Luận văn thạc sĩ: Tác động và tính dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

Biến đổi khí hậu (biến đổi khí hậu) là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21, gây ra những biến đổi mạnh mẽ thông qua các hiện tượng khí hậu cực đoan như nhiệt độ tăng, bão mạnh, mưa lớn, lũ lụt và hạn hán. Tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt, đặc biệt là ở Việt Nam, nơi mà các hiện tượng này ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền kinh tế và sinh kế của người dân, đặc biệt là những nhóm dân cư nghèo sống ở khu vực nông thôn. Vùng duyên hải miền Trung, trong đó có Quảng Bình, là một trong những nơi chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ thiên tai. Thực tiễn cho thấy khu vực này đã phải hứng chịu ít nhất 8 loại hình thiên tai, bao gồm bão, lũ, hạn hán và xâm nhập mặn. Những thiệt hại do thiên tai gây ra không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp (nông nghiệp) mà còn đến hoạt động thủy sản (thủy sản), dẫn đến sự cần thiết phải đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và tìm ra biện pháp thích ứng hiệu quả.

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là mô tả và phân tích nhận định của người dân về các hiện tượng thủy tai tại xã Võ Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình trong giai đoạn 2008 - 2013. Đề tài hướng đến việc đánh giá tác động của các hiện tượng thủy tai đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp và thủy sản. Đồng thời, nghiên cứu cũng sẽ đánh giá năng lực thích ứng của người dân trước những tác động này. Những kết quả từ nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đến sinh kế của người dân, từ đó góp phần vào việc phát triển bền vững trong khu vực.

Các hiện tượng thủy tai như lũ lụt và hạn hán đã có tác động nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất nông nghiệp và thủy sản tại Quảng Ninh và Quảng Bình. Nghiên cứu chỉ ra rằng, lũ lụt không chỉ làm giảm năng suất cây trồng mà còn gây thiệt hại lớn về tài sản và sinh kế của người dân. Hơn nữa, hạn hán cũng làm suy giảm nguồn nước tưới tiêu, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp. Theo số liệu thống kê, trong giai đoạn 2008 - 2013, hàng trăm nghìn hecta đất nông nghiệp đã bị ảnh hưởng bởi các hiện tượng này. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải có các biện pháp ứng phó hiệu quả để giảm thiểu thiệt hại và nâng cao khả năng chống chịu của cộng đồng.

Năng lực thích ứng của người dân địa phương trước tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai là rất quan trọng. Nghiên cứu cho thấy, người dân đã áp dụng nhiều biện pháp khác nhau để ứng phó với các hiện tượng thủy tai, như thay đổi lịch mùa vụ, sử dụng giống cây trồng chịu hạn và lũ tốt hơn. Những kinh nghiệm và kiến thức bản địa đóng vai trò quyết định trong việc duy trì sinh kế. Tuy nhiên, sự thiếu hụt thông tin và tài nguyên vẫn là những rào cản lớn trong việc nâng cao năng lực thích ứng. Việc tăng cường đào tạo và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng có thể giúp người dân cải thiện khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu.

Để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đến sản xuất nông nghiệp và thủy sản, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp như xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, tăng cường quản lý tài nguyên nước, và phát triển các chương trình đào tạo cho người dân về kỹ thuật canh tác bền vững. Ngoài ra, việc huy động sự tham gia của cộng đồng trong các quyết định liên quan đến quản lý tài nguyên và ứng phó với thiên tai cũng là rất cần thiết. Những giải pháp này không chỉ giúp bảo vệ sinh kế của người dân mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của khu vực.