác tuyên truyền miệng trong hệ thống tư tưởng của Đảng, đồng thời phân tích chi tiết các hình thức cung cấp thông tin hiện hành tại Ban Tuyên giáo Trung ương.
  • Đánh giá thực trạng cho thấy các hình thức cung cấp thông tin có ưu điểm nhưng còn nhiều hạn chế về tính kịp thời, sáng tạo và hiệu quả lan tỏa.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường phân công trách nhiệm, đổi mới phương thức cung cấp thông tin, nâng cao năng lực đội ngũ báo cáo viên và kiểm tra giám sát thường xuyên.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền miệng, đáp ứng yêu cầu thông tin đa chiều trong bối cảnh bùng nổ thông tin và mạng xã hội.
  • Khuyến nghị các cơ quan, tổ chức liên quan sớm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền miệng của Đảng.

Call-to-action: Các cấp ủy đảng, Ban Tuyên giáo và đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên cần chủ động tiếp cận, áp dụng các giải pháp đổi mới cung cấp thông tin nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền miệng, góp phần xây dựng nền tảng tư tưởng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước.