I. Tổng Quan Dự Án Quản Lý Chất Thải Rắn Cổ Lễ Giới Thiệu 55 ký tự
Môi trường đóng vai trò then chốt trong sự tồn tại và phát triển của mọi quốc gia. Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là vấn đề sống còn. Việt Nam đang trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa, với nhiều dự án mở ra thúc đẩy kinh tế. Tuy nhiên, sự phát triển này gây áp lực lớn lên môi trường tự nhiên và xã hội. Nhiều cơ sở sản xuất xả thải trực tiếp, gây ô nhiễm nghiêm trọng. Ô nhiễm môi trường trở thành vấn đề cấp bách, đòi hỏi biện pháp và luật pháp hiệu quả để ngăn ngừa, giảm thiểu ô nhiễm, góp phần vào chiến lược phát triển bền vững. Luật Bảo vệ Môi trường (BVMT) ra đời, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc quản lý và bảo vệ môi trường tại Việt Nam. Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là công cụ khoa học, kỹ thuật quan trọng để dự báo tác động của các dự án đầu tư, từ đó đề xuất giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực và tăng cường tác động tích cực.
1.1. Mục Tiêu Của Đề Tài Nghiên Cứu Quản Lý Chất Thải Rắn
Đề tài tập trung vào việc đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của khu vực nghiên cứu, đồng thời đánh giá chất lượng môi trường nền. Mục tiêu chính là đánh giá tác động môi trường khi dự án thi công và đi vào vận hành, từ đó đề xuất các phương pháp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường trong quá trình thực hiện dự án. Đề tài hướng đến việc cung cấp cái nhìn toàn diện về tác động của dự án, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp để đảm bảo sự phát triển bền vững. Yêu cầu của đề tài là phải đánh giá được các tác động môi trường một cách chính xác và đề xuất các giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường, kinh tế - xã hội khu vực dự án. Đề tài cần có độ chính xác và mang tính thiết thực cao.
1.2. Ý Nghĩa Thực Tiễn Của Dự Án Quản Lý Chất Thải Rắn
Đề tài có ý nghĩa quan trọng trong học tập và nghiên cứu khoa học, giúp nâng cao nhận thức, kỹ năng và rút ra kinh nghiệm thực tế phục vụ cho công tác sau này. Đồng thời, đề tài vận dụng và phát huy được các kiến thức đã học tập và nghiên cứu. Về mặt thực tiễn, đề tài góp phần đúc rút kinh nghiệm, điều chỉnh và xây dựng các mô hình quản lý chất thải rắn tổng hợp phù hợp với từng loại hình làng nghề đặc trưng, có thể phổ biến, nhân rộng cho các làng nghề và khu vực nông thôn trên toàn quốc. Đề tài cũng hướng đến việc xây dựng cơ chế chính sách, cơ chế tài chính phù hợp trong việc quản lý, thu gom và xử lý chất thải rắn tổng hợp làng nghề. Cuối cùng, đề tài đánh giá mức độ tác động của dự án tới môi trường, từ đó có những định hướng xây dựng phù hợp và đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển và bảo vệ môi trường.
II. Đánh Giá Tác Động Môi Trường Cơ Sở Khoa Học 52 ký tự
Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là một lĩnh vực phức tạp với nhiều định nghĩa khác nhau. Theo Luật Bảo vệ môi trường Việt Nam, ĐTM là quá trình phân tích, đánh giá, dự báo những ảnh hưởng tới môi trường của các dự án, quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội, của các cơ sở sản xuất kinh doanh, công trình kinh tế, khoa học, kĩ thuật, y tế, văn hoá, an ninh quốc phòng và các công trình khác. Mục tiêu của ĐTM là cung cấp một quy trình xem xét tất cả các hoạt động có hại đến môi trường khi dự án được hoạt động. Cộng đồng có thể tham gia và đóng góp ý kiến của mình tới chủ dự án và các cấp chính quyền để đưa ra phương án giải quyết có hiệu quả nhất. ĐTM còn xem xét lợi ích của bên đề xuất dự án, chính phủ và cộng đồng để lựa chọn phương án tốt hơn để thực hiện.
2.1. Mục Đích Và Ý Nghĩa Của Đánh Giá Tác Động Môi Trường
ĐTM cung cấp một quy trình xem xét tất cả các hoạt động có hại đến môi trường khi dự án được hoạt động. Cộng đồng có thể tham gia và đóng góp ý kiến của mình tới chủ dự án và các cấp chính quyền để đưa ra phương án giải quyết có hiệu quả nhất. ĐTM còn xem xét lợi ích của bên đề xuất dự án, chính phủ và cộng đồng để lựa chọn phương án tốt hơn để thực hiện. Trong ĐTM phải xem xét đến khả năng thay thế như công nghệ, địa điểm đặt dự án phải xem xét hết sức cẩn thận. ĐTM là công cụ quản lý môi trường để phát triển bền vững. Những hoạt động có hại cho môi trường hiện nay phải được quản lý càng chặt chẽ càng tốt. Trong một số trường hợp, các hoạt động đó tuy đã bị đình chỉ nhưng hậu quả môi trường do chúng để lại vẫn kéo dài hàng chục năm. Những tác động tiêu cực đó được giải quyết sớm ngay từ giai đoạn quy hoạch.
2.2. Đối Tượng Cần Thực Hiện Đánh Giá Tác Động Môi Trường
Không phải tất cả các dự án đều phải tiến hành ĐTM. Mỗi quốc gia, căn cứ vào những điều kiện cụ thể, loại dự án, quy mô dự án và khả năng gây tác động, mà có quy định mức độ đánh giá với mỗi dự án. Đối tượng chính thường gặp và có số lượng nhiều nhất là các dự án phát triển cụ thể như sau: Một số bệnh viện lớn, một số nhà máy công nghiệp, công trình thủy lợi, thủy điện, công trình xây dựng lớn… Việc xác định đối tượng cần ĐTM giúp tập trung nguồn lực vào những dự án có khả năng gây tác động lớn đến môi trường, từ đó đảm bảo hiệu quả của công tác bảo vệ môi trường.
III. Lịch Sử Phát Triển ĐTM Kinh Nghiệm Thế Giới 58 ký tự
Quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá diễn ra mạnh mẽ trong các thập niên 1950 -1960 đã tác động đến môi trường, ảnh hưởng tiêu cực tới sức khoẻ, tài nguyên thiên nhiên và thậm chí còn cản trở phát triển kinh tế – xã hội. Nhằm hạn chế xu hướng này thì việc bảo vệ môi trường tự nhiên đã yêu cầu cơ quan có thẩm quyền đưa ra các biện pháp kiểm định về mặt chất lượng môi trường đối với các dự án phát triển trước khi cho phép đầu tư. Nhờ đó ĐTM đã được hình thành sơ khai ở Mỹ từ đầu thập kỉ 1960. Từ năm 1975 việc nghiên cứu ĐTM được xem là một phần nghiên cứu khả thi (luận chứng kinh tế - kỹ thuật), trong đó báo cáo ĐTM là một chương nằm trong báo cáo nghiên cứu khả thi đó.
3.1. Sự Ra Đời Của ĐTM Trên Thế Giới Và Các Giai Đoạn
Từ năm 1980, ĐTM không chỉ được thực hiện cho từng dự án riêng lẻ mà còn cho các quy hoạch phát triển vùng, quy hoạch phát triển ngành theo xu hướng lồng ghép kinh tế và môi trường. Đây là cách ĐTM tích hợp. Tình hình phát triển ĐTM ở một số quốc gia phát triển và một số quốc gia đang phát triển ở Đông Nam Á: Phát triển ĐTM ở Hoa Kỳ: Cho dù việc xem xét về môi trường đối với các dự án đã được thực hiện từ năm 1960 nhưng tới ngày 01/01/1970 thì Luật về chính sách môi trường quốc gia (NEPA) mới yêu cầu dự án có tường trình về tác động môi trường (TTM hoặc EIS). TTM được các cơ quan chính quyền, công ty tư vấn thực hiện cho dự án và được nộp cho Hội đồng chất lượng môi trường (CEQ) để công bố.
3.2. Kinh Nghiệm Triển Khai ĐTM Tại Các Quốc Gia Tiên Tiến
Các tổ chức phi chính phủ và dân chúng có thể có ý kiến về bản tường trình tác động môi trường trên. ĐTM ở Hà Lan: Từ giữa thập kỷ 70, Bộ Y tế và Bảo vệ môi trường Hà Lan đã xây dựng quy định về ĐTM. Chính phủ coi ĐTM là công cụ để xem xét các hậu quả đối với môi trường của các dự án. Tháng 6 năm 1980 Uỷ ban thường trực về bảo vệ môi trường của Hạ viện đã phê chuẩn đề xuất của chính phủ về ĐTM. ĐTM ở Malaysia: Năm 1974 Chính phủ Malaysia đã ban hành Luật về chất lượng môi trường ( Environmental Quallty. Năm 1987 Luật này được bổ sung quy định về ĐTM và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/04/1988.
IV. Đánh Giá Tác Động Môi Trường Tại Việt Nam Quá Trình 59 ký tự
Ở nước ta, vào thời điểm hình thành ĐTM chúng ta còn phải tập trung sức người, sức của cho công cuộc giải phóng đất nước và sau đó là khôi phục, xây dựng lại những gì đã bị phá huỷ trong chiến tranh. Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam cũng sớm nhận thức được vấn đề bảo vệ môi trường và cụ thể là thực hiện ĐTM, điều này đã tạo điều kiện cho các cơ quan, cá nhân tiếp cận các lĩnh vực này. Đầu những năm 80 một nhóm nhà khoa học nước ta và đứng đầu là GS Lê Thạc Cán đã đến Trung tâm Đông-Tây ở Ha - Oai nước Mỹ nhằm nghiên cứu về luật, chính sách môi trường nói chung và việc thực hiện ĐTM nói riêng.
4.1. Giai Đoạn Đầu Hình Thành Đánh Giá Tác Động Môi Trường
Sau đó một thời gian với sự đầu tư của một số tổ chức quốc tế, nhiều khoá học về đánh giá tác động môi trường đã được mở ra. Trong thời gian từ năm 1978 đến 1990, Nhà nước đã đầu tư vào nhiều chương trình điều tra cơ bản như: chương trình điều tra cơ bản vùng Tây Nguyên, vùng đồng bằng sông Cửu Long, các tỉnh giáp miền Trung.Các số liệu và kết quả thu được từ các chương trình này sẽ là cơ sở cho công tác thực hiện ĐTM sau này. Việc biên soạn, thông qua và ban hành Luật bảo vệ Môi trường đã mở ra một bước ngoặt trong công tác bảo vệ Môi trường nói chung và việc thực hiện ĐTM nói riêng ở nước ta.
4.2. Phát Triển ĐTM Sau Khi Ban Hành Luật Bảo Vệ Môi Trường
Luật đã được Quốc hội thông qua ngày 27/12/1993 và Chủ tịch nước ra quyết định công bố số 29L/CTN ngày 10/01/1994. Điều 17 và 18 trong Luật Bảo vệ Môi trường quy định các dự án đang hoạt động và dự án muốn hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam phải lập báo cáo ĐTM và trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Năm 2005, Luật Bảo vệ môi trường đã được Quốc hội sửa đổi và bổ sung cho phù hợp với điều kiện phát triển của đất nước. Trong đó việc thực hiện đánh giá tác động môi trường nằm trong chương 3 của Luật. Ngoài các quy định trong Luật, các cơ quan Chính phủ, Quốc hội. còn đưa ra các Nghị định như Nghị định 29, Nghị định 81, Nghị định 21. các Thông tư, Quyết định. Và mới đây văn bản mới nhất cho việc thực hiện lập báo cáo ĐTM là thông tư 26/2011/TT-BTNMT.
V. Cơ Sở Pháp Lý ĐTM Văn Bản Tiêu Chuẩn Áp Dụng 57 ký tự
Việc thực hiện ĐTM tại Việt Nam dựa trên một hệ thống văn bản pháp luật và kỹ thuật chặt chẽ. Các văn bản pháp luật thuộc lĩnh vực Môi trường bao gồm Luật Bảo vệ Môi trường số 52/2005/QH11, Luật tài nguyên nước 17/2012/QH13, các Nghị định của Chính phủ như Nghị định số 80/2006/NĐ-CP, Nghị định 21/2008/NĐ-CP, Nghị định số 59/2007/NĐ-CP, Nghị định số 117/2009/NĐ-CP, Nghị định 29/2011/NĐ-CP, Nghị định số 149/2004/ND-CP. Các Thông tư của Bộ Tài nguyên và Môi trường như Thông tư số 25/2009/TT-BTNMT, Thông tư 43/2011/TT-BTNMT, Thông tư 41 /2010/TT-BTNMT, Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD cũng đóng vai trò quan trọng.
5.1. Các Văn Bản Pháp Luật Quan Trọng Về Môi Trường
Luật Bảo vệ Môi trường số 52/2005/QH11 là văn bản pháp lý cao nhất, quy định các nguyên tắc cơ bản về bảo vệ môi trường. Luật Tài nguyên nước 17/2012/QH13 điều chỉnh các hoạt động liên quan đến tài nguyên nước. Các Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ Môi trường, cũng như quy định về quản lý chất thải rắn, xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, đánh giá tác động môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường, và cấp phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước.
5.2. Tiêu Chuẩn Quy Chuẩn Kỹ Thuật Quốc Gia Về Môi Trường
Các Thông tư của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường, bao gồm quy chuẩn về chất lượng không khí, chất lượng nước, tiếng ồn, độ rung, và các chất thải. Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-BKHCNMT-BXD hướng dẫn các quy định về bảo vệ môi trường trong quá trình xây dựng. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn này là bắt buộc đối với các dự án để đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
