Đánh giá tác động của thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước giải khát công nghiệp tại Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT

1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU

1.1. Bối cảnh và vấn đề chính sách

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Câu hỏi nghiên cứu

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.5. Khung phân tích, phương pháp nghiên cứu, và dữ liệu nghiên cứu

1.6. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu

1.7. Cấu trúc luận văn

2. CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU

2.1. Khung phân tích Kinh tế học về thuế

2.2. Thuế tiêu thụ đặc biệt

2.3. Chính sách thuế đối với nước giải khát trên thế giới

2.4. Lý thuyết hàm cầu tiêu dùng

2.5. Các mô hình nghiên cứu cầu tiêu dùng

2.5.1. Mô hình phương trình đơn

2.5.2. Các mô hình hàm cầu hệ thống (Demand Systems)

2.6. Tổng quan các nghiên cứu liên quan

2.6.1. Nghiên cứu ngoài nước

2.6.2. Nghiên cứu trong nước

2.7. Tóm tắt chương

3. CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH KINH TẾ LƯỢNG VÀ CÁC VẤN ĐỀ ƯỚC LƯỢNG

3.1. Giới thiệu chương

3.2. Lựa chọn mô hình nghiên cứu

3.3. Các giả thuyết nghiên cứu

3.4. Dữ liệu nghiên cứu

3.5. Vấn đề ước lượng

3.6. Các thủ tục ước lượng mô hình

3.7. Tóm tắt chương

4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH VÀ THẢO LUẬN

4.1. Giới thiệu chương

4.2. Khái quát về ngành nước giải khát Việt Nam

4.3. Ngoại tác tiêu cực từ nước giải khát

4.4. Xây dựng hàm cầu nước giải khát và xác định độ co giãn

4.5. So sánh kết quả ước lượng độ co giãn với một số nghiên cứu trước

4.6. Phân tích chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt lên mặt hàng nước giải khát

4.6.1. Phân tích tính kinh tế của thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát

4.6.2. Phân tích tính công bằng của thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát

4.6.3. Phân tích tính đơn giản của thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát

4.7. Phân tích tác động kinh tế của thuế đối với nước giải khát

4.8. Tóm tắt chương

5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH

5.1. Kết luận

5.2. Khuyến nghị chính sách

5.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài liệu Tiếng Việt

Tài liệu Tiếng Anh

PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Tìm hiểu về ngoại tác tiêu cực của nước giải khát

Phụ lục 2: Cách xây dựng hàm cầu theo lý thuyết kinh tế học

Phụ lục 3: Xây dựng hàm cầu theo cách tiếp cận đối ngẫu

Phụ lục 4: Các dạng hàm cầu mô hình phương trình đơn

Phụ lục 5: Các mô hình hàm cầu hệ thống

Phụ lục 6: Cách tính tỷ lệ IMR

Phụ lục 7: Thủ tục ước lượng mô hình LA/AIDS

Phụ lục 8: Kết quả hồi qui hàm Probit

Phụ lục 9: Kết quả ước lượng mô hình LA/AIDS với ràng buộc tính đồng nhất và tính đối xứng

Phụ lục 10: Độ co giãn theo giá chéo của các mặt hàng

Phụ lục 11: Tính toán tác động của thuế

Phụ lục 12: Nghi vấn chuyển giá của Coca-Cola và PepsiCo

I. Bối cảnh và vấn đề chính sách

Ngành công nghiệp nước giải khát tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với tổng doanh thu 11.870 tỷ VND trong năm 2013. Tuy nhiên, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt lên mặt hàng này đã gây ra nhiều tranh cãi. Bộ Tài chính đã đề xuất áp thuế 10% lên nước giải khát có ga không cồn, với lý do bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Các nhà sản xuất phản đối, cho rằng không có bằng chứng y học xác thực cho thấy nước giải khát có ga gây hại. Họ cũng lo ngại về tác động tiêu cực của thuế đến doanh thu nước giải khát và nền kinh tế. Việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đã được thực hiện ở nhiều quốc gia, nhưng hiệu quả của nó vẫn còn gây tranh cãi. Nghiên cứu này nhằm đánh giá tác động của thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước giải khát công nghiệp tại Việt Nam.

II. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu

Mục tiêu của nghiên cứu là phân tích hiệu quả của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng nước giải khát. Nghiên cứu sẽ trả lời các câu hỏi chính: (1) Có tồn tại ngoại tác tiêu cực khi sử dụng nước giải khát không? (2) Chính sách thuế này có phải là một chính sách thuế hiệu quả? (3) Tác động kinh tế của thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước giải khát sẽ như thế nào? (4) Chính phủ Việt Nam có nên áp thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước giải khát hay không? Những câu hỏi này sẽ giúp xác định tính khả thi và hiệu quả của chính sách thuế trong bối cảnh hiện tại.

III. Khung phân tích và phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng khung phân tích kinh tế học về thuế của Stiglitz (1986) để đánh giá tính hiệu quả của chính sách thuế. Các tiêu chí chính bao gồm tính kinh tế, tính công bằng và tính đơn giản. Dữ liệu từ VHLSS 2010 sẽ được sử dụng để ước lượng độ co giãn của cầu theo giá và theo thu nhập cho mặt hàng nước giải khát. Phân tích định lượng sẽ giúp xác định tác động của thuế đến hành vi tiêu dùng và doanh thu của ngành nước giải khát. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách.

IV. Phân tích tác động kinh tế của thuế

Phân tích cho thấy thuế tiêu thụ đặc biệt có thể gây ra tổn thất vô ích cho xã hội. Khi áp thuế, giá nước giải khát sẽ tăng, dẫn đến giảm cầu tiêu dùng. Điều này ảnh hưởng đến doanh thu nước giải khát và có thể làm giảm sản lượng sản xuất. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mặt hàng nước giải khát có cầu co giãn mạnh theo giá, nghĩa là người tiêu dùng sẽ giảm tiêu dùng khi giá tăng. Từ đó, chính sách thuế này có thể không đạt được mục tiêu kinh tế và công bằng mà chính phủ mong muốn.

V. Khuyến nghị chính sách

Dựa trên kết quả nghiên cứu, khuyến nghị chính sách là không nên áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát ở thời điểm hiện tại. Thay vào đó, chính phủ nên xem xét các chính sách thuế khác như thuế doanh thu hoặc cải cách thuế thu nhập doanh nghiệp để tăng nguồn thu từ ngành nước giải khát. Đồng thời, cần thiết kế các chính sách khuyến khích tiêu dùng sản phẩm có lợi cho sức khỏe, như sữa. Nghiên cứu cũng đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo để đánh giá chính xác hơn các tác động kinh tế của thuế đến ngành nước giải khát.

Luận văn thạc sĩ về tác động của thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát công nghiệp tại Việt Nam